دغدغه‌اي که سالهاست مشکل‌ساز شده و بدون راه حل باقي مانده است

عناصر سفره هفت سين، سفره محيط زيست را جمع مي‌کنند!

ايام پاياني تعطيلات نوروز و آيين سيزده بدر چالش جديدي را براي محيط زيست رقم زده است. در کنار انباشت زباله هاي تجزيه ناپذير حاصل از طبيعت گردي مردم در ايام تعطيلات، حالا چندي است رها کردن سبزه و ماهي قرمزهفت سين در بستر رودخانه ها و آب هاي روان در آخرين روز تعطيلات نوروزهم به يکي از آسيب هاي زيست محيطي تبديل شده و چرخه محيط زيست بسياري از استانهاي کشور را با چالش جدي روبرو کرده است. درحالي که از ماه ها قبل مسئولان برخي شهرها درخصوص جمع آوري ماهي ها و سبزه هاي هفت سين تمهيداتي انديشيده بودند اما گزارشات رسيده از شهرهاي مختلف نشان مي دهد محيط زيست، سيزده بدر امسال هم از گزند آسيب هاي طبيعت گردي هموطنانمان درامان نمانده است.

مريم احمدي

با وجود اينکه همواره در ايام تعطيلات و فرارسيدن فصل سفر بر لزوم حفظ پاکيزگي طبيعت و اثرات مخرب بي توجهي به اين مقوله در حفظ محيط زيست براي ايندگان تاکيد بسيار مي شود اما شواهد موجود در ايامي چون تعطيلات نوروز و به ويژه روز سيزده بدر نشان مي دهد هشدارها و تمهيدات انديشيده شده انگونه که بايد تاثيرگذار نبوده و در کنار اقدامات گسترده فرهنگي، نظارت دقيق تر مسئولان و متوليان امر و برنامه ريزي هاي جدي تر در اين خصوص ضروري به نظر مي رسد.

سبزه هايي که چهره رودخانه ها را زرد کرد!

در ساعات پاياني روزسيزدهم فروردين، مردم طبق آيين و رسوم قديمي سبزه سفره هفت سين را در آبهاي روان و روخانه ها رها مي کنند تا با انجام اين رسم، پاکي و پويايي را به زندگي شان وارد کنند. اقدامي که با بي توجهي به اثرات آن در محيطزيست به عاملي براي آلودگي آبهاي روان و رودخانه ها و دامن طبيعت تبديل شده است. امسال هم چون سالهاي گذشته و به رغم انجام اقدامات فرهنگي و برنامه ريزي هاي مسئولان، رودخانه هاي برخي شهرها از جمله بستر رودخانه بالخلی چای و دریاچه شورابیل اردبيل بستر انباشت سبزه هاي گرده خورده شد و بار سنگين پاکسازي را بر دوش کارگران شهرداري و مسئولان نظافت محيط شهري گذاشت.

اقدامی که در سال‌های اخیر مورد بررسی قرار گرفته و مشاهده شده صدمات زیست‌محیطی بسياري را در پي دارد.

با وجود اينکه از چند ماه قبل شهرداري برخي شهرها با همراهي سازمان هاي مردم نهاد انجام اقدامات فرهنگي و معرفي اماکني براي رها کردن سبزه و ماهي قرمز عيد را در دستور کار قرار داده بودند با اين حال شواهد موجود نشان مي دهد امسال هم اين چالش زيست محيطي همچنان پابرجا بود. اين در حالي است که با توجه به تحقيقات صورت گرفته درخصوص اثرات مخرب رها سازي سبزه ها در دامن طبيعت بستر رودخانه ها، قرار بود طرح جمع آوري سبزه هاي نوروزي به منظور تبديل انها به کود عالي مورد استفاده در گلخانه سازمان پارک هاي شهرداري در دستور کار مسئولان شهري قرار بگيرد تا امسال ديگر شاهد اين اتفاق نباشيم اما ظاهرا برخي مسئولان براي پياده سازي اين طرح عزم جدي نداشتند و ميدان را خالي کردند تا امسال هم بستر و حاشيه رودخانه ها و حتي گوشه و کنار معابر شهري محل انباشت سبزه هاي عيد باشد .

ماهيان قرمزهفت سين آفت آبزيان بومي

رها کردن ماهي هاي قرمز سفره هفت سين در آب رودخانه، پشت سدها و برکه ها نيز از جمله اقدامات دردسرساز اخرين روز تعطيلات نوروزي است که در سالهاي اخير به عامل مرگ و مير ماهيان و ابزيان بومي و بهم خوردن تعادل اکوسیستم منابع آبی مناطق مختلف تبديل شده و به صنعت ابزي پروري در برخي استانها خسارات بسياري وارد کرده است. با توجه به قدرت تکثیر و همچنین بدلیل ایجاد شرایط ماده زایی، ماهی سفره هفت سين جزو گونه های مهاجم محسوب مي شود از اين رو به منظور جلوگيري از رهاسازي اين ماهيان در روان ابها، رودخانه ها و تالاب ها در بسياري از شهرها مخازن و محل هايي براي رهاسازي ماهي هاي قرمز هفت سين در نظر گرفته شد و از مردم خواسته شد امسال ماهي هاي خود را در محل هاي مشخص شده رها کنند. اما گويا اين اقدامات انگونه که بايد نتيجه بخش نبود، چرا که گزاراشات رسيده از سازمان حفاظت از محيط زيست استانهايي چون گيلان، مازندارن، اردبيل و گلستان از ناکارامدي اين اقدامات و بي توجهي به نظارت دقيق و پيگيري انجام ان نشان مي دهد امسال هم ابزيان بومي اين استان ها با اين عامل مهاجم دست به گريبان خواهند بود.

ماهیان قرمز از نوع ماهی رودخانه ای نیستند و با رهاسازی آنها در رودخانه و سدها که ماهیان دیگر در آن زیست می کنند، بدلیل تغذیه آنها از تخم سایر ماهی ها و یا کف زیانی که مورد تغذیه سایر ماهیان می باشد، می تواند باعث آسیب مرگ و میر سایر ماهیان شوند.

اين مسئله نيز به يکي از چالش هاي سازمان محيط زيست تبديل شده است. چرا که بنا به گفته علی تیموری مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست گونه بومی رودخانه هراز، ماهی قزل آلای خال قرمز است و ماهی قرمز به حدی رشد می کند که ماهی قزل آلا را می خورد و باعث از بین رفتن گونه بومی منطقه می شود. برهمین اساس این موضوع جزو نگرانی های اصلي سازمان محیط زیست قرار گرفته است.