تنش لفظي تركيه اول با آلمان بود كه بعد به هلند كشيد و حالا به اتريش، دانمارك و سوئد رسيده است. بازداشت دنيز يوجل خبرنگار روزنامه آلماني دي ولت، در استانبول پيشدرآمد اين تنش بود كه اعتراض آلمان به اين بازداشت بهانهاي به دست رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه داد تا هم اتهام جاسوسي براي آلمان به يوجل بزند و به نوعي دولت آلمان را متهم به حمايت از يك جاسوس بكند و هم اينكه اعتراض تند و تيز خود را به دولت آلمان بيان كند كه اجازه سخنراني به بكير بوزداغ وزير دادگستري تركيه در شهر گاگناو در ايالت بادن- وورتمبرگ نداده است. اين پيشدرآمد و بحث و جدل دو طرف بر سر بازداشت يوجل به سرعت رنگ و بوي انتخاباتي پيدا كرد. لغو سخنراني نهاد زيبكچي، وزير اقتصاد تركيه در شهر اشتوتگارت آلمان، مولود چاووش اوغلو وزير خارجه تركيه را بر آن داشت تا دولت آلمان را متهم به رفتار خارج از چارچوب دموكراتيك، اصول آزادي بيان و آزاديهاي اجتماعي كند اما وقتي كه اردوغان آلمانها و بعد هلنديها را متهم به نازيسم و فاشيسم كرد، تنش به اوج خود رسيد و حالا به نظر ميرسد كشورهاي اتريش، دانمارك و سوئد هم به ميدان آمدهاند تا در برابر اردوغان و تيمش، پشت آلمان و هلند بايستند چراكه نازيسم و فاشيسم چنان تابويي در اروپا شده كه متهم كردن كشوري مثل آلمان يا هلند به اين تابو نميتواند بيپاسخ بماند.
شايد استفاده جنجالي اردوغان از تابوي نازيسم و فاشيسم تنش فعلي بين تركيه و اروپاييها را به اوج خود رسانده و باعث گسترش اين سلسله لغو سخنرانيمقامات تركيه شده باشد اما در عين حال اوجگيري اين تنش به معناي عمق آن نيست تا اثر طولانيمدت در روابط اروپاييها با آنكارا داشته باشد. شايد اجازه سخنراني به چاووش اوغلو در فرانسه نشانهاي از عمق كم اين تنش باشد هر چند با انتقاد برخي نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري فرانسه مواجه شد. اين تصميم دولت فرانسه تنها بر خلاف رويه آلمان و هلند نبود بلكه نشان داد ادعاهاي مقامات اين دو كشور انگيزه اصلي مخالفت آنها با برگزاري ميتينگهاي تبليغاتي تركتبارها در كشورشان نيست چنان كه نميتوان صداي بلند اردوغان و همراهانش و كاربرد آنها از تابوهاي نازيسم و فاشيسم را جدي گرفت. به عبارت ديگر، اين تصميم دولت فرانسه نشان داد موضوع به طور كامل بر محور انتخابات و حساب و كتابي است كه دولتهاي اروپايي از انتخاباتهاي در پيشرو دارند چنان كه صداي بلند اردوغان و همراهانش و كاربرد آنها از تابوي نازيسم و فاشيسم هم به طور كلي كاربرد انتخاباتي دارد.
آلمانها و بعد هلندها مدعي شدند كه براي جلوگيري از كشيده شدن اختلافات درون تركيه بر سر رفراندوم قانون اساسي به كشورشان است كه مانع برگزاري سخنراني مقامات تركيه شدهاند. اگر اين دليل اصلي آنها باشد، پس دولت فرانسه هم بايد مانع سخنراني چاووش اوغلو ميشد اما اين كار را نكرد و به وزير خارجه تركيه اجازه سخنراني داد. در واقع، دولت سوسياليست فرانسه به اين علت اجازه سخنراني به چاووش اوغلو داد كه اميد چنداني به پيروزي در انتخابات رياست جمهوري فرانسه در 23 آوريل ندارد تا از ترس راستگرايان افراطي و تب مليگرايي مانع اين سخنراني بشود. آلمان و هلند وضعيتي برعكس فرانسه دارند و هم مارك روته نخست وزير هلند و هم آنگلا مركل صدر اعظم آلمان براي پيروزي در انتخاباتهاي 15 مارس هلند و 22 اكتبر آلمان بايد مراقب راستگرايان باشند و بهانه به دست آنها ندهند تا باعث كاهش آراي خود بشوند.
با توجه به محوريت مهاجرستيزي در تبليغات جريانهاي راستگرا و ناسيوناليست، حالا اقليت تركتبار در كشورهاي اروپايي دستمايه اين جريانها شده و دولت آلمان و هلند به همين جهت است كه مانع سخنراني مقامات تركيه ميشوند تا اين جريان نتواند از اين موضوع در انتخابات پيشرو استفاده تبليغاتي كند. در مقابل، اردوغان هم از زاويه ناسيوناليستي است كه صداي خود را بلند كرده و از تابوهاي نازيسم و فاشيسم استفاده ميكند چراكه لغو سخنراني مقامات دولتش در اروپا اين دستاويز را به او داده تا به اين نحو حس ناسيوناليستي را نه تنها در ميان تركتبارهاي ساكن در كشورهاي اروپايي بلكه در ميان هواداران حزب خود در كشورش تحريك كند تا به اين وسيله شانس پيروزياش در رفراندوم 16 آوريل را بالا ببرد. بايد به يادداشت او با به راه انداختن جنگ با كردها و تحريك همين حس ناسيوناليستي بود كه توانست نتيجه انتخابات پارلماني هفتم ژوئن دو سال قبل را در انتخابات زودهنگام بعدي در اول نوامبر تغيير دهد و دوباره اكثريت كرسيهاي پارلمان را به حزبش بازگرداند. حالا او از سنگاندازي اروپاييها براي تحريك همين حس استفاده ميكند تا با پيروزي در رفراندوم 16 آوريل و تغيير قانون اساسي تركيه از نظام پارلماني به رياستي، براي دست كم تا 12 سال ديگر حاكم مطلقالعنان تركيه باشد.