با ضعیف ظاهر شدن حسن روحاني در جريان مناظره روز جمعه و در كنار آن حضور اسحاق جهانگيري كه به عنوان كانديداي پوششي وارد عرصه انتخابات شده، به نظر میرسد اصلاحطلبان خیلی زود کاندیدای پوششی را در اظهارات و رسانههای خود پررنگتر از روحانی پوشش خبری دادند. حالا پس از مناظره روز جمعه شواهد و قرائن زيادي حكايتكننده آن است كه در نظر اصلاح طلبان جايگاه كانديداي اصلي و پوششي تغيير كرده و شايد در ادامه رقابتهاي انتخاباتي بازي به گونهاي ديگر رقم بخورد.
گمانه زنيها در حالي بر جبهه اعتدال و اصلاحات سايه افكنده كه شايد هيچ كس در زمان ثبت نام اسحاق جهانگيري در انتخابات گمان نميبرد كه معاون اول پر فروغتر از رئيس خود ظاهر شود و دل جريان اصلاح طلبي را با خود ببرد. جرياني كه براي بازگشت دوباره به حاكميت ترجيح داد بر موج حسن روحاني اعتدالي با سبقهاي اصولگرايانه سوار شود و روحاني توانست در سال 92 پيروز انتخابات نام بگيرد. اين اتفاق، روند بازگشت اصلاح طلبان به بدنه حاكميت را سرعت بخشيد اما در طول چهار سال گذشته، همواره اين تهديد براي آنها وجود داشت كه عملكرد ضعيف روحاني به پاي آنها نوشته شود؛ كما اينكه آنها در طول چهار سال گذشته، همواره انتقاداتي جدي را نسبت به رئيسجمهور به خاطر عدم تحقق خواستههايشان مطرح كردند و كوشيدند با رعايت فاصله مناسب با روحاني، مانع از پرداخت هزينههاي ايجاد شده توسط وي شوند.
بنابراين طبيعي است كه در اين روزهاي بي فروغي روحاني و در حالي كه وي تحت شديدترين انتقادات به خاطر عدم عمل به وعدههايش است، به سراغ فردي بروند كه نه تنها از فيلتر شوراي نگهبان گذشته، بلكه چهرهاي متفاوت در جريان مناظرات از خود نشان دهد. علاوه بر اين، دليل ديگري كه حمايت اصلاح طلبان از جهانگيري را توجيه پذير ميكند، گفتههاي صريح جهانگيري در حمايت از اصلاح طلبان و معرفي خود به عنوان نماينده و صداي جريان اصلاح طلبي است. حالا در مقابل اين كانديداي مصمم، اين وسوسه با اصلاح طلبان همراه شده كه چرا نبايد اين بار از يك اصلاحطلب واقعي كه اتفاقا شانس خوبي نيز براي پيروزي در انتخابات دارد، حمايت كنيم؟
واهمه روحاني از تحقق يك احتمال
اين اتفاقات در حالي روي داده كه روحاني از همان ابتداي طرح موضوع كانديداي پوششي همواره نگران آن بوده كه اين كانديدا زمينهساز عبور از وي را فراهم كند. شايد به همين دليل بود كه تا آخرين لحظه زير بار پذيرش كانديداي پوششي نرفت و به گفته خود جهانگيري، تنها دو يا سه ساعت مانده به پايان ثبت نامها، با فشار اصلاح طلبان روحاني ميپذيرد كه در كنار خود كانديدايي پوششي داشته باشد. جهانگيري در مصاحبه پس از ثبت نام خود در خصوص علت ثبت نامش ميگويد: تصميم دشواري بود در مقاطع ديگري تصميم گرفتم تا جلوي وزارت كشور آمدم ولي منصرف شدم اما اين دفعه اصرار شخصيتهاي اصلاح طلب عامل مهم بود و رايزنيهاي ديگري كه بايد با شخصيتهاي مهم داخل كشور انجام ميدادم در دو، سه ساعت اخير اين اتفاق افتاد. اما اين را نيز بايد گفت كه روحاني اگرچه به سختي پذيرفت كه كانديدايي پوششي در كنار خود داشته باشد كه وي در جلسات مختلف، معرفي يك كانديداي پوششي را آغاز پروژه عبور از خود ميدانسته است. در اين ارتباط محمدحسين صفار هرندي از اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام ميگويد: «آقاي هاشمي در زمان حيات بسيار سعي بر حضور نامزد پوششي برای روحانی داشت اما آقاي روحاني قبول نكرد و گفت شما خيلي زود مسئله عبور از روحاني را كليد زديد؛ بخشي از حرفهايي كه اواخر مطرح شد درخواست تضمين از روحاني براي انجام خواستههاي آنان بوده است.»
رونمايي از كانديداي اصلي تا چند روز ديگر
جالب آنجاست كه اصلاح طلبان حتي اجازه ندادند كه چند روز از مناظره نخست بگذرد و خيلي سريع تصميم خود را به سطح افكار عمومي كشيدند. درست روز گذشته بود كه موسوي لاري نايب رئيس شوراي عالي سياستگذاري اصلاح طلبان در جمع خبرنگاران بدون اشاره به اينكه از ابتدا قرار بود جهانگيري به عنوان كانديداي پوششي روحاني در انتخابات فعاليت كند و حتي معاون اول روحاني در دولت به احترام رئيس خود ستاد انتخاباتي نيز نزند، گفت كه از بين روحاني و جهانگيري فقط يك نفر در عرصه انتخابات باقي خواهد ماند. موسوي لاري در تشريح دليل ورود جهانگيري به عرصه انتخابات نيز گفت كه «ما پيشنهاد چند نفر را داده بوديم كه در جلسه شوراي عالي سياستگذاري مطرح شد كه ما بايد قطعاً فرد يا افراد ديگري را در كنار آقاي روحاني داشته باشيم كه بتوانند نظرات ما را به صورت كامل مطرح كنند، برخي دوستان به هر دليلي مايل به ورود نبودند.» وي سپس به صورت تلويحي به مخالفت روحاني با ورود كانديداي پوششي به عرصه انتخابات نيز اشاره كرد و در اين خصوص گفت كه «آقاي جهانگيري به اصرار خود آقاي روحاني وارد شد. ما در همه مراحل نيز گفته بوديم كه هر كدام از دوستان كه ميآيند حتما بايد آقاي روحاني به ورود ايشان واكنش و تلقي منفي نداشته باشند.»
موسوي لاري همچنين به صورت رسمي از رقابت ميان روحاني و جهانگيري نيز پرده برداشت و عنوان كرد كه «ما از ظرفيت انتخابات براي طرح ديدگاههايمان استفاده كرديم و در نهايت هم مطمئناً ما دو كانديدا نخواهيم داشت و آقاي روحاني و جهانگيري هر دو باقي نخواهند ماند.»
نايب رئيس شوراي عالي سياستگذاري اصلاحطلبان در نهايت به لزوم تصميمگيري مجدد در خصوص كانديداي نهايي اصلاح طلبان نيز گفت كه «ما اطمينان داريم كه جمع بندي روشن خواهيم داشت. آقاي جهانگيري ديدگاههاي خود را كه ناظر بر ديدگاه اصلاح طلبان است مطرح خواهد كرد. آقاي روحاني نيز به عنوان كانديداهاي اصلي و محوري ديدگاههاي خود را مطرح ميكند و در نهايت همان جمعي كه از آقاي روحاني به عنوان كانديداي اصلي و آقاي جهانگيري به عنوان فردي كه ديدگاههاي اصلاح طلبان را بيان ميكند حمايت كرد، كمك ميكند تا در مرحله نهايي و فينال يك نفر ورود كند.»
اصلاح طلبان منتظر نظرسنجيها
حال به نظر ميرسد كه پس از تمام اين فراز و نشيبها، اصلاح طلبان چشم انتظار نظرسنجيهاي انتخاباتي هستند تا ببينند كه پس از حضور پررنگ جهانگيري در نخستين مناظره، چه تغييري در سبد راي او و روحاني به وجود آمده و آيا اين تغيير همچنان در مناظرههاي آتي نيز ادامه پيدا ميكند يا خير؟ موضوعي كه ميتواند در تصميم انتخاباتي آنها در خصوص حمايت از كانديدايشان مورد نظرشان تأثير زيادي داشته باشد.
عارف چه میگوید
نشانه هاي عبور احتمالي اصلاح طلبان از روحاني البته به سخنان موسوي لاري ختم نشد؛ چنانکه محمدرضا عارف رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان نيز در سخناني اين گمانه را تقويت کرد و تصمیم قطعی اصلاحطلبان درباره کاندیدای نهایی انتخابات ریاستجمهوری را به بعد از تصمیمگیری شورا منوط کرد. محمدرضا عارف رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان ديشب در حاشیه همایش بانوان حامی روحانی در جمع خبرنگاران درباره اینکه چه زمانی کاندیدای قطعی و نهایی اصلاحطلبان اعلام میشود؟ گفت: روندی را داریم که جلو میرویم، تصمیم جمعی است و فردی نیست. شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان تصمیمگیری میکند و انشاءالله به موقع تصمیم منطقی را خواهد گرفت.
از سوي ديگر بايد منتظر ماند و ديد كه اين چرخش اصلاح طلبانه، باعث ميشود كه روحاني با درك خطر جهانگيري تصميم به جدا كردن حساب خود از معاون اولش بگيرد و از اين پس با چهرهاي مستقل تر و موثر تر از مناظره اول در نشستهاي انتخاباتي آتي مشاركت كند يا خير؟ پاسخ به اين سوالها را ميتوان در آرايش انتخاباتي روحاني و حاميانش طي روزهاي آتي مشاهده كرد.