نويسنده: بيژن يانچشمه
مجلس شوراي اسلامي در جريان رسيدگي به جزئيات لايحه هواي پاك رأي به محدود كردن تردد خودروهاي فرسوده داد براساس مصوبه مجلس نيروي انتظامي، خودروهاي فرسوده را به ازاي هر روز تردد جريمه ميكند تا ديگر سلولهاي سرطاني آلودگي توليد نكنند و خروج و جايگزيني خودروهاي فرسوده تسهيل شود. اين در حالي است كه خودروسازان خودروهاي غيراستاندارد و آلودهكننده را همچنان توليد ميكنند.
حدود 80 درصد آلودگي هوا ا ناشي از تردد وسايل نقليه موتوري است و در حال حاضر بيش از 2 ميليون خودروي فرسوده بر اساس آمارهاي غيررسمي در معابر شهري و برونشهري در حال تردد و حتي جابهجايي مسافران هستند. سرعت لاكپشتي خروج و جايگزيني خودروهاي فرسوده آنقدر كند صورت ميگيرد كه از ميزان تعداد خودروهاي فرسوده بهرغم اجراي طرحهاي مختلف كاسته نميشود. كمكاري بانكها از يكسو و بد عهدي خودروسازان در تحويل خودروهاي جايگزين از سوي ديگر سبب شده است تا همچنان خودروهاي فرسوده به عنوان سلولهاي سرطاني به تخريب محيطزيست شهري و تهديد سلامت مردم ادامه دهند. سالهاست متوليان خروج خودروهاي فرسوده با كمكاري توپ را به زمين ديگري پاسكاري ميكنند كه اين موضوع اسباب نارضايتي صاحبان خودروهاي فرسوده را به دنبال داشته است. بعضاً اتفاق افتاده است كه با ارائه تسهيلات در يك بازه زماني مشخص خروج خودروهاي فرسوده البته در حوزه وسايل حمل ونقل عمومي نيز سرعت گرفته است، اما اين شلكن سفتكن زمينه كاهش آلودگي هوا را سبب نشده است و همچنان آلودگي هوا معضل اصلي شهرهاي به حساب ميآيد.
در راستاي طرح كاهش آلودگي هوا روز گذشته نمايندگان مجلس در مادهاي از لايحه هواي پاك مصوب كردند؛ تمامي اشخاص حقيقي و حقوقي دارنده يا مالك وسايل نقليه موتوري اعم از سبك، نيمهسنگين، سنگين و موتورسيكلت مكلفند وسايلنقليه خود را پس از اتمام سن فرسودگي از رده خارج كنند و مسئوليت خود را از اين جهت، نزد يكي از مؤسسات بيمه داخلي تحت نظارت بيمه مركزي جمهوري اسلامي ايران بيمه كنند. تعيين سن فرسودگي و بيمه انواع وسايل نقليه موتوري موضوع اين ماده، براساس آييننامهاي است كه حداكثر ظرف مدت سهماه پس از ابلاغ اين قانون به پيشنهاد مشترك سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان ملي استاندارد ايران و بيمه مركزي جمهوري اسلامي ايران بهتصويب هيئت وزيران ميرسد.
حمل بار و مسافر، صدور گواهي معاينه فني، تخصيص بيمه شخص ثالث، خريد و فروش، نقل و انتقال و تردد وسايل نقليه موتوري فرسوده ممنوع است. پليس راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، خودروهاي فرسوده را به ازاي هر روز تردد با عنوان ورود و تردد وسايل نقليه غيرمجاز در معابر، محدودهها و مناطقي كه ممنوع اعلام شده است، جريمه ميكند.
همچنين بر اساس تبصره يك ذيل اين ماده دولت موظف است از محل صرفهجويي حاصل از بهبود و مديريت سوخت ناشي از اجراي اين قانون، ساز و كار و تسهيلات لازم جهت جايگزيني خودروهاي فرسوده حمل و نقل عمومي با خودروهاينو را فراهم كند. همچنين در تبصره دو اين ماده نيز دولت مكلفشد در بودجه سالانه رديفي بهمنظور اعطاي تسهيلات ارزانقيمت جهت جايگزين كردن خودروها و موتورسيكلتهاي فرسوده موجود با كارمزد 4 درصد با بازپرداخت 10 ساله تعيين كند و بهتصويب مجلس شوراي اسلامي برساند. اين مصوبه مجلس با 123 رأي موافق، 16 رأي مخالف و 8 رأي ممتنع از مجموع 215 نماينده حاضر مورد موافقت قرار گرفت.
اين ماده و تبصرهها در حالي به تصويب مجلس ميرسد كه خودروسازان همچنان خودروهاي بيكيفيت توليد ميكنند كه هم هوا را آلوده ميكند و هم جان مردم را ميگيرد. براين اساس از نمايندگان مجلس انتظار ميرود كه در طرح لايحه هواي پاك به مسائل اصلي و عوامل آلودهكننده هوا به صورت ريشهاي بپردازند.