همين اواخر بود كه روحاني منتقدان برجام را تلويحاً با قوم بهانه‌گير بني‌اسرائيل مقايسه كرد و گفت: ما باغ را پس گرفته‌ايم و حالا عده‌اي مي‌گويند كو سيب و گلابي!اما ظاهراً گلابي‌هاي برجام به جاي اينكه از باغ پس گرفته شده بيايد، از باغ‌هاي امريكا آمده است! ديروز خبر رسيد كه در ميان ميوه‌هاي قاچاق به ايران گلابي امريكايي هم هست كه به قيمت 25هزار تومان در بازار به فروش مي‌رسد.
به گزارش «جوان»، رئيس‌جمهور در آبان ماه سال 95 در جمع مردم اراك گفت: «با برداشته شدن تحريم‌ها در باغ به روي مردم باز شده و يك عده دم در باغ آمده و مي‌گويند كه سيب و گلابي‌ها كجاست؟!» اما منتقدان نگران بودند که فضای پسابرجام، ایران به بازار بزرگ کالاهای نهایی مانند گلابی و سیب وارداتی تبدیل شود!
اگرچه رئيس جمهور اشاره‌اي به موقعيت جغرافيايي باغ‌هاي ميوه نكرد اما آنچه در بازار گزارش مي‌شود خبر از گلابي امريكايي و شاه بلوط ترك و كالاهايي از اين دست مي‌دهد كه به رغم تمامي اقدامات تقابلي و پيشگيرانه ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز، به گفته سيدحسين مهاجران رئيس اتحاديه ميوه و سبزي، ميوه‌هاي فوق به شكل قاچاق وارد كشور شده است.
اينكه طبق روال گذشته با نزديك شدن به انتخابات رياست جمهوري كم‌كم سر و كله‌هاي كالاهايي چون ميوه‌هاي وارداتي و قاچاق در بازارها پيدا مي‌شود، امر عجيبي نيست و اتفاقاً اين بار رئيس جمهور پيشاپيش خبر از سيب و گلابي‌هاي پسابرجامي داده بود، اما نكته آن است كه يعني آنقدر كنترل بازارها در كشوري چون ايران سخت است كه ما محتاج واردات و قاچاق كالا براي تنظيم بازار هستيم يا اينكه اصلاً بحث تقويت توليد ملي، تأمين بازار از طريق توليد داخل و مبارزه با قاچاق براي بعضي از مسئولان معني ندارد و مهم دلالي در مجوزهايي است كه براي صادرات و واردات اعطا مي‌شود.
امروزه در شرايطي دولت مدعي رشد13 درصدي بخش كشاورزي است كه حتي خود وزير كشاورزي هم به رها شدن بازار بخش كشاورزي اعتراف مي‌كند و معتقد است به زنجيره توليد از مزرعه تا بازار پرداخته نشده و نمي‌شود و اين بي‌توجهي كماكان ادامه دارد.
متأسفانه عده‌اي تاجر و قاچاقچي بي‌تفاوت به حقوق توليد‌كننده و كشاورز داخلي از بازار، اقدام به واردات كالا به بازارها مي‌كنند و با اين كار توليد‌كننده داخلي ورشكست مي‌شوند، در مقابل كشاورز و تولدكننده‌اي هم كه با چنين شرايط بغرنجي از فضاي كسب و كار در ايران، به توليد ممارست مي‌ورزند با دلالان و واسطه گراني روبه‌رو مي‌شوند كه در نهايت حق توليد‌كننده و كشاورز از فروش كالاي توليدي آنقدر ناچيز است كه كفاف هزينه‌هايش را نمي‌دهد ولي سهم كشور توليد‌كننده كالا، تاجر، قاچاقچي و دلالان و واسطه‌گران از بازار ايران آنقدر است كه سرمايه‌هاي كلان به جيب اين بخش‌ها مي‌رود.
امروزه در هر بخش از اقتصاد شاهد دلالان و واسطه‌هايي هستيم كه اتفاقاً وقتي بازارها با نوسان مواجه مي‌شود، مسئولان يكي پس از ديگري تقصير را به گردن دلالان و واسطه‌ها مي‌اندازند و اين امر آنقدر تكرار شده است كه افكار عمومي مي‌گويند اگر دلالان آنقدر قدرت دارند كه بازارها را با نوسان مواجه كنند و اگر مسئولان آنقدر ناتوان هستند كه نمي‌توانند تنظيم پيوسته بازار را عملياتي كنند، پس مسئوليت را به دلالي بدهيم كه قدرت اثرگذاري بر بازار دارد.
پاي ميوه‌هاي امريكايي به ايران باز شد
گفتني است رئيس اتحاديه ميوه و سبزي در گفتوگو با خبرنگار مهر از پيدا شدن مجدد سر و كله ميوه‌هاي قاچاق در بازار داخلي خبر داد و اظهار داشت: طي دو الي سه روز اخير، ميوه‌هايي مانند شبرنگ آفريقايي، گلابي امريكايي، شاه‌بلوط ترك و انبه كنيا وارد بازار شده‌اند اما ميوه‌هاي مذكور خارج از ميدان مركزي ميوه و تره‌بار در حال خريد و فروش هستند. به گفته سيدحسين مهاجران، قيمت هركيلوگرم شبرنگ آفريقا ۳۰ هزارتومان، گلابي امريكايي ۲۵ هزارتومان، شاه‌بلوط تركيه ۱۵ هزارتومان و انبه كنيا ۱۵ هزارتومان است. رئيس اتحاديه ميوه و سبزي همچنين درباره قيمت ميوه در بازار نيز گفت: طي روزهاي اخير، قيمت هر كيلوگرم توت فرنگي از ۵۰ هزارتومان به ۲۰ هزار تومان كاهش يافته و نرخ هركيلوگرم ازگيل نيز از ۲۰ هزار تومان به ۸ هزار تومان رسيده است. مهاجران با بيان اينكه قيمت پرتقال كوهستان جيرفت نيز از 8 هزار و 500 تومان به 7 هزار تومان كاهش يافته است، ادامه داد: در حال حاضر قيمت هر كيلوگرم گوجه‌فرنگي بوته‌اي نيز بين ۴۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان و گوجه‌فرنگي گلخانه‌اي 3 هزار تومان است. در اين بين نكته جالب آنكه در سال جاري وزارت كشاورزي طي بخشنامه‌اي به واردكنندگان موز اظهار داشت اگر سيب صادر كنند مي‌توانند به جاي تعرفه 26درصدي موز، اين كالا را با 5درصد تعرفه وارد كنند كه گويا مافياي موز با تباني بدون آنكه سيبي صادر كند موز را با تعرفه 5 درصد وارد مي‌كرده است كه اين نيز از فجايع بخش تجارت خارجي و قاچاق كالا و ارز در كشور است.
صادرات «صوري» سيب در برخي گمركات
در اين بين، صادرات صوري سيب درختي و سيب‌هاي بي‌كيفيت در برخي گمركات موجب شد، گمرك در بخشنامه‌اي دستورالعمل واردات موز با تعرفه ۵ درصد در قبال صادرات سيب درختي را تا اطلاع ثانوي در سه گمرك متوقف كند.
مديركل دفتر مقررات و استانداردهاي بازرگاني وزارت جهاد كشاورزي در فروردين ماه سال جاري به برخي تسهيلات براي صادرات سيب درختي اشاره كرد و گفته بود: در شرايط پسابرجام و به منظور حمايت از توليد داخلي، تعرفه واردات يك كيلو موز در قبال صادرات 5/1 كيلو سيب درختي پنج درصد تعيين شده است.
اين مقام مسئول در وزارت جهاد كشاورزي، همچنين از تعرفه 26 درصدي براي واردات هر كيلو موز خبر داده بود. بر اين اساس، از ابتداي سال جاري واردات موز در قبال صادرات سيب تخفيف 21 درصدي را براي واردكنندگان به همراه داشته است. در ماه‌هاي گذشته مقام‌هاي مختلف وزارت جهاد و همچنين گمرك ايران گزارش‌هايي در خصوص افزايش چشمگير ميزان صادرات سيب درختي به كشورهاي همسايه مانند عراق و افغانستان ارائه كرده بودند. اين در حالي است كه افزايش صادرات قابل توجه سيب درختي با توجه به حجم ثابت مصرف و توليد سيب براي كارشناسان تا حدودي غيرمنتظره بود. در عين حال گزارش‌هايي از عدم‌رعايت ضوابط بخشنامه كاهش تعرفه واردات موز در قبال صادرات سيب درختي در برخي مبادي خروجي به گمرك رسيده كه موجب شد، گمرك ايران در بخشنامه‌اي اعلام كند، گمركات اجرايي تا زمان مشخص شدن نتيجه بررسي‌ها در خصوص تخلفات احتمالي صورت گرفته، از پذيرش اظهارنامه‌هاي صادراتي سيب درختي در قبال واردات موز از سه گمرك شلمچه، باشماق و پرويزخان خودداري كنند. بخشنامه گمرك حاكي است، صادرات سيب‌هاي بي‌كيفيت و عدم تحقق صادرات واقعي سيب از جمله تخطي‌هايي بوده كه از بخشنامه وزارت جهاد كشاورزي صورت گرفته است.
بر اساس اطلاعات موجود تعداد واردكنندگان اصلي موز به كشور بسيار محدود است و به نوعي واردات اين محصول براي اشخاصي مانند آقاي «الف» حالت انحصاري دارد، به همين دليل بخشنامه تخفيف تعرفه‌اي حاصل از صادرات سيب براي واردات موز جمع زيادي از صادركنندگان و واردكنندگان را در اين موضوع دخيل نمي‌كند.
برپدرومادرکدخداباوران لعنت
