بنا به اعلام فائو امنيت غذايي در 23 سال آينده تنها به كمك بذر باكيفيت و تحقيقات كشاورزي خواهد بود اما وابستگي ايران به بذر صيفي بيش از 90 درصد و بذر چغندر قند تا 70 درصد است.
به گزارش فارس، در حالي كه امنيت غذايي جهان با بذر كيفي و عملكرد بالاي محصولات كشاورزي گره خورده است، اما بذر توليدي جهان در اختيار چند شركت غول كشورهاي بزرگ است و كشورهاي ضعيف‌تر تنها مجبور به واردات هستند. آنها اگر بذري هم به كشورهاي ديگر مي‌دهند بذر والد نيست و امكان تكثير و بازتوليد ندارد.
مسئله بذر در بخش كشاورزي به اندازه‌اي اهميت دارد كه فائو (سازمان خواربار جهاني) اعلام كرده است تا سال 2040 كه جمعيت جهان به 9 ميليارد نفر مي‌رسد نياز به غذا هم دو برابر خواهد شد و تنها بذرهاي باكيفيت و باعملكرد بالا و تحقيقات خواهد توانست پاسخگوي تقاضاي اين ميزان افراد باشد، چراكه محدوديت زمين و آب، ديگر اجازه توسعه كشت افقي را نخواهد داد و تنها افزايش توليد با بذر كيفي امكان‌پذير خواهد شد.
بذرهاي كيفي آنهايي هستند كه بالقوه توانايي توليد بيشتري دارند و نيز مقاوم به انواع بيماري، شوري خاك، استرس‌هاي محيطي و كم‌آبي هستند. اين مسئله به ويژه با تغييرات آب و هوايي كه با شتاب بيشتري جهان را در بر مي‌گيرد اهميت بيشتري پيدا كرده چراكه اين پديده نوظهور به همه شرايط كشاورزي تأثير منفي خواهد گذاشت و حتي عملكرد بالقوه بذور را نيز كاهش خواهد داد. مفهوم آن اين است كه اگر يك نوع بذري مانند گندم امكان توليد 9 تن در هكتار را دارد احتمال كاهش توليد بالقوه به 8 تن را دارد.
در اين ميان شركت‌هاي بزرگ دنيا با آگاهي از شرايط آينده و با علم به اينكه تجارت در حوزه كشاورزي به ويژه بذر در آينده بسيار پول‌ساز و از نظر تأمين امنيت غذايي و سياسي بسيار با‌اهميت خواهد بود، از همين الان نبض اين تجارت را در دست گرفته‌اند.
به گفته معاون كنترل كيفيت و گواهي بذر مؤسسه ثبت و گواهي بذر، ايران سالانه 95 تا 110 ميليون دلار براي واردات بذر پرداخت مي‌كند است و در تأمين 98 درصد بذر سبزي و صيفي و 70 درصد بذر چغندر قند وابسته است.
گزارش اسلاوفود حاكي است در فاصله سال‌هاي 2015 تا 2016 از بين 12 شركت، پنج شركت بزرگ در حوزه بذر و كشاورزي فعاليت دارند كه حجم مبادلات آنها در برخي موارد پنج بار بيشتر از ركورد شركت‌هاي دارويي و حتي صنعت نفت است و اين يك واقعيت است كه بخش غذا و كشاورزي در آينده بيش از هر بخش ديگري در آينده اقتصاد جهان مؤثر خواهد بود.
در حال حاضر چهار شركت بزرگ اركردانيل ميدلند، بونگه، كارگيل و ريس‌بريفوس حدود 70 درصد تجارت جهاني در بخش كشاورزي در زمينه گندم، ذرت و سويا، شكر، روغن پالم و برنج را دراختيار دارد و حدود 50 درصد تجارت تكنولوژي كشاورزي را سه گروه بزرگ صنايع CNH (مستقر در لهستان)، فيات (داراي 12 برند شامل كيس، نيوهلند، استير، مگيروس و ايليكو) و گروه امريكايي AGCO در اختيار دارند. اين گزارش مينويسد اما هيچ‌كدام از اين شركت‌هاي بزرگ با شركت‌هايي كه در حوزه بذر فعاليت مي‌كنند برابري نمي‌كند. بازار بذور و آفت‌كشي‌هاي كشاورزي در دستان هفت شركت بزرگ است و به زودي بسيار گسترده‌تر خواهند شد. دو شركت بزرگ امريكايي «دوپوند» و «داوچميكال» كه قصد دارند در قالب يك شركت ادغام بشوند، همچنين شركت چمچينا كه قصد دارد شركت سوئيسي گروپ سينگنتا را خريداري كند و شركت آلماني بايرن كه قصد خريد مونسانتو را دارد در اختيار دارد.
براساس اين گزارش، اين امكان وجود دارد كه اين شركت‌ها 60 درصد بازار تجارت بذر و آفت‌كش‌هاي شيميايي را در دست بگيرند و آنها كنترل غيرقابل وصفي بر بازار كشاورزي دارند و حتي قدرت نفوذ بر دولت‌ها و پارلمان‌هاي كشورها را دارند.
مسئله نفوذ شركت‌هاي بزرگ بر دولت‌ها در موردشركت‌هايي كه محصولات GMO (تراريخته) توليد مي‌كنند مصداق بيشتري دارد.
بر اساس قانون اتحاديه اروپا، آفت‌كش‌ها تا زماني كه سلامتي آنها محرز نشود، نبايد استفاده شوند و همين مسئله در مورد محصولات تراريخته هم بايد اعمال شود. از آنجايي كه در اروپا استفاده از محصولات تراريخته بسيار محتاطانه انجام مي‌شود از يك سال گذشته تاكنون ايتاليا درخواستي به كميسيون اروپا فرستاده تا كشت اين نوع محصولات را در سطح اروپا و همچنين از ايتاليا خارج كند، پيشتر فرانسه هم درخواست مشابهي را در سال 2015 داشت، اما به رغم قانون اتحاديه اروپا راجع به كشت محصولات تراريخته و برچسب‌گذاري آنها، اين شركت‌هاي بزرگ حتي با آنها بحث و جدل مي‌كنند و آنها را به مانعي براي رشد و تجارت اين محصولات متهم مي‌كنند.
اگرچه اتحاديه اروپا قدرت زيادي دارد، اما شركت‌هاي بزرگي مانند «مونسانتو امريكا» كه مروج محصولات تراريخته در جهان هستند نيز از قدرت كمتري برخوردار نيستند.
اين گزارش مينويسد اما كشاورزان از منظر ديگري هم در چالش بزرگي هستند. آنها پتنت (مجوز) توليد بذر را ندارند و اين در اختيار شركت‌هاي بزرگي است. كشاورزان مجبورند براي خريد و بازتوليد اين بذرها مبالغ هنگفتي را پرداخت كنند كه معمولاً در توان مالي آنها نيست و آنها روز به روز تسلط خود را بر انتخاب بذر يا توليد از دست مي‌دهند و مجبورند كه همواره وابسته به شركت‌هاي بزرگ باشند. اكنون بسياري از كارشناسان بر اين امر اتفاق‌نظر دارند كه هر شركتي كه پتنت توليد بذر را دارد، كنترل بر بذر و بازار محصولات كشاورزي و غذايي را خواهد داشت و در نتيجه نبض امنيت غذايي در دستان آنها خواهد بود.
در همين زمينه، سايت پايگاه خبري هيومند اوستر مينويسد در حال حاضر بذور باكيفيت در دنيا وجود دارد، اما اين بذرها هيچ‌وقت به دست كشاورزان فقير نمي‌رسد.
