سوزاندن مزارع علاوه بر توليد آلاينده ها ، لايه دوسانتي متري خاک که مهمترين قسمت براي رشد گياه است را نيز از بين مي برد که فاجعه اي براي کشت هاي بعدي است

فرمان توقف مجلس به سوزاندن مزارع کشاورزي در خوزستان

درحالي خوزستاني‌ها اغلب فصول سال را با آلودگي هوا و بروز پديده ريزگردها طي مي کنند که با نا‌آگاهي از مضرات کشاورزي سنتي و سوزاندن باقيمانده محصولات کشاورزي بخصوص گندم و نيشکر همان هواي باقيمانده را نيز با دست خود براي تنفس سخت کنند. به عقيده کارشناسان سوزاندن زمين هاي زراعي بعد از برداشت محصول علاوه بر ايجاد آلاينده ها، کاهش مواد مغذي خاک و کم کردن حاصلخيزي، کاهش توليدات کشاورزي را نيز به همراه دارد. مسئله اي که موجب شده براي حل آن نمايندگان مجلس وارد عمل شوند و با وضع قوانيني در صدد حذف اين نوع کشاورزي سنتي و احياي کشاورزي منطقه باشند.

نويسنده: ميترا شهبازي

سوزاندن آثار باقي مانده از مزارع گندم و نيشکر سالهاست توسط کشاورزان انجام مي‌شود. اين شيوه سنتي که بين اغلب کشاورزان خوزستاني مرسوم است، با به آتش کشيدن کاه‌و‌کلش مزارع شروع و منجر به از بین رفتن بقایای‌گیاهی، موجودات مفید و ذره‌بینی خاک مي‌شود. همچنين ماده آلی می‌سوزد، خاک فقیر مي‌شود، علاوه بر اين ساختمان خاک تخریب شده و بسیاری پیامدهای منفی و ناگوار دیگر در محیط زیست رخ مي‌دهد. این سنت اشتباهی است که این روزها و با پایان فصل برداشت، بسیاری از مزارع کشور را مي‌سوزاند و علاوه بر آسیب رساندن به خاک و آلوده کردن هوا، احتمال گسترش آتش به دیگر نقاط از جمله مراتع و جنگل‌ها را هم افزايش مي‌دهد.

از جمله دلايلي که از سوي اغلب کشاورزان براي انجام اين عمل مخرب عنوان مي‌شود، همين است که از بین بردن علف‌های هرز مزارع‌ و آفات و بیماریهای گیاهی، سریع و ارزان انجام مي‌شود. بنابراين راحت‌ترين شيوه براي آماده‌سازی زمين به منظور کشت بعدي است.

آتش زدن مزارع ممنوع

حالا با اين شرايط که کشاورزان اصرار به اين کار دارند و علاوه بر محيط زيست، منابع طبيعي کشور و توليدات کشاورزي را هم با اين شيوه سنتي به خطر مي‌اندازند، نماينده مردم شوش در مجلس شوراي اسلامي به خبرنگار «جوان» مي‌گويد:« در مجلس لايحه‌اي مصوبب شده است که از اين پس جلوي به آتش کشيدن مزارع کشاورزي گرفته شود.»

سيد راضي نوري ادامه مي‌دهد:«يکي از مسائلي که در لايحه هواي پاک هم مد نظر قرار داديم همين مسئله اي بود که در فعاليت هاي کشاورزي،‌زارعان باقي مانده محصولات را آتش مي زنند. طبق آن لايحه آتش زدن کاه هاي باقي مانده از مزارع را ممنوع کرديم و کشاورزاني را هم که مرتکب چنين خطايي شوند را بر اساس قانون به مراجع قانوني براي پرداخت جرايم نقدي معرفي خواهيم کرد.»

وي با اشاره به دلايل تصويب اين لايحه مي‌افزايد:« وقتي که کشاورز مابقي گياهان از جمله گاه را به آتش بکشد، هم لايه دوسانتي متري خاک که مهمترين قسمت خاک براي رشد گياه است را از بين مي برد و هم ترکيب خاک براي کشت هاي بعدي با مشکل مواجه مي‌شود که با استمرار اين اقدام در چند سال مکرر ميزان توليد نيز کاهش مي يابد.»

آموزش پاکسازي مزارع به کشاورزان

البته از بين رفتن حاصلخيزي خاک و افزايش آلودگي هوا تنها مشکلاتي نيستند که براي محيط زيست خوزستان با به آتش کشيدن مزارع رخ مي‌دهد، بلکه زماني که کشاورزان مزارع را به آتش مي‌کشند ممکن است بر اثر وزش باد،‌ شعله‌‎هاي فروزان آتش به سمت مراتع و درختان جنگل‌ها کشيده شود و پوشش سبز استان را هم در معرض خطر قرار دهد. نماينده مردم شوش در اين رابطه مي‌گويد:« با آتش زدن مزارع درختاني که به عنوان بادشکن هستند در مقابل جريان‌هاي تند باد از مزارع محافظت مي‌کنند نيز دچار حريق مي‌شوند که به طور حتم مشکلات زيادي براي مزارع ايجاد مي کند. از اين رو جهاد کشاورزي را ملزم کرديم که در اين مسئله با همکاري منابع طبيعي و گشت هايي که مرتبط باشند، افراد متخلف را شناسي کنند به مراجع قانوني تحويل دهند.»

نوري با اشاره به اينکه کشاورزان عادت به اين دارند که به شيوه سنتي فعاليت کنند، ادامه مي‌دهد:« در اين راستا علاوه بر فرهنگ سازي، آموزش صحيح پاکسازي مزارع نيز باشد در رديف برنامه‌هاي جهادکشاورزي قرار گيرد. بنابراين بايد به دنبال اين باشيم که به جاي مجازات از طريق پيشگيري جلوي اين معضل را بگيريم.»

علاوه بر آنچه که گفته شد مصطفی نظری، دادستان عمومی و انقلاب شوش نيز با اشاره به اينکه برخي از کشاورزان دست به آتش زدن مزارع پس از فصل برداشت مي‌زنند، مي‌گويد:« بر اساده ماده 688 براي آنان تشکیل پرونده داده و با آنها برخورد می‌شود.»