اتفاقات شكل گرفته در بستر انتخابات سال 92 تجربه گروه‌هاي سياسي را براي چگونگي دستيابي به موفقيت افزايش داد و مسير پيروزي كانديداي متبوع‌شان را روشن‌تر كرد، به اين معنا كه از تاكتيك‌هايي كه يك جريان سياسي مي‌تواند به وسيله آن به پيروزي انتخاباتي اميدوار شود، معرفي توأمان دو يا چند كانديداي انتخاباتي است كه چند روز قبل از برگزاري انتخابات تمامي آن كانديداي ها بايد به نفع يك كانديداي نهايي كنار بكشند.
در انتخابات رياست جمهوري يازدهم محمدرضا عارف كانديداي جريان تجديدنظرطلب از روي اجبار به نفع روحاني كنار گذاشته شد و در نهايت حسن روحاني به عنوان رئيس‌جمهور از صندوق آراي انتخاباتي انتخاب شد.
همين تاكتيك به شكل هدفمندي در جريان اصولگرايي به كار گرفته شد و سه نفر در قالب 2+1 در آوردگاه انتخاباتي شركت كردند كه در نهايت هدف از پيش تعيين شده محقق نشد و دو نفر از اين سه نفر در انتخابات شركت كردند و با شكست مواجه شدند.
تجربيات آن انتخابات اكثر گروه‌ها و جريانات سياسي را به اين باور رساند كه در انتخابات پيش رو با چند نفر كانديدا شركت و به جاي يك تريبون از تريبون‌هاي متعدد از يك گفتمان مشخص حمايت كنند و نسبت به يك هدف واحد، عمليات مشترك داشته باشند و در نهايت به نفع كانديداي نهايي، ساير كانديدا‌ها كنار رفته و مقدمات رأي‌آوري او را فراهم كرده باشند چراكه در اين صورت قدرت يك طيف سياسي براي اقناع‌سازي مردمي و اقبال عمومي نسبت به كانديداي يك جريان افزايش يافته و تمام بار انتخاباتي يك جريان سياسي بر دوش يك كانديدا قرار نخواهد گرفت و هر كدام از كانديداهاي موازي و همسو به اصطلاح عاميانه «يك گوشه كار را در اختيار گرفته‌اند.»
جريان تجديدنظرطلب نيز در انتخابات پيش رو تصميم دارد تا با دو يا چند كانديدا در انتخابات شركت كند و با تعيين و معرفي «كانديداهاي پوششي» احتمال رأي‌آوري خود در انتخابات را افزايش دهد، البته رهبران و تصميم گيران اين طيف هنوز براي حمايت از حسن روحاني دچار ترديد هستند و ناكارآمدي و ناتواني دولت در تحقق شعارهاي خود، آنها را نسبت به حمايت از وي دچار دوگانه‌اي «عبور»يا«حمايت» كرده است، با اين حال احتمال حمايت از حسن روحاني توسط اين جماعت بيشتر از ساير گزينه‌هاي احتمالي است.
با اين توصيف چند صباحي است كه شخصيت‌ها و رسانه‌هاي منسوب به اصلاح‌طلبان تمايل دارند با برجسته كردن گزينه‌هايي نظير مسعود پزشكيان يا علي مطهري احتمال رأي آوري كانديداي نهايي خود(كه احتمالاً حسن روحاني است) را افزايش دهند. پس از اتمام دوران رياست جمهوري محمد خاتمي در سال 84، كانديداهاي اختصاصي اين جريان بارها طعم تلخ شكست را چشيده‌اند، به گونه‌اي كه در دور اول انتخابات سال 84 محمد معين كانديداي اختصاصي آنها آراي قليلي را به‌دست آورد و در دور دوم انتخابات همان سال هاشمي رفسنجاني متحمل شكست در مقابل محموداحمدي نژاد شد و در سال 88 نيز ميرحسين موسوي شكست خورد و در انتخابات سال 92 محمدرضا عارف با فشار و تهديد از دور رقابت‌ها كنار كشيد.
تجديدنظرطلبان در سال 84 با تعدد كانديدا (معين و كروبي) مواجه شدند و در سال 88 نيز همين تعدد را تكرار كردند و امروز تعدد كانديدا‌ها را تحت عنوان «كانديداي پوششي» به صحنه رقابت‌ها خواهند آورد، آن‌هم با يك تفاوت عمده نسبت به انتخابات گذشته و آن اينكه كانديداي پوششي تضمين كتبي- اخلاقي خواهد داد كه در روزهاي پاياني منتهي به روز برگزاري انتخابات، به نفع كانديداي نهايي از دور رقابت‌ها كنار كشيده و آراي مقبول را به صندوق كانديداي نهايي حواله دهد.
تأكيد روزنامه‌هاي زنجيره‌اي بر معرفي كانديداهاي پوششي
حدود 40 روز پيش بود كه روزنامه آفتاب يزد با چاپ تصوير مسعود پزشكيان و علي مطهري به عنوان عكس يك روزنامه، از آنها به عنوان كانديداهاي پوششي جريان تجديدنظرطلب پس از حسن روحاني ياد و تأكيد كرد: «در چنين شرايطي كه قرار است حسن روحاني يكه و تنها در برابر پنج اصولگرايي كه البته شايد تعدد حضورشان تغيير كند، قرار گيرد، پاسخگوي انتقادات تمامي‌آنها باشد و در نهايت از شكسته شدن آراي خود نيز جلوگيري كند، از قرار معلوم، بنابراين گذاشته شده است كه اصلاح‌طلبان نيز از استراتژي «بهترين دفاع حمله است» بهره برند و نيروهاي كمكي به كارزار انتخابات اعزام كنند تا علاوه بر آنكه به همراه حسن روحاني به دفاع از سياست‌هاي دولت تدبير و اميد بپردازند، پاتك‌هايي را هم نثار اصولگرايان مهاجم كنند.»
اين روزنامه واژه تخريبي «فداييان» را براي كانديداهاي پوششي انتخاب مي‌كند و در ادامه مي‌نويسد: «به اين افراد مي‌توان عنوان ضربه‌گير يا فدائيان حسن روحاني را اعطا كرد، چراكه اين افراد قرار است به محض اتمام مناظرات انتخاباتي صحنه رقابت‌ها را به نفع حسن روحاني ترك كنند؛ دو شخصي كه اين روزها از آنها به عنوان «فداييان حسن روحاني» ياد مي‌شود؛ مسعود پزشكيان و علي مطهري، به ترتيب نايب رئيس اول و دوم مجلس هستند.»
اختلاف‌نظر جدي تجديدنظرطلبان درباره كانديداي پوششي
روز گذشته نيز بار ديگر روزنامه‌هاي زنجيره‌اي و حتي ارگان رسمي دولت به مسئله كانديداهاي پوششي پرداختند و از لزوم اتخاذ چنين تاكتيكي سخن به ميان آوردند و در اين ميان روزنامه آرمان رسانه نزديك به خانواده هاشمي رفسنجاني از اختلافات شكل گرفته دراين باره مي‌گويد؛ اختلاف نظري كه احتمال تعدد كانديداي معرفي شده توسط اين جريان در انتخابات پيش رو را همانند سال 84 مي‌دهد.
اين روزنامه در همين باره مي‌نويسد: «از سويي شايعات و گمانه زني هايي در رابطه با حضور روحاني در انتخابات ۹۶ مطرح مي‌شود در حالي كه روحاني در رابطه با حضور و عدم حضور خود در انتخابات آينده هيچ سخني به ميان نياورده است. بر اين اساس محمدعلي نجفي دبيرستاد اقتصادي دولت با بيان اينكه هيچ‌وقت رئيس‌جمهور صراحتاً در مورد ورود به انتخابات مطلبي نگفته‌اند، گفت: هر مطلبي در خصوص ورود رسمي روحاني به عرصه انتخابات گمانه‌زني و شايعات است.
اين روزنامه همچنين به نقل از محمدعلي نجفي مي‌نويسد: «دبير ستاد اقتصادي دولت در پاسخ به سؤال ديگري مبني بر اينكه آيا اصلاح‌طلبان به دنبال گزينه پوششي در كنار روحاني هستند؟ گفت: در اين مورد اختلاف نظر است؛ بعضي‌ها معتقدند تا روز انتخابات هزار و يك اتفاق ممكن است بيفتد، بنابراين عده‌اي معتقدند اگر روحاني وارد انتخابات شود گزينه اصلي ما در انتخابات نيز خواهد بود. اصلاح‌طلبان در مورد معرفي يا عدم معرفي گزينه پوششي هنوز به تصميم نهايي نرسيده‌اند. در مقابل هم عده‌اي استدلال مي‌‌كنند كه نيازي به گزينه پوششي نيست و حضور روحاني چه براي پاسخگويي به انتقادات و چه براي دفاع از دولت كافي است.»
اختلافات شكل گرفته در جريان تجديدنظرطلب - نسبت به حمايت يا عدم حمايت از روحاني و پس از آن معرفي كانديداي پوششي – باعث شده تا روزنامه ايران ارگان رسمي دولت نيز به اين مسئله ورود پيدا و تلاش كند كه حمايت از روحاني را توسط جريان غرب‌گرا حتمي نشان دهد. اين روزنامه با استناد به سخنان محمدرضا عارف، محمدعلي نجفي و همچنين محمود واعظي تأكيد مي‌كند كه وجود حسن روحاني احساس نياز براي معرفي كانديداي پوششي را از بين برده چراكه وي مي‌تواند به تنهايي پيروز عرصه انتخابات شود!
روزنامه ايران با تأكيد بر اينكه نيازي به معرفي كانديداي پوششي نيست از قول عارف مي‌آورد: «پيش‌بيني من اين است كه وضع روحاني يا كانديداي نهايي اصلاح‌طلبان خوب بوده و در دور اول انتخابات پيروز مي‌شود. محمدرضا عارف افزود: بحث كانديداي جانبي اصلاح‌طلبان، بحث حقوق افراد است، يعني فردي در خود اين ظرفيت را مي‌بيند كه كانديدا شود، ما هم نمي‌توانيم او را منع كنيم اما آنچه براي ما مهم است، احترام به خرد جمعي و تصميم شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان است كه راهبرد اين شوراها هم داشتن يك كانديداست.»
هر چند ساير روزنامه‌هاي وابسته به جريان تجديدنظرطلب ( و از جمله ابتكار كه همين مسئله را به عنوان تيتر يك خود انتخاب كرده است) نيز به اين مسئله پرداخته‌اند اما بايد توجه داشت آنچه از مطالب و جهت‌گيري روزنامه‌هاي حامي دولت مشهود است اينكه بحث فداييان روحاني يا همان كانديداي پوششي به شكاف بيشتر جريان مدعي اصلاح‌طلبي با حسن روحاني منجر شده است كه نمونه‌اي از آن در نگاه و رويكرد متفاوت روزنامه دولت با ساير روزنامه‌هاي حامي دولت ذكر شد.
دستاوردهاي كانديداي پوششي براي تجديدنظرطلبان
با اينكه هنوز معرفي كانديداي پوششي توسط جريان غرب‌گرا قطعي نيست اما با اين حال طرح مسئله و مانور شخصيت‌ها و رسانه‌هاي وابسته به اين جريان روي آن مي‌تواند با اهداف خاصي صورت گرفته باشد:
1- مقابله با استراتژي اصولگرايان (جبهه مردمي نيروهاي انقلاب) كه اعلام شده نخست پنج نفر و سپس يک نفر در عرصه رقابت‌هاي انتخاباتي 96 شركت خواهند كرد.
2- ايجاد ترس و واهمه در جريان رقيب
3- تهديد نرم و محترمانه حسن روحاني و مقدمه‌سازي براي امتياز‌گيري از وي در قالب سند زدن چند وزارتخانه مهم نظير وزارت علوم، آموزش و حتي وزارت خارجه در دولت آينده به نام اين جريان
4- وجاهت بخشيدن به تشكيلات حزبي با انتقال اين پيام كه جريان تجديدنظرطلب با «كسي عقد اخوت نبسته» و احتمال عبور از حسن روحاني نيز هست
5- آبديده كردن كانديداي انتخاباتي 1400 خود با تجربه‌اندوزي در انتخابات 96.
