نويسنده: وحید حاجی‌پور
با وجود تأكيد دولت يازدهم براي توسعه ميادين مشترك ميدان فرزاد B طي چهار سال اخير در گير‌و‌دار مسائل سياسي باقي مانده است. وزير نفت از علاقه گازپروم روسيه براي توسعه اين ميدان گازي مي‌گويد و مديرعامل شركت ملي نفت به طور ضمني از توسعه اين ميدان توسط شركت‌هاي ايراني خبر مي‌دهد.
هندي‌ها 17 سال است كه به دنبال حضور در پروژه توسعه میدان فرزاد B هستند ولي پيشنهاد اخير آنها مورد قبول وزارت نفت قرار نگرفته است. بر اساس گفته‌هاي مديرعامل شركت ملي نفت ايران، ميدان گازي فرزاد B به روش EPCF توسعه پيدا خواهد كرد و بر اين اساس پيش‌بيني مي‌شود، چهار شركت داخلي كه پروژه نفتي و گازي در دست اجرا ندارند، در اولويت توسعه اين ميدان گازي باشند.
وزير نفت روز شنبه از ابراز تمايل روس‌ها براي توسعه ميدان گازي فرزاد B خبر داد و گفت: در مورد مذاكره با هندي‌ها براي توسعه اين ميدان گازي زمان زيادي صرف كرديم اما چيزي از مذاكره با هندي‌ها عايد كشور نمي‌شود، البته هنوز نمي‌گوييم مذاكرات شكست خورده و نتيجه مذاكرات بستگي به نظر طرف مقابل دارد.
وي ادامه داد: شركت گاز پروم روسيه نيز براي مطالعه ميدان فرزاد A و B اعلام آمادگي كرده است. اما همچنين ممكن است در اين ميدان يك چاه اكتشافي حفر كنيم يا به روشي غيرمتعارف اين ميدان را توسعه دهيم از جمله روشي مانند EPCF كه دور از ذهن نيست.
پيش از اين علي كاردر، مديرعامل شركت ملي نفت در مورد برنامه وزارت نفت براي توسعه ميدان گازي فرزاد B اعلام كرده بود براي توسعه اين ميدان پكيج‌هاي مستقلي به صورت EPCF (مهندسي، تأمين كالا و ساخت، اجرا و تأمين مالي) در بازار عرضه مي‌شود كه براي اين اقدام با يك مشاور وارد مذاكر شده‌ايم و اين مشاور در حال آماده‌سازي اسناد مربوطه است.
ظاهراً قرار است به دليل زياده‌خواهي هندي‌ها و تهديد آنها مبني بر كاهش خريد نفت از ايران توسعه ميدان فرزاد B بر اساس روش EPCF انجام شود و شركت‌هايي همچون قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا، شركت صدرا، شركت تأسيسات دريايي و شركت پتروپارس در اولويت اجراي اين طرح هستند، زيرا با اتمام پروژه‌هاي نفتي و گازي اين شركت‌ها عملاً فرصت براي توسعه اين ميدان گازي را در اختيار دارند.
بر اساس اين گزارش، از مدت‌ها پيش ايران و هند براي توسعه ميدان گازي فرزاد B وارد مذاكره شدند، اما اين مذاكره بعد از گذشت سال‌ها به دليل مسائل مالي به نتيجه نرسيد. در نهايت بيژن زنگنه وزير نفت در اوايل اسفند سال گذشته صراحتاً اعلام كرد پيشنهاد هند مورد بحث قرار مي‌گيرد. اما با آنها به توافق نرسيديم و بعيد است به اين سادگي به توافق برسيم، زيرا فاصله پيشنهاد ما و هندي‌ها از نظر قيمت خريد گاز زياد است، بنابراين ممكن است توسعه اين ميدان به شركت ديگري داده شود.
خبري كه به مذاق هندي‌ها خوش نيامد و رسانه‌هاي هندي اخيراً به نقل از يك منبع آگاه هندي اعلام كردند با توجه به رد اعطاي امتياز توسعه ميدان گازي «فرزاد B» ايران به شركت‌هاي هندي، پالايشگاه‌هاي دولتي هند قصد دارند ميزان خريد نفت خود از ايران را در سال 18- 2017 يك پنجم كاهش دهند و اگر در تصميم تهران تغييري حاصل نشود، ميزان كاهش خريد را بيشتر خواهند كرد. بر اين اساس قرار است خريد روزانه نفت هند از ايران از 240 هزار بشكه به 190 هزار بشكه كاهش يابد.
امضاي قرارداد اوليه اكتشاف و توسعه فرزاد B با كنسرسيومي متشكل از سه شركت دولتي هند به سال 2000 ميلادي بازمي‌گردد اما اين قرارداد تنها در بخش اكتشاف اجرايي شد و در بخش توسعه هيچ اقدامي براي برداشت منابع گازي اين ميدان نشد.
در طول 17 سال اخير، بارها در خصوص توسعه اين ميدان با شركت‌هاي هندي مذاكره شده اما سال‌ها تعلل ايران تا امروز فقط به عقب افتادگي ايران در برداشت از اين مخزن مشترك گازي منجر شده است. به گفته «محمد مشكين فام» مديرعامل شركت نفت و گاز پارس در ميانه سال 95، «هنوز مشخص نيست كه در خصوص توسعه اين ميدان با شركت‌هاي هندي توافقي حاصل شود و تا پايان سال جاري (سال 95)، قرار است تعيين تكليف شود كه با شركت‌هاي هندي در توسعه فرزاد B قراردادي منعقد مي‌شود يا خير.»
اما سال 95 به پايان رسيد و در حالي كه در دومين ماه سال 96 و ماه‌هاي پاياني دولت يازدهم قرار گرفته‌ايم، هنوز نتيجه مذاكرات ايران با شركت‌هاي هندي براي توسعه اين ميدان مشترك مشخص نشده است. مذاكراتي كه از ابتداي آغاز به كار دولت يازدهم در برنامه تيم زنگنه قرار داشت و هنوز هم بدون حصول نتيجه مشخص ادامه دارد. اخيراً شركت گازپروم روسيه نيز براي توسعه ميدان فرزاد B ابراز تمايل كرده و ممكن است سال‌ها مذاكره با هندي‌ها بدون نتيجه پايان يابد و با اين شركت روسي وارد مذاكره شويم.
در طرف مقابل، برعكس بلاتكليفي ايران، عربستان برنامه‌اي مشخص براي توسعه ميدان گازي «عربيه» دارد. شركت آرامكوي عربستان با اعلام آغاز توليد گاز از ميدان «حصبه» (مشترك با ميدان فرزاد A (برنامه توليد مشترك 2/5 ميليارد فوت مكعب گاز از ميادين «حصبه» و «عربيه» را در دستور كار قرار داده است. از مجموع 2/5 ميليارد فوت مكعب توليد روزانه گاز از اين دو ميدان، 1/2 ميليارد فوت مكعب توليد روزانه ميدان «عربيه» خواهد بود.
