نویسنده: زهرا چیذری
ميدان ولي عصر (عج) يا ميدان فردوسي را به عنوان برشي از شهر در نظر بگيريد. خب حالا يك ضلع ميدان بايستيد و تعداد مغازه‌هاي فست‌فود يا عرضه مواد آماده‌اي را كه در اطراف ميدان است، بشماريد. اگر كمي تا شعاع صد متري خيابان‌هاي اطراف اين ميادين را هم در نظر بگيريد، يقيناً انگشت كم مي‌آوريد! رشد قارچ‌گونه فروشگاه‌هاي عرضه فست‌فود در مناطق مختلف شهر و به ويژه مناطقي كه به قطب‌هاي تفريحي تبديل شده حالا ديگر صداي اعتراض وزارت بهداشت را هم در آورده است و رئيس دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت از صدور بي‌رويه مجوز براي راه‌اندازي فست‌فود فروشي‌ها انتقاد كرد.
فست‌فود اينجا، فست‌فود آنجا فست‌فود همه‌جا هست؛ درست شبيه زبل خان كارتن نوستالژيك دهه 60 با اين تفاوت كه عرضه بيش از اندازه فست‌فود موجب تغيير ذائقه كودكان و خانواده‌ها شده و همين مسئله هم به دليل افزودني‌هاي مختلف فست‌فود و نمك و چربي بيش از اندازه‌اي كه با مصرف اين نوع خوراكي‌ها به بدن مي‌رسد منجر به كاهش سن ابتلا به بيماري‌هايي نظير ديابت و كبد چرب شده است. به گونه‌اي كه آمارها مي‌گويند سن ابتلا به بيماري ديابت در كشور ايران 10 تا 15 سال پايين‌تر از سن شيوع بيماري در كشورهاي توسعه يافته است و 20 درصد مردم كشور ايران مبتلا به بيماري ديابت هستند. ريشه اين بيماري و همچنين بيماري‌هايي نظير بيماري‌هاي قلبي – عروقي كه رتبه‌دار مرگ و مير در كشورمان شده است، همگي به بحث‌هاي تغذيه‌اي و تغيير فرهنگ تغذيه مردم كشورمان به سمت فست‌فودها مرتبط مي‌شود؛ بگذريم از اينكه به دليل روش‌هاي نادرست كشاورزي و مصرف بيش از حد سموم و كودها حتي محصولات كشاورزي‌مان هم چندان قابل اعتماد نيست و به گفته سعيد متصدي، معاون محيط‌زيست انساني سازمان حفاظت محيط‌زيست اين محصولات هم آلوده است. با وجود اين اما نه گفتن به فست‌فود مي‌تواند گامي مهم در جهت سالم‌سازي خورد و خوراكمان به حساب بيايد.
نه به فست‌فود
كمپين« نه به فست‌فود» اقدامي است كه از سوي وزارت بهداشت قرار است برگزار شود تا غذاهاي فوري ايراني مانند كوكوها، املت و انواع آش‌ها را جايگزين فست‌فودها كند. زهرا عبداللهي، رئيس دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت دراين باره مي‌گويد: از نظر ما غذايي سالم است كه عوامل خطر تغذيه‌اي مثل قند و نمك و چربي را نداشته باشد. فست‌فودهاي غربي كه در الگوي غذايي مردم جاي خود را باز كرده‌اند و زياد مصرف مي‌شوند، چربي و نمك زيادي دارند و با توجه به اينكه همراه با نوشابه‌هاي گازدار استفاده مي‌شوند، به مشكلات تغذيه‌اي مردم دامن مي‌زنند. وي معتقد است اگر مردم اين غذاها را با قند و نمك و روغن كمتري استفاده كنند، الگوي غذايي اصلاح مي‌شود. حدود 50 درصد مردم دچار چاقي هستند و شاهد روند افزايشي چاقي، ديابت، فشارخون و چربي خون هستيم. رئيس دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت از رايزني اين وزارتخانه با اصناف در اين زمينه خبر مي‌دهد و مي‌گويد: از طريق دبيرخانه شوراي عالي سلامت و امنيت غذايي جلساتي با حضور نمايندگان همه بخش‌ها از جمله صنف اغذيه‌فروش‌ها برگزار و مباحث در قالب بحث‌هاي كارشناسي دنبال مي‌شود. البته مهم‌ترين اولويت ما در بحث سلامت تغذيه‌اي مردم، فرهنگسازي صحيح است.
تبديل روزانه 30 تا 40 درصد مواد‌غذايي به پسماند
با تمام اينها اما اگر بخواهيم از محصولات كشاورزي بيشتري هم استفاده كنيم چندان اطميناني به سلامت آنها نيست. معاون محيط‌زيست انساني سازمان حفاظت محيط‌زيست مي‌گويد: به رغم مصرف زياد كود، مواد آلي خاك كشور ما بسيار فقير است كه اين نشانگر مصرف بي‌رويه بسياري از موادي است كه نمي‌توانند به پايداري منابع ما كمك كنند. همچنين ما در افزايش ميزان مصرف كود و سموم مديريت مناسبي نداريم و روزانه 30 تا 40 درصد از محصولات غذايي ما تبديل به پسماند مي‌شود كه اين معضل بسيار بزرگي براي كشور است. بنا به تأكيد متصدي حتي اگر بهترين و پاك‌ترين آب‌ها به زمين‌هاي كشاورزي برسد، به دليل آلودگي خاك محصولات مصرفي ما آلوده است. وي با اشاره به اينكه از سال 1346 در خصوص باقيمانده سموم در مواد غذايي، قانون تدوين شده است، مي‌افزايد:بايد به سمت پايش و كاهش سموم و كود برويم، اما متأسفانه در حال حاضر براي مصرف سموم يارانه تعلق مي‌گيرد.
به گفته معاون انساني سازمان حفاظت محيط‌زيست، فرسايش خاك در ايران بيش از 16 ميليون تن در سال است در حالي كه متوسط جهاني فرسايش خاك در جهان چيزي حدود 7 ـ 8 ميليون تن است.
فرهنگسازي براي كار در مسئولان و تغذيه درست در مردم
بهبود تغذيه و سلامتي نيازمند عزم مردم و مسئولان است؛ مسئولاني كه بابت مصرف سم يارانه مي‌دهند، اما كشاورزي ارگانيك را آموزش نمي‌دهند و هر روز به تعداد بيشتري از فست‌فودها مجوز فعاليت مي‌دهند تا ويتريني از خوراكي‌هاي مضر را پيش چشم مردم به نمايش بگذارند. مردم هم در اين بين مي‌توانند لااقل به فست فودها نه بگويند هر چند سلامت محصولات كشاورزي از دست آنها خارج است.
