نويسنده:مريم احمدي
در طي چند هفته اخير زمين لرزه هاي متعدد و پس لرزه
هاي ريز و درشت بارها استان هاي خراسان رضوي، خراسان جنوبي و خراسان شمالي را لرزانده
است. پديده اي که اگرچه با توجه به قرار گرفتن اين مناطق بر روي کمربند زلزله هاي و
گسل هاي حادثه خيز تا حدي طبيعي به نظر مي رسد اما ايجاد خسارت هاي جاني و مالي متعدد
با لرزش هايي با شدت 3تا5 درصد که از نظر کارشناسان لرزش هاي بي خطر! محسوب
مي شود به خوبي گواه اين است که بحث مقاوم سازي، مدريت بحران و برنامه ريزي دقيق براي
مقابله با پديده هاي طبيعي در اين استان هاهمچنان مغفول مانده است.
طبق گزارش هاي رسيده از استان خراسان شمالي زمين
لرزه 5.7 ريشتري روز شنبه و بيش از 20 پس لرزه
به کشته شدن چند تن از هموطنان و زخمي شدن بيش از 400 نفراز ساکنان شهري و روستايي
اين استان، ويراني برخي روستاها تا 70درصد و تخريب و انسداد راه هاي مواصلاتي و قطعي
گاز و برق روستاها منجر شد. اتفاقي که بنابه گفته کارشناسان هيچ تناسبي با قدرت زلزله
نداشت و مي توان گفت بي توجهي به بحث مقاوم سازي خانه هاي روستايي و شهري و تعلل در
ايمن سازي بناها ان را رقم زده است.
طيق اظهارات مرتضی سلیمی، سرپرست سازمان امدادو نجات بعد از زلزله 5.7 ريشتري بيش از 24 پس لرزه که قدرت
برخي از انها 3.5 ريشتر اعلام شده است حدود 14روستا در شهرهای بجنورد و مانه و سملقان
بین 10 تا 70 درصد دچار خسارت شدند .
اين در حالي است که براساس آمارهای موجود درسده
اخیر 13زمین لرزه با قدرت بیش از 5.5 ریشتر در خراسان شمالی رخ داده است که آخرین آن
با قدرت 6.2 درجه درمقیاس امواج درونی زمین ریشتر بهمن سال 1375بود که خسارات جانی
و مالی فراوانی به دنبال داشت! استان خراسان شمالی از دیدگاه لرزه زمین ساختی در زون
کپه داغ قرار می گیرد که در این زون گسل های فعال و مهمی وجود دارد، این گسل ها برخی
مواقع با حرکاتی که انجام می دهند موجب وقوع زمین لرزه های مخرب می شوند.
با اين همه، تمام اقدامات مربوط به مديريت بحران
و پيشگيري از بروز حوادث ناشي از زمين لرزه تنها در حد هشدارهاي گاه به گاه باقي مانده
است.
تعلل در مقاوم سازي خانه هاي لرزان روستایی!
به رغم اينکه بحث مقاوم سازی مسکن های روستایی در يک دهه اخير جزو اولویت های دولت برای ایجاد
اشتغال، جلوگیری از مهاجرت روستائیان و تحرک و پویایی جامعه روستایی عنوان شده است، اما به نظر می رسد اجرای این طرح
در خراسان شمالی با چالش هایی همراه است که خطرپذیری مسکن های روستایی را افزایش و
نگرانی هایی را برای متولیان و روستائیان ایجاد کرده است. اواخر سال گذشته بود که مدیرکل
بنیاد مسکن روستایی خراسان شمالی اعلام کرد
از ۱۰۴ هزار واحد مسکن روستایی در استان فقط ۵۴ هزارواحد مقاوم سازی شده و ۵۰ هزار واحد دیگر نیاز
به مقاوم سازی دارد! گويا بخش عمده مشکلات بهسازی و بازسازی مسکن های روستایی استان
به تسهیلاتی بر مي گردد که قرار بود براي اجراي
اين برنامه به روستاييان پرداخت شود. تسهيلاتي که بدون توجه به شرايط موجود روستاييان
ابلاغ شده اما عملا به دليل پيچيدگي هاي اداري و تهيه تضامين بانکي روستاييان امکان دريافت ان را نداشته اند و همين
مسئله سبب تعلل در مقاوم سازي و بهسازي خانه ها يشان و در پي ان تخريب اين واحدها در
اثر زلزله شده است.
ناگفته نماند که طي سالهاي گذشته دولت برای جبران
تضامین سخت بانکی طرح ضامن زنجیره ای را برای دریافت تسهیلات روستاييان قرار داده است،
اما بانک های استان خراسان شمالي در سايه نبود نظارت و عدم پيگيري مسئولان از اجرای
این طرح خودداری و به جای تسهیل و تسریع در فرآیند ساخت مسکن مقاوم به مثابه سرعت گیر
پرداخت تسهیلات عمل کرده اند!
اين عوامل سبب شده با وقوع زمين لرزه اي در با قدرت
کمتر از 6 ريشتر تعداد بسياري از روستاهاي استان ويران شوند. موضوعي که با توجه به
موقعيت زلزله خيزي اين استان انتظار مي رود به طور جدي تر در دستور کار مسئولان قرار
گيرد.
