برای ساخت مستند «شبیه خودش» از خود شهید کمک گرفتیم

کارگردان سلسله مستندهای سمت حرم گفت: شهید مدافع حرم، حامد جوانی با آمدن در خواب افراد، ما را در ساخت بخش‌های مختلف مستند یاری کرد.

بهنام عبداللهی: فیلم مستند «شبیه خودش»، تازه‌ترین اثری است که با محوریت تشریح زندگی شهید مدافع حرم، در تبریز ساخته شده است. شبیه خودش، روایتی است از زندگی حامد جوانی، شهید مدافع حرم تبریزی که به «شهید ابوالفضل» معروف بود. درباره این فیلم مستند که به تهیه‌کنندگی حوزه هنری آذربایجان شرقی تولید شده است، با سید محمدامین بهکار، کارگردان آن گفت و گویی مفصل داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

*برخی‌ها می‌گویند مدافعان حرم به خاطر پول این کار را انجام می‌دهند. قبول دارید؟

بچه‌های فاطمیون که مدافعان حرم افغانستان هستند، ماهیانه ۲ میلیون تومان پول می‌گیرند که آن هم از لحاظ منطقی قابل درک است که برای تامین مخارج خانواده‌شان لازم دارند ولی همین‌جا قول می‌دهم که اگر کسی با دغدغه پول می‌رود برای دفاع از حرم، من یک‌میلیارد به او می‌دهم! اهداف این مدافعان قطعا قابل بحث با پول نیست و فقط کسانی که در آن حال و هوا قرار بگیرند آرمان‌های آنان را درک می‌کنند.

*گفته می‌شود شما اولین کسی هستید که درباره شهدای مدافع حرم فیلم می‌سازید. درست است؟

خیر بنده اولین کسی نیستم که در تبریز برای مدافعان حرم مستند کار می‌کنم. چندجا گفته می‌شود که بنده اولین‌بار این کار را کرده‌ام که صحت ندارد و قبل از من کسانی بودند که به این حوزه پرداخته‌اند. البته برخلاف خیلی‌ها، ما پرداختن به شهدای مدافع حرم را وظیفه خودم می‌دانیم و دغدغه ما ساختن فیلم جشنواره‌ای و به دست آوردن مقام نیست. وظیفه ما دفاع از دین هست و فیلم‌سازی در این مسیر کمک‌مان می‌کند.

*درباره فیلم مستند «شبیه خودش» توضیح بدهید؟

فیلم مستند شبیه خودش مروری بر زندگی شهید مدافع حرم، حامد جوانی است. حامد جوانی در نقاط مختلف کشور خودمان و سوریه معروف است به شهید ابولفضل و مردم سوریه این لقب را به او موقعی که در بیمارستان بستری بود، دادند. در این فیلم تحقیق کردیم که چرا به او می‌گفتند شهید ابوالفضلی و در کنار آن به خصوصیات شهید اشاره‌ای داشتیم. طبق تحقیقات وسیعی که ما از او و نحوه شهادتش انجام دادیم، نوع جانبازی و شهادت او علت ملقب شدنش به شهید ابوالفضلی بود.

مستند شبیه خودش ۲۳ دقیقه است و اکثریت محتوای فیلم مصاحبه‌ با خانواده شهدا است، به اضافه برخی دوستان و دکترهایی که بالای سر شهید بودند. همچنین ما در فیلم صحنه شهید شدن حامد جوانی را داریم که داعشی‌ها در اخبار خود آن صحنه را پخش کرده و گفته بودند نیروی قدرتمندی به نام حامد جوانی را کشتیم.

گروه ما حتی حاضر نبود اسم‌شان روی تیتراژ برود و بخاطر برخی مسائل قبول کردیم فیلم را با تیتراژ تولید کنیم. این یعنی هیچ توقعی جز بیان فکر و عقیده و روایت اهداف شهیدان مدافع حرم از ساختن فیلم نداریم و اگر حتی یک نفر از بینندگان ما تاثیر بگیرد و متحول شود، برای من و دوستانم کافی است.

*چرا حامد جوانی را برای ساخت مستند درباره شهدای مدافع حرم انتخاب کردید؟

در واقع چون هدف ما معرفی شهدای مدافع حرم و اهداف آن‌هاست، تصمیم گرفتیم برای هر ۶ شهید تبریزی مدافع حرم، مستند کار کنیم. سر اینکه کدام یک را اول کار کنیم قرعه‌کشی کردیم که دقیقا ترتیب شهادت شهدا آمد ولی بعد به دلایلی حامد جوانی را کار کردیم و سپس فهمیدیم که کار درستی انجام داده‌ایم و به حامد باید پیش از همه پرداخته می‌شد.

حامد جوانی نیز جوانی بود هم‌سن ما ولی تفکرات والایی داشت و همین باعث می‌شد از جنس ما نباشد. ما شاید هر روز در کوچه و خیابان حامد را می‌دیدیم و با او صحبت می‌کردیم؛ ولی یک روز دیدیم بنر زده‌اند که شهید مدافع حرم ... قطعا این‌ها دلایلی برای کار خود داشتند که برای من و شما قابل فهم نیست و در فیلم، سعی می‌کنیم به همین دلایل بپردازیم.

همچنین باید بگویم بعد از شهادت حامد جوانی، اتفاقات عجیبی افتاد که ما تصمیم گرفتیم مستند «شبیه خودش ۲» را با موضوع اتفاقات بعد از شهادت او تولید کنیم. از آن اتفاقات عجیب تا این حد می‌توانم بگویم که خود این شهید، شخصا ما را در ساخت مستند یاری کرد.

*شما بعد از این همه کنکاش و تحقیق، راجع به اهداف مدافعان حرم به چه نتیجه‌ای رسیدید؟

در تاریخ‌مان هشت سال دفاع مقدس داشتیم که در آن ما حق بودیم و پشت سرمان ایران بود؛ ولی در سوریه اینچنین نیست. جایی که زبان‌شان را هم نمی‌دانی برای‌شان می‌جنگی. ‌ آن‌هایی که تصمیم به رفتن دارند به یک منطق و قراردادی رسیده‌اند که ماها نمی‌توانیم آن‌ها را درک کنیم.

*اشاره کردید به اتفاقات عجیبی که بعد از شهادت حامد جوانی و در حین ساختن فیلم رخ داده است؟

البته شاید برای برخی‌ها درک این مسئله کمی سخت یا اصل آن، مسخره به نظر بیاید؛ ولی ما در طول تولید شبیه خودش، به اشخاصی برخوردیم که پیامک زدند و اعلام کردند که حامد به طرقی وارد زندگی‌شان شده و آن‌ها را متحول کرده است. اکثر این افراد نیز ادعا می‌کردند حامد به خواب‌شان می‌آمده و می‌گفته که فلان جای فیلم باید چگونه باشد! این یعنی حامد بعد از شهادت هم دنیا را رها نکرده است و هنوز هم که هنوز است پی هدف‌هایش تلاش می‌کند و ادامه می‌دهد. در قسمت دوم فیلم می‌خواهیم بپردازیم به کمک‌هایی که حامد بعد از شهادت انجام می‌دهد. به همین خاطر تصمیم گرفتیم قسمت دوم این فیلم را با همکاری تمام کسانی که حامد به خواب‌شان آمده کار کنیم و همه آنان را دعوت کنیم تا بیایند تبریز و بیش‌تر درباره این جریان خاطره‌گویی کنند. یک هدف دیگری هم که داریم این است که این افراد را که هدف‌شان دفاع از دین است به هم متصل کنیم.

*در پایان دوست داریم ناگفته‌هایتان را بشنویم.

ما اکنون در تبریز شهیدان مدافع حرمی داریم که اگر در خیابان و کوچه از مردم بپرسید نمی‌شناسند؛ در حالی که خیلی از تهرانی‌ها آن‌ها را بهتر از ما می‌شناسند و حتی شهرداری تهران وصیت‌نامه این شهیدان را در جاهای مختلف شهر نصب کرده است. ما برای شناساندن این شهیدان و به قولی مفاخر آذربایجان شروع کردیم به ساخت سلسله مستندهای سمت حرم که خدا را شکر با استقبال خوبی هم مواجه است.

بعد از اینکه شبیه خودش رونمایی شد، بسیاری از کارگردانان با حوزه هنری تماس گرفتند یا به صوت مستقل شروع کردند درباره مدافعان حرم فیلم بسازند. این در واقع باعث خوشحالی ماست که حداقل باعث آغاز یک موج و حرکت مثبت در جامعه شدیم و در واقع همین‌ها برای‌مان کافی‌ست.

همچنین شبیه خودش را در حال حاضر به صورت رایگان در نقاط مختلف استان و کشور با همکاری دستگاه‌ها اکران می‌کنیم. همه ادارات و دستگاه‌هایی که تصمیم به اکران آن دارند می‌توانند به دفتر خبرگزاری مهر جهت هماهنگی اعلام کنند و این فرهنگ مثبت در جامعه بیش‌تر شیوع یابد.