کد خبر: 838665
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۵:۱۶
میرعظیم قوام

یکی از ویژگی ها ودستاوردهای ارزشمند وشایان توجه انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) و مقام معظم رهبری(دامت برکاته)، مدیریت جهادی برای مدیران و روحیه کار جهادی برای کارکنان می باشد. اصولا یکی از عوامل پیروزی انقلاب اسلامی همین روحیه جهادی بوده است و در استمرار انقلاب نیز این روحیه مهمترین عامل حفظ، پیشرفت، تکامل و توسعه آن بوده است.

در این مورد رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای می فرمایند: ملت ما از اول انقلاب تا امروز در هرجایی که با روحیه جهادی وارد میدان شده ،پیش رفته ..... اگر ما در بخش های گوناگون ،روحیه جهادی داشته باشیم ،یعنی کار را برای خدا باجدیت وبه صورت خستگی ناپذیر انجام دهیم (نه فقط به عنوان اسقاط تکلیف) بلاشک این حرکت پیش خواهد رفت.(بیانات در حرم رضوی 1/1/1390) معظم له در توصیف کارجهادی می فرمایند: کارجهادی یعنی از موانع عبورکردن ،موانع کوچک را بزرگ ندیدن، آرمان ها را فر اموش نکردن ،جهت را فراموش نکردن ،شوق به کار ،این کار جهادی است وکار را بایدحهادی انجام دا تا ان شاالله خدمت به خوبی انجام گیرد .( بیانات در دیداربا هیات دولت 6/6/1392)

اهمیت و نقش کارجهادی در پیشرفت کشور موجب گردید که مقام معظم رهبری در نامگذاری سال 1393 "مدیریت جهادی" را یکی از مولفه های نام سال قر ا دهند. معظم له در پیام نوروزی 1393 فرمودند: من شعار امسال را ونام امسال را این قرار دادم: اقتصاد وفرهنگ با عزم ملی ومدیریت جهادی" (پیام نوروزی 1393)

مقام معظم رهبری در توصیف مدیریت جهادی فرمودند" عامل مهم مدیریت جهادی عبارت است از خودباوری واعتماد به نفس واعتما دبه کمک الهی ( بیانات در دیدارب کارگران 10/2/1393)

بدون تردید مدیریت جهادی ومدیریت انقلابی یک روحیه است که به عنوان ملکه در افراد شکل می گیرد واین گونه نیست که با شعاربتوان آن را تحقق بخشید، بلکه همانند دیگر منش ها وخلق وخوی ها ی بشری بایستی با باور وایمان و با تمرین و تکرار ایجاد شده و به عنوان شاکله شخصیتی فرد درآید. نگاهی گذرا به روحیات حاکم برمدیران وکارکنان وپاسداران کمیته های انقلاب اسلامی یاد آور همین روحیه جهادی وانقلابی است. کمیته انقلاب اسلامی به عنوان اولین نها د انتظامی انقلاب اسلامی از مصادیق بارز برخو رداری از مدیریت جهادی و انقلابی وکاروتلاش جهادی بود. در این نوشتارسعی می شود به اختصار برخی از خصوصیات مهم مدیریت جهادی وکارانقلابی وجهادی وفرهنگ وروحیات حاکم بر فرماندهان و پاسد اران کمیته های انقلاب اسلامی که رسوخ وتجلی یافته بود را بررسی کنیم.

1-خودباوری واعتماد به نفس

سال های طولانی استکبار جهانی غرب تلاش کرده بود مردم کشورهای غارت زده واستعمار شده را تحقیر کرده و ناتوان نشان دهد و از این طریق خودرابرتر نشان داده و آنها را مجبور به تبعیت از سیاست های استعماری خود و تقلید از فرهنگ منحط خویش نماید. دردوران رژیم منفور پهلوی نیز همین سیاست و البته با حمایت خاندان پهلوی و افراد غرب زده و خودباخته درکشور ما حاکم بود، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی فرهنگ خودباوری و اعتماد به نفس تا حد زیادی فرصت ظهور وبروز یافت. فرماند هان و پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی با تاثیرپذیری از همین فرهنگ در دفاع از انقلاب اسلامی وحفظ امنیت کشور ومبارزه با عوامل آشوبگر و ضدانقلاب، دست به اقدامات شایسته وبزرگی زدند و نشان دادند که با اعتماد به نفس و اعتماد به توانایی های خویش می توان کارهای بزرگی انجام داد و کارهای به ظاهر نشدنی را شدنی کرد.

2-ایمان به خدا واعتماد به امدادهای غیبی

فرماندهان و پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی با ایمان قلبی به خد اوند متعال وباور به کمک الهی و.امدادهای غیبی به انجام وظیفه قانونی خود می پرداختند. آنها به دلیل اعتماد به امدادهای الهی هرگز درانجام ماموریت های خویش ضعف و تردید به خود راه نداده والطاف الهی را پشتوانه کار خویش می دیدند. به همین دلیل با شجاعت ودلگرمی به وظائف خود می پرداختند و در فرآیند کار خویش مکرر شاهد امدادهای غیبی و الطاف الهی بودند. به گونه ای که در بسیاری از موارد اگر لطف وامدادهای الهی نبود، در ماموریت خویش ناکام وناموفق می شدند. البته در این نوشتار کوتاه مجال پرداختن به مصادیق این امدادهای غیبی نیست وخود نیازمند تنظیم مجموعه ای قطور از خاطرات پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی دراین زمینه است .

3-آرمان طلبی

ازدیگر خصوصیات مدیریت جهادی وانقلابی ،آ رمان گرایی وآرمان طلبی است .دراین نگرش نمی توان خود را به حداقل ها وامور کم اهمیت محدود وقانع ساخت ،بلکه باید به دنبال آرمان ها واهداف بلند بود. براین اساس باید برای ارزش ها وآرمان های خود اهمیت قائل شد ودر راه دست یابی به آنها از پای ننشست.

فرماندهان وپاسد اران کمیته های انقلاب اسلامی ،آرمانگرا وآرمان طلب بوده وهرگز حاضر نمی شدند از ارزش ها وآرمان های خود که استقرار نظام الهی وعدالت وبرپایی جامعه توحیدی واسلامی ومبارزه با ظلم وستم واستبداد واستعمار واقامه واجرای احکام وارزش های اسلامی بود ، چشم پوشی نمایند ویا آن را فدای تمایلات دنیوی ودنیاطلبی کنند. آنها هرگز به خاطر ترس از دشمن واحتمال از دست دادن منافع شخصی خود حاضر به کرنش در برابر قدرت های استکباری نبودند واز آرمان های خود جانانه دفاع می کردند.

4-اخلاص در اندیشه و عمل

فرماندهان و اغلب پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی با اندیشه وتفکری مخلصانه وبا نیت های پاک درانجام وظائف خود بسیارخالصانه عمل می کردند . آنها در شرایطی که سال های اولیه انقلاب ودر اوج توطئه های خارجی وداخلی که جان ومال وناموسشان در خطر بود ،خدمت در کمیته های انقلاب را پذیرفتند. پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی طی سال های 1360الی 1363دائما در خطر ترور منافقین بودند و هر رروز تعدادی از آنها شهید ومجروح می شدند. شهیدان احمدجاوید ، نواب مطلق، طهماسبی ،بهمنی ،طالبی و وبسیاری دیگر از پاسد اران کمیته ها ،مظلومانه توسط نیروهای فریب خورده سازمان منافقین به شهادت رسیدند. خدمت با حقوقی ناچیز وحتی خدمت افتخاری (پاسدار ان افتخاری) که بدون حقوق انجام وظیفه می کردند از دیگر جلوه های اخلاص درعمل پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی بود. آنها با این حال بدون چشمداشتی به تشویق وپاداش به کار خویش ادامه می دادند وحتی گاهی تهمت ها ونسبت های ناروا یی را نیز به جان می خریدند .

5-پرهیزازریاست طلبی

خودداری از ریاست طلبی وحب جاه ومقام از دیگر ویژگی های مدیریت جهادی است که در فرماندهان وپاسداران کاملا مشهود بود . فرهنگ سازمانی حاکم بر کمیته های انقلاب اسلامی به گونه ای بود که اکثر فرماندهان نه تنها به دنبال دست یابی به مقام ومنصب نبودند بلکه اغلب آنها از پذیرش پست ومقام خود داری می کردند و از مقام وجاه فراری بوده ودیگران را برخود ترجیح می دادند . ومعمولا مدت ها طول می کشید تا برادری از پاسداران که شایسته مدیریت وفرماندهی بود پست ومقامی را قبول نماید، زیرا تمایل داشتند به عنوان یک پاسدار ساده خدمت نمایند. البته تصور نشود که چون حقوق فرماندهان ومدیران با پاسداران عادی تفاوت چندانی نداشتند ، موجب عدم پذیرش مقام وپست می شد. خیر، واقعیت این است که نوعی مقدم داشتن دیگران برخود در فضای کاری حاکم بود .فر ماندهان کمیته ها که اغلب از روحانیون وعلمای بزرگوار وپاسداران با تجربه تر بودند به اندازه ای قدرت ومیدان عمل به فرد وپاسداران می دادند که می توانست امتیاز بزرگی برای خود ویا افراد مورد نظرش باشد .بنابراین فقط روحیه دینی و سلامت نفس موجب می شد تا پاسداران با لیاقت وشایسته به دنبال قدرت وپست ومقام نباشند . جالب این که حتی در فرهنگ سازمانی این نهاد از عنوان " رییس " استفاده نمی شد واصطلاح خوشایندی درمیان پاسداران کمیته های بشمارنمی رفت. بلکه واژه" مسئول " که حاکی از احساس مسئولیت وجدیت در کار وتلاش وپاسخگویی در برابر خدا ومردم بود استفاده می شد.

6- سخت کوشی وقداست بخشیدن به کار وفعالیت ها

فرماندهان وپاسداران خود را محدود به کار درساعات اد اری ویا شیفت های کاری نمی کردند ،بلکه با قداست بخشیدن به کار خویش وعبادت تلقی کردن آن جنبه های ارزشی والهی آن را مد نظر قرار داده وهروقت وهرقدر لازم وضروری بود درمقر های کمیته های انقلاب اسلامی حضور فعال داشتند. بدون این که توجهی به حقوق ویا اضافه کاری داشته باشند وحتی در بسیاری از موارد به دلیل درحال ماموریت بودن، هفته ها امکان رفتن به خانه را نداشتند. در اینجا به نمونه ای از خاطرات یکی از پاسداران قدیمی کمیته های انقلاباسلامی،برادر احد غلامی اشاره می کنیم که در شرایط کنونی در یک مغازه کوچک ومحقر خیاطی خود کار می کند،ایشان می گویند" به یاد دارم به دلیل این که ما در حین انجام بعضی ماموریت ها،چند ماه یک بار می توانستیم پیش خانواده خود بیاییم ،وقتی من درسال 1362 از ماموریت کمیته در سیستان وبلوچستان به تهران باز می گشتم ،وقتی جلوی درب منزل رسیدم وزنگ زدم ،دختر کوچکترم درب را باز کرد ولی مرا نشناخت ومادرش را صدا زده وگفت:مامان یک آقایی آمده دم در با شما کار دارد .

7- حفظ بیت المال وامانت داری

امانتداری وحفظ بیت المال مسلمین ومردم نیز از خصوصیات برجسته یک مامور متدین ووظیفه شناس است.

واستفاده قانونی وشرعی از بیت المال وحساسیت نسبت به هدر ند ادن ودست درازی نکردن به بیت المال مسلمین ومردم وامانت داری وامین بودن از دیگر خصوصیات مدیریت جهادی وکارجهادی وانقلابی است.پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی اغلب دارای چنین روحیه وفرهنگی بودند وخود کنترلی واعتقاد به حاضر وناظر بودن خدای متعال واین که عالم محضر خداست،نسبت به رفتار خود وحفظ بیت المال وامانتداری اشتهار داشتند.برای مثال اگر فردی از تلفن اداره تماسی شخصی می گرفت هزینه آن را به قلکی که برای این کار اختصاص داشت می انداخت ... دراین مورد برادر پاسدار یاد شده که خاطره بازگشت خویش از سیستان وبلوچستان را بیان می کرد ،می گوید: در اوائل جنگ تحمیلی ،در کنار شهدای بزرگواری در مناطق جنوب کشور بودم وتوفیق همسنگری آنان نصیبم شده بود،یکی از این شهدای عزیز از بچه های شهرری ، به نام شهید موسوی بود که قبل ازشهادت ،هنگام پاتک دشمن بعثی در سوسنگرد به عنوان وصیت به من گفت:آقای غلامی ،من پیراهنی در خانه دارم که مال کمیته است ،به مادرم بگویید که این پیراهن را ببرد وتحویل کمیته بدهد ،چون متعلق به بیت المال است . این نکات برای ما امروزه بسیار شنیدنی است زیرا آن شهید برزگواردر حال شهادت نیز به فکر بیت المال است.

8-ولایت مداری وپیروی صادقانه از رهبری

فرماندهان وپاسداران کمیته های انقلاب اسلامی در دلدادگی به ولایت چه در دوران حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) وچه در زمان ولایت رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای سمبلی ا ز ولایتمداری حقیقی را به نمایش گذاشتند آنها نه تنها از صمیم قلب به ولایت عشق می ورزیدند بلکه در مقام عمل نیز تابع ولایت بوده واز ولی فقیه اطاعت می کردند .

9- خلاقیت وابتکار

روحیه خودباوری واعتمادبه نفس در پاسداران موجب ظهور وبروز خلاقیت وابتکار ،نوآوری وپیشرفت جدی شده بود .آنها هرگز دچار خمود وجزم اندیشی وحفظ وضعیت موجود نبوده واز تحول ونوآفرینی ترسی به دل راه نمی دادند . به همین دلیل در عرصه های مختلف خلاقیت وابتکار به خرج داده وتحول ونوآفرینی داشتند ..برای مثال در مورد چگونگی انجام ماموریت ها ،بازجویی ها ،کشف جرائم ،کشف وخنثی سازی توطئه ها ،نحوه کشف خانه های تیمی منافقین واشرار وضدانقلاب ونحوه درگیری با آنها ،مبارزه با قاچاق موادمخدر وفساد وفحشاوآسیب های اجتماعی و.........ز طرح حا وروش های جدید وخلاقانه استفا ده می کردند وبه نتایج چشمگیری هم دست می یافتند .

همچنین در همان دو سه سال اول تاسیس کمیته های انقلاب اسلامی ،برخی از سیستم های د ستی اداری را به مکانیزه تبدیل کردند واستفاده از رایانه را در کمیته ها رایج نمودند ویا نسبت به تاسیس یگان هوایی وتربیت خلبان وکادرهای پروازی ومهندسی اقدام کردند . که این مقوله درمیان نهادها وحتی بسیاری از دستگاه های دولتی کم نظیر بود .

10 شجاعت ،شهامت وجسارت

مدیریت جهادی وکارجهادی مستلزم داشتن شجاعت وشهامت وجسارت است وبا حزم واحتیاط فراوان کارکردن وبا .صبو ری های بی منطق وترس از احتمال خطا وترس از دشمن سازگاری ندارد . پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی درانجام ماموریت های خود بسیار شجاع ودلیر بوده وبا قاطعیت با مشکلات وموانع دست وپنجه نرم می کردند وهمین امر موجب می شد مسئولان ، ماموریت های سخت ودشوار را به کمیته های انقلاب اسلامی واگذارنمایند .

11- روحیه ایثارگری وشهادت طلبی

مدیریت جهادی وکارجهادی با ترس ومنفعت طلبی وترس از جان ومال خود سازگاری ندارد . درمدیریت جهادی برای حفظنظام وجان ومال وناموس مردم وامنیت ملی باید ایثارگری کرد وخطرها را به جان خرید . پاسد اران کمیته های انقلاباسلامی وفرماندهان شجاع وغیور آن نه تنها در شهرها در درگیری ها با منافقین وگروهک های ضد انقلاب حاضر بودند ومجروح وشهیدمی شدند ،بلکه حضوری شجاعانه وفعال در جبهه های جنگ بر علیه دشمن بعثی داشتند. واین از افتخارات بزرگ پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی است که برتارک انقلاب اسلامی ودفاع مقدس 8 ساله نقش بسته است . تشکیل تیپ قوامین ،تیپ موسی ابن جعفر(ع) ولشکر روح الله وحضور در برخی عملیات ، مانند عملیات مرصا د تا پایان جنگ تحمیلی وتقدیم صدها شهید .،مجروح وجانباز واسیر از دیگرنشانگان ر وحیه ایثارگری وشهادت طلبیآنان است .

پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی در سال های اولیه انقلاب ،آماج ترورهای کور نیروهای جوان وفریب خورده سازمان منافقین واشرار بودند وشهدا وایثارگران فراوانی تقدیم انقلاب نمودند . شهاد ت سه تن از پاسداران کمیته انقلاب اسلامی مرکز تهران توسط منافقین وشکنجه ومثله کردن جاهلانه بدن های مطهر آنان واطو کشیدن برتن آنها ،مانند شکنجه های ماموران سفاک ساواک ودفن پیکرهای آنان دربیابان های اطراف تهران مصادیقی از شقاوت وجنایت های منافقین وهمچنین نموداری از ایثارگری وشهادت طلبی پاسدران کمیته ها می باشد .

12- چابکی وسرعت عمل در ماموریت ها

چابکی وسرعت عمل در کارها ازدیگر خصوصیات مدیریت وکار جهادی است . تعلل وتاخیر وامروز وفردا کردن با مدیریت وکار جهادی تعارض جدی دارد یکی از ویژگی های بسیارارزشمند کمیته های انقلاباسلامی وفرهنگ سازمانی این نها دانقلابی ، چابکی وسرعت عمل در ماموریت ها بود ،به گونه ای که امروزه بسیاری از مردم وملت بزرگوار ما در مواجه شدن با برخی بزه ها، جرائم ومفاسد اجتماعی ،که با کندی وسستی وبعضا با بی توجهی ماموران نیروی انتظامی کنونی مواجه می شوند ، به یاد چابکی وسرعت عمل واحساس مسئولیتپاسدا ران کمیته های انقلاب اسلامی افتاده وجای خالی این نهاد انقلابی ، مقتدر،کارآمد ومردمی را در جمهوری اسلامی ایران خالی می بینند.

13- مردم محوری ومردمی بودن

پاسداران کمیه های انقلاب اسلامی از میان توده های مردم برخاسته بودند،بنابراین دارای روحیه مردمی ومردم محوری بودند. در مدیریت جهادی منافع شخصی وجناحی وباندی جایی ندارد ،بلکه رضای خدای تعالی وجلب رضای مردم در اولویت می باشد. پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی، مامورانی مردم محور بوده وتمام هم وغم وتلاش آنها برای دفاع از حقوق ملت ومردم وآرامش وامنیت آنها بود ومنافع شخصی وجناحی وگروهی درمیان نبود . متقابلا مردم قدرشناس وهوشمنمد انقلابی نیز، پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی را محکمترین پناهگاه ومدافع حقوق خود می دانستند ودر صورت بزه دیدگی با دلگرمی واعتماد واطمینان به رسیدگی سریع ودفاع از حقوقشان به سراغ مقرهای کمیته های انقلاب اسلامی می رفتند.

14- انقلابی گری

بدون تردید یکی از مهمترین خصوصیات مدیریت جهادی ،انقلابی گری است. مردم مظلوم ایران پس از 2500سال تجربه حکومت های استبدادی شاهنشاهی وتحمل ظلم وستم های فراوان، با قیام مبارزه خود به رهبری امام خینی (ره) وتقدیم هزاران شهید ومجروح به پیروزی رسیده وحکومت فاسد،مستبد ووابسته به غرب وامریکایی محمد رضا پهلوی را سرنگون کردند. دفاع از این انقلاب عظیم وبا شکوه و منحصربه فرد اسلامی از وظائف عموم وهمگانی مردم بود که فرزندان غیور آنان در قالب پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی ومدت ها بعد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وبسیج این مسئولیت مهم را برعهده گرفتند .

فراموش کردن چرایی انقلاب اسلامی واهداف آن ودر نتیجه سستی وکوتاهی در برابردشمنان خارجی وداخلی وتوطئه های پیچیده آنها گناهی نابخشودنی در پیشگاه خداوند متعال وشهدای انقلاب وملت عزیز ایران است. بدون تردید وبدون نیاز به هیچ توضیحی برهمگان واضح است که یکی از مهمترین خصوصیات کمیته های انقلاب اسلامی وپاسداران وفرماندهان آن ،انقلابی گری وبرخورداری از روحیه انقلابی ودفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی وحفظ نظام جمهوری اسلامی ایران بود ودر این راه هیچگونه تعللی وکوتاهی نمی کردند و همواره آماده فدارکاری وشهادت طلبی بودند.

15- استفاده بهینه از کمترین امکانات وبهره و ری بالا

پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی وفرماندهان هوشمند آن هرگز کاروماموریت خود را منوط ومشروط به تامین امکانات وتجهیزات وامکانات استاندارد نمی کردند. بلکه با روحیه انقلابی وجهادی از کمترین امکاناتی که داشتند بیشترین بهره برداری را در مسیر انجام ماموریت های خود داشتند . امروزه نگاهی به تعداد پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی که در اواخر سال های 1369 و1370 به حدود 17000 نفر می رسیدند حاکی از توانمندی وبهره وری بسیار بالای سازمانی آنان است که به خوبی توانایی تامین نظم وامنیت ومبارزه با عناصر مخل آن را در کشور داشتند واین یک اعجاز در سبک مدیریت جهادی است که یک سازمان کوچک وچابک با ایمان وصداقت وامانت داری و روحیه انقلابی وسرعت وقاطعیت می توانست کار یک سازمان انتظامی و پلیسی حدود 200000 نفری را انجام دهد .

16- سا ده زیستی وقناعت

ساده زیستی وقناعت فرماندهان وپاسداران کمیته های انقلاب اسلامی در زندگی شخصی وخصوصی ،از انها افرادی قانع وساده زیست تربیت کرده بود . د ریافت حقوق های ناچیز حتی از سوی فرماندهان ارشد وزندگی در خانه های ساده ومحقر با امکاناتی پایین ومتوسط از خصوصیات برجسته اخلاقی ورفتاری آنان بود ،به نحوی که آنها از یک سبک زندگی اسلامی وجهادی بر خوردار بودند. مدیریت جهادی با تشریفات ،تجملات ،اسراف وریخت وپاش وبه دنبال اتاق ها ومبلمان های اشرافی وسلطنتی رفتن تعارض دارد، زیرا این مظاهرمادی واتاق های آن چنانی وتجهیزات شیک وگرانبها، مدیران وفرماندهان را غافل واز رسالت اصلی خویش دورکرده وروحیه جهادی وایثارگری آنها از کاهش داده وازبین می برد .

در پایان ذکراین نکته مهم واساسی ضرورت دارد که بیان این خصوصیات ممتاز وبرجسته از کمیته های انقلاب اسلامی وفرماندهان وپاسداران آن ،هرگز به معنای مطلق انگاری ونفی برخی معایب وکاستی ها در آن نهاد انقلابی نیست . مسلما نهادی که از همان روزهای اول پیروزی انقلاب اسلامی وبه طور خود جوش در تمام محله ها وشهرهای کشور آن هم بدون گزینش ،آموزش وتربیت نیروهای انسانی و.نظارت ومدیریت یکپارچه وسازمان یافته تشکیل شده باشد ،دارای ضعفها،کاستی ها واشکلاتی در ابعاد مختلف خواهد بود که با تذکرات امام امت (ره) و به تدریج توسط فرماندهان وروحانیون بزرگوار حاضر،مخصوصا آیه الله مهدوی کنی رحمه الله علیه از میزان معایب کاسته شدوروز به روز کمیته های انقلاب اسلامی از کیفیت بهتری برخوردارشدند..

غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۰:۵۷ - ۱۳۹۸/۰۱/۰۲
0
0
چه فایده الان که نیست و مملکت رو ناامنی برداشته
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار