صلاحيت توانايي و تكليفي است كه دادگاهي براي رسيدگي به شكايات دارد و آن دادگاه را ملزم به رسيدگي كرده است و مراجع ديگر را از رسيدگي به آن باز مي‌دارد. مثلاً اگر در يك پرونده متهمي مرتكب سه جرم سرقت، ضرب و جرح و استعمال مواد مخدر شود و پرونده دادگاه عمومي در حال رسيدگي باشد، اين دادگاه مي‌تواند به جرم سرقت و ضرب و جرح رسيدگي كند و در مورد استعمال مواد مخدر قرار عدم صلاحيت صادر مي‌كند، چون رسيدگي به جرم استعمال موادمخدر در صلاحيت دادگاه انقلاب است. تشخيص صلاحيت با دادگاهي است كه در حال رسيدگي به پرونده است.
صلاحيت محلي، صلاحيتي است كه دادگاه به اعتبار محل وقوع جرم دارد و قاضي رسيدگي‌كننده با توجه به محل وقوع جرم و تشخيص اين امر كه آيا جرم در حوزه قضايي او اتفاق افتاده يا خير، شروع به رسيدگي مي‌كند. در توضيح صلاحيت ذاتي بايد گفت: صلاحيت عام دادگاه‌هاي قضايي نسبت به دادگاه‌هاي غيرقضايي، صلاحيت ذاتي است. بنابراين دادگاه‌هاي قضايي نسبت به كميسيون‌هاي شهرداري و هيئت‌هاي رسيدگي به تخلفات اداري صلاحيت ذاتي دارند. همچنين دادگاه‌هاي عمومي نسبت به دادگاه‌هاي اختصاصي صلاحيت ذاتي دارند. دادگاه‌هاي اختصاصي عبارتند از دادگاه‌هاي انقلاب، نظامي، ويژه روحانيت، ديوان عدالت اداري و...
دادگاهي كه پرونده را تحت‌نظر دارد، تحقيقات مقدماتي را در حدي كه دلايل و آثار جرم از بين نرود، جمع‌آوري مي‌كند و بيشتر از حد ضرورت وارد رسيدگي نمي‌شود و پرونده را با صدور قرار عدم صلاحيت به دادگاهي كه صالح براي رسيدگي است، ارسال مي‌كند.
