نويسنده: مهدي ارجمند
به اين جملات دقت كنيد. ديگر نگران افزايش چربي دور شكم خود نباشيد... تلفن را برداريد و تماس بگيريد... ما براي شما دارويي را تجويز مي‌كنيم كه ظرف مدت سه هفته مي‌تواند چربي شكمتان را آب كند و يك شكم صاف درست مثل ورزشكارها داشته باشيد... نگراني‌ها تمام شد... ديگر غصه بزرگ بودن بيني خود را نخوريد... چسب دماغ تازه‌ترين محصول كمپاني داروسازي... تحت ليسانس كشور آلمان است كه مي‌تواند يك دماغ قلمي سربالا را براي شما به ارمغان بياورد... ديگر نگران فرو رفتگي گونه‌هاي خود نباشيد، ژل تزريقي... ظرف مدت يك ماه كاري مي‌كند تا پوستي شاداب و گونه‌هايي صاف داشته باشيد... كبد چرب داريد؟ اصلاً نگران نباشيد، قرص گياهي... درمان صد در صدي كبد چرب و پيشگيري‌كننده از اختلالات كبدي... فقط كافي است به مدت دو ماه اين قرص را با قيمت بسيار مناسب تهيه و مصرف كنيد. آن وقت است كه تا آخر عمر با كبدي سالم و پاكسازي شده زندگي خواهيد كرد... كاهش و افزايش وزن صد درصد تضميني و كاملاً گياهي...
اينها تنها نمونه‌هايي از نحوه تبليغ داروها و محصولات بهداشتي و درماني از طريق شبكه‌هاي ماهواره‌اي است يا در برخي از شبكه‌هاي اجتماعي و صفحات مجازي به چشم مي‌خورد. شركت‌هاي بازرگاني كه بيشتر آنها دفاترشان در خارج از كشور و آن طرف آب‌هاست با تبليغات گوناگون، داروهايي كه صحت آنها توسط هيچ مرجع رسمي تأييد نشده است را به راحتي به فروش مي‌رسانند.
تبليغات پر رنگ و لعاب آنها همراه با حرف‌هاي قلنبه سلنبه و جملات اغراق‌آميز كه سعي در جذب اعتماد مخاطب دارد باعث شده است كه برخي از افراد خيلي زود فريب اين تبليغات منفي را بخورند و براي سفارش اين داروها اقدام كنند. داروهايي كه نه تنها براي افراد مفيد نيست بلكه مي‌تواند سلامتي آنها را به شدت به خطر بيندازد و گاه حتي تا مرحله مرگ نيز پيش ببرد. داروهايي كه محل توليدشان مشخص نيست و معلوم نيست در ساخت اين داروها از چه تركيبي استفاده مي‌شود. با اين حال برخي افراد خيلي زود فريب تبليغات شبكه‌هاي ماهواره‌اي و فضاي مجازي در اينترنت را مي‌خورند و با اعتماد به اين آگهي‌ها داروهايي را سفارش مي‌دهند كه مي‌تواند سلامت آنها را خطر بيندازد؛ داروهايي تقلبي و مركب از مواد غير استاندارد كه به شدت سلامت انسان را به خطر مي‌اندازد و مي‌تواند عواقب جبران‌ناپذيري به دنبال داشته باشد. به قول معروف داروهايي كه كور مي‌كنند اما شفا نمي‌دهند.
در دام تبليغات ماهواره‌اي نيفتيم
بسياري از پزشكان و كارشناسان حوزه بهداشت و سلامت بر اين اعتقادند داروهايي كه از شبكه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ مي‌شود به هيچ وجه قابل اعتماد نيست و افراد نبايد اين داروها را مصرف كنند. در اين زمينه وزارت بهداشت و درمان نيز هشدار داده است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ضمن اطلاع‌رساني و ارائه هشدار به هموطنان گرامي، اعلام كرده است مسئوليتي را در قبال عوارض ناشي از تهيه و مصرف خودسرانه اين فرآورده‌ها برعهده نخواهد گرفت. در هشدار وزارت بهداشت آمده است: ضمن افزايش تماس‌هاي تلفني با مركز ملي اطلاع‌رساني داروها و سموم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در خصوص مصرف داروهاي تبليغ شده در شبكه‌هاي ماهواره‌اي، بدينوسيله به اطلاع مي‌رساند از آنجا كه مواردي از بستري در بيمارستان و مرگ ناشي از مصرف برخي از داروهاي كاهش وزن از جمله فرآورده HERBAL SLIMMING گزارش شده است، توجه خانواده‌ها را به اين نكات جلب مي‌كند:
تهيه دارو تنها بايد از طريق سيستم دارويي كشور اعم از داروخانه‌ها و بيمارستان‌ها صورت گيرد و حتي پزشك معالج هم مجاز به فروش دارو يا فرآورده‌هاي دارويي در مطب نمي‌باشد. از آنجا كه نظارت وزارت بهداشت بر داروهاي ارائه شده از طريق داروخانه‌ها و بيمارستان‌ها به واسطه كنترل دائمي شركت‌هاي توليد‌كننده، واردكننده و شركت‌هاي پخش دارو صورت مي‌گيرد، شهروندان بدون نگراني مجاز مي‌باشند داروي مورد نياز خود را از طرق ذكر شده تهيه و مصرف نمايند.
از آنجا كه فروش و تبليغ داروهاي تبليغ شده از طريق ماهواره صرفاً جنبه سودجويي دارد، اغلب با ادعاي دارا بودن مجوز وزارت بهداشت، مصرف‌كنندگان را ترغيب به تهيه و مصرف، فرآورده‌هاي خود مي‌نمايند.
لازم به يادآوري است كه تمامي نقل و انتقالات و روش فروش اين فرآورده‌ها از طريق تماس تلفني و ارسال با پيك صورت مي‌گيرد و اين خود گواه بدون پشتوانه بودن و عدم صحت اطلاعات ارائه شده مي‌باشد.
وزارت بهداشت از خانواده‌ها درخواست كرده است خود را به عنوان يك طعمه در دام اين گونه تبليغات كه با سلامت جان آنها مرتبط است، گرفتار نكنند.
آناني كه هشدارها را جدي نمي‌گيرند
به رغم هشدارهاي مختلف از سوي وزارت بهداشت و مراكز رسمي بهداشتي و درماني در كشور تبليغات برخي شبكه‌هاي ماهواره‌اي چنان با آب و تاب است كه برخي افراد خيلي زود فريب اين تبليغات را مي‌خورند و به سادگي به دام آنها مي‌افتند و داروهايي را مصرف مي‌كنند كه به هيچ وجه قابل اعتماد نيست.
دكتر پرهام جم پزشك داروساز با انتقاد شديد از تبليغ عرضه داروها در شبكه‌هاي ماهواره‌اي كه باعث فريب برخي از افراد مي‌شود، ميگويد: دارو موضوعي نيست كه به سادگي از كنار آن بگذريم. شوخي كه نيست، موضوع سلامت و جان انسان‌ها است. زماني كه فردي دارويي را مصرف مي‌كند اگر اين دارو داراي استانداردهاي لازم نباشد مي‌تواند باعث ايجاد مشكلاتي براي او شود.
اين پزشك داروساز مي‌افزايد: داروي غير استاندارد حتي گاه مي‌تواند باعث مرگ افراد شود و براي همين است كه در تمامي داروخانه‌ها مسئول فني حضور دارد تا سلامت و استاندارد دارو بررسي شود.
جم مي‌افزايد: مردم بايد حواس‌شان را جمع كنند و فريب تبليغات داروهاي غير استاندارد را نخورند اينكه دارويي از شبكه ماهواره‌اي يا شبكه‌هاي مجازي تبليغ مي‌شود دليل اعتبار دارو نيست و مصرف اين دارو گاه مي‌تواند باعث به خطر افتادن سلامتي و حتي جان انسان‌ها شود.
اين پزشك داروساز مي‌افزايد: بيشتر اين داروهايي كه در شبكه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ مي‌شود فاقد مجوز و استانداردهاي لازم هستند و مراكز توليد آنها معلوم نيست و اينكه در تبليغات اين داروها اعلام مي‌شود كه تحت ليسانس يك كشور اروپايي هستند حرف قابل قبولي نيست و نبايد به آن اعتنا كرد.
او در ادامه با تأكيد بر هوشياري مردم در مصرف داروها و لوازم پزشكي ميگويد: حتي دارويي كه از داروخانه داراي مجوز تهيه مي‌شود بايد به دقت بررسي شود كه تاريخ توليد و مصرف دارد و داراي اعتبار است يا خير؟ آن وقت چگونه است كه افراد براي مصرف داروها دقت لازم را ندارند و تنها به تبليغات شبكه‌هاي ماهواره‌اي اطمينان مي‌كنند.
اين پزشك داروساز خاطر نشان مي‌كند: به جرئت به مردم مي‌گويم داروهايي كه در شبكه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ مي‌شود قابل اعتماد نيست و مردم فريب تبليغات رنگارنگ شبكه‌هاي ماهواره‌اي را نخورند.
هشدار اين پزشك داروساز در حالي است كه بسياري از پزشكان و مسئولان وزارت بهداشت نيز در خصوص مصرف داروهاي پزشكي كه از شبكه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ مي‌شود هشدار داده‌اند.
به عنوان مثال رسول دينارودند معاون غذا و داروي وزارت بهداشت نيز در خصوص داروهايي با «تبليغات ماهواره‌اي» هشدار داده و گفته است: غذا و هر دارو و كالايي كه از مراكز غيررسمي عرضه مي‌شود قابل اعتنا نيست و توصيه مي‌شود مردم از خريد هر نوع كالايي كه در ماهواره يا اينترنت تبليغ مي‌شود به طور جدي خودداري كنند و مطمئن باشند كه اهداف سودجويانه پشت پرده خواهد بود.
به عنوان مثال بر اثر استفاده از فرآورده غيرمجاز هربال اسليمينگ ( Herbal Slimming )كه توسط يك پزشك متخصص ايراني تجويز شده سه نفر از هموطنانمان جان خود را از دست داده‌اند. اين دارو براي بسياري از مصرف‌كنندگان نيز عوارض خطرناكي به دنبال داشته است. از سويي، داروي لاغري ديگري در شبكه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ مي‌شد كه مدعي ساختار گياهي بود، بعد از بررسي و آزمايش روي آن مشخص شد نه تنها حاوي محتويات شيميايي غيرمجاز است، بلكه حاوي آمفتامين‌ها و شيشه نيز است.
محصول خوب نياز به تبليغات آنچناني ندارد
به رغم هشدارهاي متعدد پزشكان و مسئولان مختلف درباره تأثيرات منفي داروهاي تبليغاتي شبكه‌هاي ماهواره‌اي، بازهم شاهد مصرف اين داروها از سوي برخي افراد هستيم كه از اين تبليغات استقبال مي‌كنند.
اما به راستي شما فكر مي‌كنيد علت استقبال از اين داروها چيست و چرا برخي افراد به رغم هشدارهاي مكرر درباره عوارض منفي استفاده از اين داروها و هشدارهاي مكرر در باره تبليغات اين داروها همچنان فريب تبليغات شبكه‌هاي ماهواره‌اي را مي‌خورند و اين داروها و محصولات پزشكي و بهداشتي را خريد مي‌كنند.
نادر ميرزايي، كارشناس رسانه و تبليغات در اين باره ميگويد: شيوه تبليغات شبكه‌هاي ماهواره‌اي به گونه‌اي است كه افراد به راحتي فريب اين شيوه‌هاي تبليغاتي پر زرق و برق و همراه با رنگ و لعاب را مي‌خورند و همين مسئله باعث مي‌شود تا اين داروها و محصولات بهداشتي را از اين شبكه‌ها سفارش دهند.
او ميگويد: يكي از روش‌هاي تبليغاتي اين شبكه‌ها اين است كه با استفاده از شگردهاي مختلف ابتدا سعي در جلب اعتماد مخاطب دارند و بعد از اينكه با شگردهاي گوناگون اعتماد مخاطب را جلب كردند آن وقت محصولات و كالاهاي خود را به اين گروه مي‌فروشند.
اين كارشناس رسانه و تبليغات مي‌افزايد: شيوه فروش بيشتر محصولات و كالاهايي كه در شبكه‌هاي ماهواره‌اي عرضه مي‌شود با استفاده از همين شگرد است و دست‌اندركاران اين شبكه‌ها بعد از جلب اعتماد مشتريان اقدام به فروش و عرضه كالاهاي خود مي‌كنند.
ميرزايي ادامه مي‌دهد: شيوه ديگر اين شبكه‌ها به اين صورت است كه از افرادي كه بين مردم شهرت دارند مانند ورزشكاران يا هنرپيشه‌ها استفاده ابزاري مي‌كنند و با انجام مصاحبه با اين افراد و ضبط ويدئوهايي از آنها كه به تعريف محصولات آن شركت مي‌پردازند محصولات خود را به فروش مي‌رسانند.
اين كارشناس رسانه و تبليغات در ادامه صحبت‌هاي خود مي‌افزايد: دنياي تبليغات دنيايي پيچيده است و هر شركت سعي مي‌كند با شيوه‌ها و شگردهاي خود محصولاتش را به فروش برساند و بر اساس اصل دروغ هرچه بزرگ‌تر باور كردنش براي مخاطب راحت‌تر شبكه‌هاي ماهواره‌اي در فروش محصولات خود اغراق مي‌كنند و با اين شگرد به فريب مشتريان خود مي‌پردازند.
ميرزايي در ادامه صحبت‌هاي خود با بيان اينكه شيوه تبليغات محصولات و كالاها در شبكه‌هاي مختلف ماهواره‌اي يك نوع فريب است، ادامه مي‌دهد: نبايد به سادگي فريب اين تبليغات را خورد، بلكه بايد هوشيار بود و اين موضوع را مورد توجه قرار داد كه شبكه‌هاي ماهواره‌اي قابل اعتماد نيستند و محصولاتي كه در اين شبكه‌ها تبليغ مي‌شوند نيز از استانداردهاي لازم برخوردار نيستند.
او در پايان صحبت‌هاي خود خاطرنشان مي‌كند: محصول خوب نياز به تبليغ بيش از حد ندارد، بنابراين زماني كه شاهد تبليغ بيش از حد متعارف با كلمات قلنبه سلنبه و آب و تاب فراوان در باره يك محصول هستيم بايد به استاندارد بودن محصول و كيفيت و سالم بودن آن شك كنيم.
