روحاني مجاهد، شهيد حجت‌الاسلام والمسلمين شيخ محمدعلي منتظري، در سال 1323 در نجف‌آباد اصفهان در خانواده‌اي روحاني به دنيا آمد. پدر‌بزرگ او مرحوم حاج علي منتظري كشاورز بود و محمدعلي نيز از كودكي به كارهاي دشوار تن داد و خود را براي آينده‌اي پرتلاطم آماده كرد. دوره خردسالي او همزمان بود با مبارزات نهضت ملي به رهبري آيت‌الله كاشاني، نخست‌وزيري دكتر مصدق و حضور فعالانه فدائيان اسلام در عرصه سياسي ايران.
هنگامي كه به توصيه پدر تصميم گرفت به تحصيل علوم حوزوي بپردازد، به‌ناچار از نجف‌آباد به قم رفت و هنوز مدت زيادي در حوزه نبود كه آيت‌الله بروجردي رحلت كردند و رژيم شاه به گمان آن كه با رحلت ايشان حوزه علميه قم وزانت و جايگاه خود را از دست داده است، دست به اقداماتي زد كه جواناني چون شهيد محمدعلي منتظري را به شكل جدي به ميدان مبارزه كشاند و پشت سر مقتداي خود، امام خميني به حركت درآمدند. هنوز 18 سال بيشتر نداشت كه با مشاهده جنايت‌هاي رژيم شاه در قيام 15 خرداد به كارهاي مخفي سياسي، از جمله تكثير و پخش اعلاميه‌هاي امام با يك دستگاه پلي‌كپي دست‌ساز روي آورد.
پس از تبعيد امام در سال 43 بسياري از مبارزان به زندان افكنده شدند. مدتي بعد حسنعلي منصور توسط افرادي از حزب مؤتلفه ترور شد. محمدعلي اينك با شجاعتي مثال زدني و درحالي كه 21 بيشتر نداشت، آشكارا به مقابله با رژيم پرداخت و دستگير و راهي زندان قزل‌قلعه شد. او در بازجويي‌ها با چنان هوشمندي و تسلطي به سؤالات پاسخ داد كه پس از 10 روز چون نتوانستند از او اعترافي بگيرند، به‌ناچار آزادش كردند، اما او آرام و قرار نداشت و همچنان به تكثير و پخش اعلاميه‌هاي امام ادامه مي‌داد و به همين دليل بارها و بارها دستگير و زنداني شد.
دوران مبارزه، تلاش و مقاومت در زير شكنجه‌هاي طاقت‌فرسا و هم‌بند بودن با آيت‌الله طالقاني، آيت‌الله رباني شيرازي، پدرش و روحانيون ديگر موجب شد او به مبارزي آبديده تبديل شود. در زندان ضمن آشنايي بيشتر با مفاهيم اسلامي، به آموزش زبان انگليسي هم پرداخت تا بعدها بتواند با مبارزان ساير كشورها هم تعامل سازنده برقرار سازد. در اواخر دي ماه 1347 از زندان به صورت مشروط آزاد و حق اقامت در قم و نجف‌آباد از او سلب شد و سخت تحت مراقبت ساواك قرار گرفت، به‌طوري كه حتي مكالمات تلفني او هم شنود مي‌شدند، اما عملكرد او به‌گونه‌اي بود كه ساواك به‌رغم به‌كارگيري تمام امكانات، از كنترلش عاجز بود و او همواره از كمند ساواك مي‌گريخت و به فعاليت‌هايش ادامه مي‌داد.
با تغيير ايدئولوژي سازمان مجاهدين، ساواك موقعيت را براي از بين بردن مبارزان مذهبي كه مورد نفرت اعضاي ماركسيست‌شده سازمان مجاهدين هم بودند، مغتنم شمرد و طبيعي است شهيد محمدعلي منتظري يكي از اولين افرادي بود كه بايد از ميان برداشته مي‌شد، اما طبق معمول ساواك هرگز نتوانست ردش را بگيرد. گاه از نجف گزارش مي‌آمد كه او را در آنجا ديده‌اند و گاه از بيروت، دمشق و ساير بلاد خبري از او مي‌آوردند. او در اين فاصله فعاليت‌هاي چريكي خود را گسترش داد و در لبنان و ساير كشورها در آموزش نظامي مبارزان نقش كليدي داشت.
او كه سال‌ها در پاكستان، افغانستان، عراق، سوريه و لبنان با نام‌ها و گذرنامه‌هاي جعلي فعاليت كرده بود، هنگامي كه از تصميم قاطع امام مبني بر بازگشت به ايران مطلع شد، قبل از ورود امام، از طريق سوريه و عراق به ايران بازگشت و در اجتماعات شهرهاي مختلف، به‌ويژه اصفهان و نجف‌آباد به افشاگري و سخنراني پرداخت. با نزديك شدن ورود امام، با كميته استقبال در مدرسه رفاه همكاري كرد و در تحصن روحانيون در مسجد دانشگاه تهران نقش اساسي داشت.
در 22 بهمن در تشكيل كميته انقلاب اسلامي و گردآوري اسلحه‌هايي كه به دست مردم افتاده بودند، توانايي‌هاي مديريتي خود را به‌خوبي نشان داد. او در راه‌اندازي سپاه پاسداران، حمايت از جنبش‌هاي آزادي‌بخش و افشاي چهره ليبرال‌ها تأثيري تعيين‌كننده داشت. شهيد محمدعلي منتظري در اولين دوره مجلس شوراي اسلامي از نجف‌آباد نماينده و عضو كميسيون خارجي مجلس شد. پس از شروع جنگ هم به شوراي عالي دفاع راه يافت.
سرانجام در 7 تير 1360 در سن 37 سالگي در انفجار دفتر مركزي حزب جمهوري به شهادت رسيد.
