«تا پيام را ديدي هشت بار بگو يا ابوالفضل و براي هشت نفر بفرست، همين الان خبر خوشي مي‌شنوي. به ابوالفضل قسمت مي‌دم بفرست فقط امتحان كن خيلي عجيبه. ختم شش ميليون صلوات تقديم به شيرخوار امام حسين(ع) سهم شما شش صلوات و ارسال به شش عاشق حسيني، لطفاً قطع‌كننده زنجير نباشيد. من يك شفا گرفته از حضرت زينب(س) هستم، براي اينكه آن حضرت هم از شما و جامعه‌مان بلاها را دفع كند هزار دفعه اسم اون حضرت رو بگو و صد مرتبه آيت‌الكرسي را قرائت كن. اگر اين كار را نكني از اين به بعد بدي مي‌بيني. يك نفر اين كار را انجام نداد، بچه‌اش را توي تصادف از دست داد.» شايد شما هم اين پيام‌ها را ديده باشيد. پيام‌هايي كه خيلي زود دست به دست مي‌شود و بدون اينكه بداني چگونه، اما به دستت مي‌رسد.
بعضي از افراد كه زودباور هستند به توصيه فرستنده پيام گوش مي‌كنند و بعد از خواندن پيام آن را براي ديگران ارسال مي‌كنند بعضي‌هاي ديگر اما هيچ اعتقادي به اين پيام‌ها ندارند و اهميتي نمي‌دهند. با اين حال اين پيام‌ها براي خيلي از افراد ارسال مي‌شود. پيام‌هايي كه نه سنديت دارد و نه قابل‌اعتماد است، با اين‌حال برخي از افراد ناخواسته تبليغاتچي منتشركنندگان اين پيام‌ها مي‌شوند. پيام‌هايي كه جز خرافات اسم ديگري نمي‌شود براي آنها گذاشت و خيلي راحت در اختيار مردم قرار مي‌گيرد و نشر مي‌يابد.
سابقه طولاني پيام‌هاي خرافاتيآنطور كه از ظواهر امر برمي‌آيد اين پيام‌ها سابقه‌اي طولاني دارد و از ديرباز در بين مردم رايج شده است. كوچك‌تر كه بودم يادم هست پشت كتاب‌ها، گوشه دفتر مشق، پشت زيارت‌نامه‌ها و كتاب‌هاي ادعيه يا هر كاغذ ديگري كه دم دستشان بود مي‌نوشتند و از هركس كه متن را مي‌خواند مي‌خواستند حداقل ۴۰ بار از روي آن بنويسد. خوب يادم هست اولش كلي قسم مي‌دادند و خواهش و التماس، بعد هم تهديد مي‌كردند كه اگر ننويسيد و منتشر نكنيد در عرض سه روز اتفاق بدي خواهد افتاد. بعضي‌ها هم كه اعتقاد داشتند تشويق بهتر از تهديد جواب مي‌دهد اين‌طور وانمود مي‌كردند كه اگر از روي اين متن ۴۰ بار بنويسيد تا آخر هفته يك خبر خوش باور‌نكردني مي‌شنويد. اما همان زمان يادم هست نه اين تهديدها و نه آن تشويق‌ها روي برخي از افراد تأثيري نمي‌گذاشت و بعضي‌ها بودند كه اعتقادي به اين نوشته‌ها نداشته و آن را خرافات مي‌دانستند اما بودند افرادي كه سخت به اين نوشته‌ها معتقد بودند. يكي از اين نوشته‌ها دستشان مي‌رسيد آن‌وقت بود كه ظرف چند دقيقه هر طوري كه بود خودكار و تعداد زيادي كاغذ تهيه مي‌كردند و شروع مي‌كردند به نوشتن از روي متن. يادم هست حداقل ۴۰ بار بعضي‌ها هم به كم قانع نبودند و گاه نوشتن تا هزار بار را براي خواننده مظلوم تكليف مي‌كردند.
خرافاتي كه سن و سال نمي‌شناسد
اين نوشته‌ها سن و سال نمي‌شناخت. جنسيت هم برايش مطرح نبود. دست هركسي كه مي‌افتاد او را مجبور مي‌كرد تا از روي آن نوشته و منتشر كند. بعضي‌ها حتي دقت داشتند كه حتماً بايد با خودكار آبي باشد. در بعضي نوشته‌ها هم اين‌گونه تأكيد مي‌شد كه بعد از نوشتن حتماً در ۴۰ خانه بايد منتشر شود وگرنه خداي‌ناكرده بچه آدم تصادف مي‌كند و مي‌ميرد. اينها را مي‌نوشتند و منتشر مي‌كردند. يك دوره‌اي يادم هست خيلي زياد شده بود، اين‌قدر كه كم‌كم داشتم باور مي‌كردم نكند راست باشد. از شما چه پنهان حتي چند باري هم تصميم گرفتم بنويسم اما خوب يادم هست بزرگ‌ترها مانع مي‌شدند كه اي بابا اين خرافات چيست؟ و اجازه نمي‌دادند چنين كاري را انجام دهم.
خرافات كاغذي، خرافات ديجيتالياين روزها اما شكل اين نوع نوشته‌ها فرق كرده است. تمام نشده، بلكه شكل آنها فرق كرده است. مثلاً با ورود شبكه‌هاي اجتماعي شكل اين نوع نوشته‌ها كاملاً عوض شده است و اين نوشته‌هاي كاغذي حالا جاي خودشان را به نوشته‌هاي ديجيتالي داده‌اند. تازه اين‌طوري تعداد مخاطبانشان هم بيشتر شده و سرعت انتشارش هم خيلي بالاتر رفته است.
قبل از آن‌هم پيامك بود و از طريق تلفن همراه اين پيام‌هاي خرافي براي برخي از افراد ارسال مي‌شد. بعضي‌ها كه اعتقادي به اين چيزها نداشتند هنوز پيام را خوانده يا نخوانده حذف مي‌كردند و بعضي‌هاي ديگر اما پيام را تا آخر مي‌خواندند. بعد هم براي اينكه اتفاق بدي برايشان نيفتد يا اينكه شاهد يك اتفاق خوب و معجزه در زندگي‌شان باشند كه در آن پيامك وعده داده شده بود هزينه شارژ موبايل خود را صرف ارسال اين پيامك‌ها براي چند نفر ديگر مي‌كردند. اين روزها اما با ورود شبكه‌هاي اجتماعي ارسال اين پيام‌هاي خرافي سرعت بيشتري يافته است و در برخي از كانال‌هاي پيام‌رساني مانند تلگرام شاهد ارسال اين پيام‌ها هستيم.
پيام‌هايي كه متن و محتواي آن هيچ تغييري نكرده بلكه فقط شكل ارسال آن تغيير كرده است.
پيام‌هايي براي تغيير ذائقه مذهبي مردمآنطور كه جواد اسلام‌پناه كارشناس رسانه و ارتباطات مي‌گويد انتشاردهندگان اين نوع پيام‌ها هدفي جز ترويج مسائل خرافي ندارند. وي مي‌افزايد: اين نوع پيام‌ها سابقه‌اي طولاني دارد و با ورود شبكه‌هاي اجتماعي سرعت بيشتري يافته‌اند اما بايد بدانيم كه اين پيام‌ها هيچ‌گونه سنديت و اعتباري ندارد و با هدف ترويج خرافه و تغيير ذائقه مذهبي بين مردم منتشر مي‌شود. اين كارشناس رسانه در ادامه مي‌افزايد: آنچه موجب تعجب است اين كه اين نوع پيام‌ها حتي بر روي برخي از افراد تحصيل‌كرده هم تأثيرگذار است و گاه حتي برخي از افراد كه تحصيل‌كرده نيز مي‌باشند در مواجهه با اين پيام‌ها دست به انتشار آنها مي‌زنند و اعتقاد دارند عدم انتشار اين پيام‌ها عواقب منفي براي آنها به دنبال دارد. وي مي‌افزايد: درحالي‌كه انتظار اين است كه قشر تحصيل‌كرده به اين خرافات توجهي نداشته باشند.
اين كارشناس رسانه در ادامه صحبت‌هاي خود به موضوع جالبي اشاره مي‌كند و با بيان اينكه ارسال اين نوع پيام‌ها تله‌هايي براي متزلزل كردن مسلمانان و تلاش آنها براي تغيير سبك زندگي ايراني - اسلامي است مي‌افزايد: ارسال پيام‌هايي با اين مضمون كه اين پيام را به ۱۰ نفر بفرست تا امروز معجزه ببيني و شبيه اينها در حقيقت تله صهيونيستي است و اقدامي است كه از سوي صهيونيست‌ها انجام مي‌شود.
وي مي‌افزايد: اگر كسي با پيامك‌هايي برخورد كرده كه در آخر آنها عباراتي مانند «اين پيام را به ۱۰ نفر بفرست تا امروز معجزه ببيني»، دريافت مي‌كند اصلاً نبايد به اين پيام‌ها توجهي داشته باشد چراكه اين نوع پيام‌ها كاملاً دروغ و كذب هستند. صحبت‌هاي اين كارشناس رسانه در خصوص تله صهيونيستي اين پيام‌ها مرا به ياد گزارش چندي پيش باشگاه خبرنگاران جوان مي‌اندازد كه در آن گزارش آمده است:
چندي قبل روزنامه نيوز تل‌آويو كه در سرزمين‌هاي اشغالي منتشر مي‌شود در چاپ سراسري خود با اين تيتر كه «چگونه اسلام را متزلزل سپس آن را در اختيار بگيريم» از اهداف شوم صهيونيست‌ها خبر داد.
هنري ليونر كه به يك عنوان فقيه ديني در اسرائيل فعاليت مي‌كند مي‌گويد: «همكاران ما شب و روز در واتس‌آپ و شبكه‌هاي اجتماعي در حال تلاش براي تضعيف اسلام در بين مسلمانان هستند».
هنري ليونر افزود: ما با طراحي پيام‌هاي فارسي، عربي، تركي و اردويي و آوردن نام پيامبر و ائمه و قرآن، در آخر پيام‌ها مي‌نويسيم آن را براي ۱۰ نفر بفرست تا امروز معجزه ببيني! باگذشت چند روز و به مرور زمان مسلمانان مي‌بينند كه خبري از معجزه نيست پس آن را خرافات تلقي مي‌كنند و اين‌گونه ايمانشان را كم‌كم از دست مي‌دهند.
با نگاهي به اين اظهارات خيلي از نكات مبهم براي مسلمان عيان مي‌شود، مانند اينكه دشمنان اسلام چگونه با توسل به ابزارهاي نوين ارتباطي سعي در تضعيف باورهاي ديني ميان مسلمانان دارند و در اين ميان هم از روش‌هاي به‌ظاهر ديني و مذهبي استفاده مي‌كنند و با ارسال پيام‌هايي با محوريت مقدسات ديني، سعي در تحريك مسلمانان در اشاعه و ترويج اين پيام‌ها دارند و در اين ميان از ابزارهايي مانند قسم به جان پدر و مادر گرفته تا تهديد به رخداد اتفاق‌هاي بد در اثر منتشر نكردن پيام‌ها سعي دارند مخاطبان را به ترويج اين پيام‌ها ترغيب كنند. در اين ميان كساني كه با هدف ديدن معجزه پيام را به چندين نفر ديگر ارسال مي‌كنند، از پايان زمان مقرر مي‌بينند كه نه‌تنها معجزه‌اي رخ نداده كه حتي كوچك‌ترين تغييري هم درروند زندگي‌شان به وقوع نپيوسته، ممكن است باورهاي ديني‌شان درخطر تزلزل قرار بگيرد. با توجه به اينكه با گسترش اپليكيشن‌هاي تلفن همراه و شبكه‌هاي اجتماعي احتمال دريافت اين پيام‌ها هرروز بيشتر از روز پيش مي‌شود، مردم بايد با هوشمندي از انتشار و ارسال اين پيامك‌ها خودداري كنند تا به اين ترتيب دشمنان نتوانند با توسل به نام بزرگواران ديني ما دست به گسترش باورهاي خرافي و درنهايت سست كردن باورهاي ديني بزنند.
خرافات در كمين اعتقاداتخرافي بودن اين پيام‌ها به‌گونه‌اي است كه حتي برخي از مراجع ديني و علماي بزرگ نيز بر غيرقابل اعتماد بودن اين پيام‌ها تأكيد دارند و برخي از آنان در استفتائاتي كه از آنها شده است رواج و انتشار اين پيام‌ها را جايز نمي‌دانند.
حضرات آيات صافي گلپايگاني، نوري همداني، مكارم شيرازي، علوي گرگاني، مرحوم موسوي اردبيلي، شبيري زنجاني و حسيني زنجاني در استفتائاتي كه از ايشان شده است با رد اين‌گونه پيام‌ها خواستار عدم اعتنا به اين پيام‌ها شده و نشر آنها را جايز نمي‌دانند.
به‌عنوان‌مثال آيت‌الله مكارم شيرازي، در پاسخ به استفتاي زير نوشته است:
با احترام، بدين وسيله به استحضار مي‌رساند اخيراً پيامك‌هايي از سوي برخي افراد با اتكا به عقايد مذهبي مردم منتشر مي‌شود كه مي‌تواند نحوه انتشار آن محل تأمل باشد، لذا از حضرت‌عالي درخواست مي‌شود، نظرات فقهي خود را درباره آنها بيان كنيد.
پاسخ: «بسمه تعالي هيچ‌كدام از اين امور اعتباري ندارد و سزاوار است مردم به اين كارها دامن نزنند».
اين موضوع را وقتي با حجت‌الاسلام‌والمسلمين محمد مير‌كريمي استاد حوزه و دانشگاه در ميان مي‌گذارم وي با انتقاد از انتشار اين پيام‌ها مي‌گويد: بدون شك انتشار اين پيام‌ها هدفي جز تغيير سبك زندگي ايراني - اسلامي و كمرنگ كردن اعتقاد مردم ندارد.
وي مي‌افزايد: خرافات و مسائل خرافي از صدر اسلام در كمين اعتقادات مسلمانان است و همواره شاهد رواج مسائل خرافي باهدف ضربه زدن به اعتقادات مسلمانان هستيم كه نشر اين پيام‌ها كه از آنها با عنوان پيام‌هاي زنجيره‌اي ياد مي‌شود با همين هدف انجام مي‌شود.
اين استاد حوزه و دانشگاه در ادامه مي‌گويد: بايد هوشيار باشيم و اجازه ندهيم كه اين‌گونه پيام‌ها به‌راحتي منتشر شود. نبايد فريب جملات و كلمات اين پيام‌ها را بخوريم و اينكه اگر اين پيام را به ۱۰ نفر ارسال نكنيد خبر بدي را مي‌شنويد. به اينها نبايد توجهي داشته باشيم چراكه اينها همه خرافات است. اين كارشناس حوزه و دانشگاه در ادامه مي‌افزايد: يكي از خصوصيات يك فرد مسلمان زيركي و هوشياري وي در مسائل مختلف خصوصاً مسائل اعتقادي است بنابراين بايد توجه داشته باشيم كه نبايد فريب اين پيام‌ها را بخوريم. حجت‌الاسلام‌والمسلمين مير‌كريمي در ادامه صحبت‌هاي خود مي‌گويد: سبك زندگي ايراني - اسلامي در سال‌هاي اخير بارها مورد تأكيد رهبر معظم انقلاب قرارگرفته و اين به خاطر هجمه‌هايي است كه به اين نوع از سبك زندگي مي‌شود و انتشار اين نوع پيام‌ها كه به پيام‌هاي زنجيره‌اي معروف است نمونه‌اي از هجمه به سبك زندگي ايراني اسلامي است.
وي خاطرنشان مي‌كند: اين پيام‌ها به‌هيچ‌عنوان سنديت ندارد و تهديدها و تشويق‌هايي كه در اين پيام‌ها ذكر شده است به‌هيچ‌عنوان صحت ندارد و نبايد به اين پيام‌ها اعتنا كرد و زندگي خود را تحت تأثير اين پيام‌ها قرار دهيم.
اگر اين گزارش را تا انتها خوانديد و با ما هم‌عقيده شده‌ايد نبايد به هيچ عنوان به پيام‌هايي كه با اين مضمون به دستمان مي‌رسد اهميت بدهيم. بعد از خواندن اين گزارش اگر پيام‌هايي مشابه آنچه در متن اين گزارش آمد دريافت كرديم بهتر است خيلي راحت و بدون هيچ نگراني دكمه حذف را بزنيم و آن پيام را پاك‌كنيم بدون اينكه حتي براي چند ثانيه ذهنمان را درگير آن كنيم.
