چالش‌ها ميان ايران و عربستان در عرصه سياسي در حالي ادامه‌دار شده كه حالا جبهه‌اي تازه براي اين چالش‌ها گشوده شده است؛ جبهه‌اي كه در فضاي مجازي است و از جنگ سايبري بهره مي‌گيرد. موضوع زماني جدي شد كه دو وب‌سايت دولتي كشورمان (سايت مركز آمار ايران و سايت ثبت احوال) توسط هكرهايي كه هويتشان عربستاني بود، مورد هجوم قرار گرفت؛ اقدامي كه با قرار دادن تصوير صدام حسين ديكتاتور معدوم عراقي و استفاده از نام «داعش» سعي در ايجاد رعب و وحشت در ميان ايرانيان داشت اما اين اقدام توسط عربستاني‌ها در حالي صورت گرفت كه گويا آنها اطلاع دقيقي از توانمندي‌هاي سايبري ايران در اختيار ندارند؛ توانمندي‌هايي كه ايران را به يكي از قدرتمندترين ارتش‌هاي سايبري جهان تبديل كرده است. درست پس از اين اقدام بود كه هكرها در اقدامي تلافي‌جويانه تعدادي از وب‌سايت‌هاي حساس دولت عربستان را هك و از كار انداختند.
حال همين موضوع و زورآزمايي ايران و عربستان در عرصه مجازي، اين موقعيت را به وجود آورد كه به بازخواني جنگ سايبري و توانمندي‌هاي كشورمان در اين عرصه بپردازيم.
جنگ سايبري چيست؟
جنگ سايبري با انقلاب اطلاعات ظهور پيدا كرده است؛ انقلابي كه باعث شده بسياري از مكاتبات و تماس‌ها ميان دستگاه‌هاي مهم كشورها از بستر مجازي صورت بگيرد و دشمنان هر كشور مي‌كوشند با نفوذ در اين بستر، از اين فرصت براي دستيابي به اطلاعات حساس طرف مقابل جهت بهره‌گيري در دنياي واقعي استفاده كنند. مگان برنز در سال ۱۹۹۹ با نگرشي كلي در تعريف جنگ سايبر مي‌گويد: «جنگ اطلاعاتي طبقه يا مجموعه‌اي از تكنيك‌ها شامل جمع‌آوري، انتقال، حفاظت، ممانعت از دسترسي، ايجاد اغتشاش و افت كيفيت در اطلاعات است كه از طريق آن يكي از طرفين درگير بر دشمنان خود به مزيتي چشمگير دست يافته و آن را حفظ مي‌كند.»
در همين حال، واقعيت آن است كه اگرچه جنگ سايبري شاخه‌هاي گوناگوني دارد اما تمام آنها بر دو بستر اصلي يعني جاسوسي سايبري و تروريسم سايبري قرار گرفته است.
ارتش سايبري در ايران
اما همزمان با اوج‌گيري جنگ سايبري در جهان، طرح تشكيل ارتش سايبري ايران نيز در سال 1384 در داخل كشور شكل گرفت؛ ارتشي كه مبتكر آن سپاه پاسداران انقلاب اسلامي بود و در اين مسير كوشيد با داشته‌هاي داخلي در مقابل تهاجمات سايبري دشمنان ايستادگي كند و حتي دست به اقدامات مشابه بزند. اين ارتش نوپا با تكيه بر توانمندي‌هاي داخلي تا آنجا پيش رفت كه براساس گزارش «Defense Tech»، مؤسسه نظامي و امنيتي ايالات متحده امريكا، ايران با استناد به آمار دريافتي از سازمان اطلاعات امريكا جزو پنج كشور داراي قوي‌ترين نيروي سايبري است.
اين تنها تمجيد از ارتش سايبري ايران نبود، چراكه ايالات متحده به عنوان جدي‌ترين دشمن جمهوري اسلامي كه همواره در حال رصد اقدامات مختلف ايران است، بارها بر قدرت اين ارتش نوپاي مجازي تأكيد مي‌كند، به عنوان نمونه «جفري‌كر» از كارشناسان سايبري و يكي از مشاوران سايبري وزارت دفاع امريكا معتقد است: «ايران در حال حاضر مي‌تواند در ميدان جنگ سايبري يكي از بازيگران عمده در عرصه جهاني باشد. در حال حاضر سه كشور پيشرو در عرصه جنگ سايبري امريكا، روسيه و چين هستند كه با احتساب ايران تعداد كشورهاي عمده در اين جنگ سايبري به چهار كشور خواهد رسيد.»
برخي دستاوردهاي ارتش سايبري
حال براساس آنچه تاكنون در خصوص ارتش سايبري منتشر شده، به نظر مي‌رسد حوزه اصلي مسئوليت در خصوص اين ارتش به ويژه در عرصه پدافندي و دفع حملات سايبري بر عهده سازمان پدافند غيرعامل است.
اين سازمان در ساليان گذشته با اقدامات قابل توجه در اين حوزه، حفره‌هاي انجام حملات سايبري به مراكز مهم را تا حد زيادي مسدود كرده است. اين سازمان در ساليان اخير به عنوان مجري دفاع سايبري، عملكردهاي قابل توجهي هم داشته كه مهم‌ترين آنها شايد «كشف بدافزار استاكس‌نت» بود؛ بدافزاري كه با هدف ضربه زدن به تأسيسات هسته‌اي ايران طراحي شد و در اواخر ماه مه ۲۰۱۲ رسانه‌هاي امريكايي اعلام كردند استاكس‌نت مستقيماً به دستور اوباما رئيس‌جمهور امريكا طراحي، ساخته و راه‌اندازي شده است. گرچه در همان زمان احتمال اين مي‌رفت كه امريكا تنها عامل سازنده نباشد.
در تاريخ هفتم ژوئيه سال ۲۰۱۳ ميلادي، ادوارد اسنودن در مصاحبه‌اي با اشپيگل اعلام كرد اين بدافزار با همكاري مشترك آژانس امنيت ملي ايالات متحده امريكا و اسرائيل ساخته شده است. نكته مهم آنجا بود كه كارشناسان فني سازمان پدافند غيرعامل در ساليان اخير با كشف اين بدافزار و شناسايي منشأ انتشار آن و چگونگي عملكرد آن توانستند از آسيب‌هاي جدي به تأسيسات هسته‌اي كشورمان جلوگيري كنند.
حالا متخصصان سايبري ايران نيز ويروس استاكس‌نت را در آزمايشگاهي تخصصي قرار داده و ظرفيت‌ها و توانمندي‌هاي آن را بررسي كرده و موفق شده‌اند نرم‌افزار ضدويروس اين بدافزار مخرب را نيز تهيه و دستگاه‌هاي آلوده را نيز با همين نرم‌افزار كاملاً ايراني پاكسازي كنند.
اين تنها يكي از اقدامات قابل توجه ايران در حوزه سايبري بوده و اقدامات ديگري همچون مصون‌سازي وزارتخانه‌ها، نهادها، سازمان‌ها و... نيز توسط اين سازمان تاكنون به‌طور گسترده‌اي انجام شده است كه نتيجه اين اقدام را مي‌توان در حمله سايبري گسترده‌اي كه سال 91 به وزارت نفت صورت گرفت، به خوبي ديد. در آن حمله، يك ويروس با حمله به مادربوردهاي رايانه‌هاي اين وزارتخانه، اقدام به پاك كردن تمام اطلاعات رايانه‌ها كرده بود. در مورد آن حمله، گفته شده بود كه ستاد حمل و نقل سوخت و سامانه هوشمند سوخت هدف بوده كه در عمل، اين حمله ناكام مانده و دفع شد و نهايتاً مشكلي در اين سامانه و سوخت‌رساني به خودروها در جايگاه‌ها ايجاد نشد.
در همين حال بايد گفت كه حوزه عملكردي ارتش سايبري تنها در عرصه پدافندي نيست و اين ارتش مي‌كوشد با اقدامات آفند نيز دشمنان كشور را زمينگير كند. نمونه بارز اين اقدامات در روزهاي فتنه سال 88 بود كه بخش مهمي از موضوع خط‌دهي و سازماندهي نيروهاي كف خياباني توسط شبكه توئيتر انجام مي‌شد، از اين رو ارتش سايبري در صبح روز جمعه، ۲۷ آذر ۱۳۸۸ به وقت ايران امكان دسترسي به وب‌گاه توئيتر در برخي از نقاط دنيا را به طور كامل قطع كرد.
در اين هنگام كاربران به جاي سايت اصلي با پيامي به زبان انگليسي روبه‌رو مي‌شدند كه نوشته بود: «امريكا فكر مي‌كند كه دارد اينترنت را با دسترسي‌اش كنترل و مديريت مي‌كند، اما اين طور نيست، اين ما هستيم كه اينترنت را با قدرتمان كنترل و مديريت مي‌كنيم، بنابراين سعي نكنيد مردم ايران را تحريك كنيد كه...
حالا كدام كشور است كه در فهرست تحريم است؟ ايران؟ امريكا؟ ما آنها را مي‌چپانيم توي ليست. خداحافظ.»
اين اقدام يك هك ساده وب‌سايت نبود، چراكه توئيتر با بودجه چند ميليارد دلاري و تيم فني قوي، به طور كامل آماده ارائه خدمات در مسير سرنگوني جمهوري اسلامي بود.
حال با اين وجود بايد گفت كه عربستاني‌ها با اقدام به از كار انداختن دو وب‌سايت ايراني، عملاً پا در مسير خطرناكي براي تقابل با چهارمين ارتش سايبري دنيا قرار داده‌اند كه هيچ آينده‌اي براي آن متصور نيست. بعيد به نظر نمي‌رسد در آينده نزديك اطلاعات بخش‌هاي حياتي اين كشور نظير سدها، فرودگاه‌ها و نيروگاه‌هاي برق نيز در اختيار سربازان سايبري قرار بگيرد و اين مراكز كه اكثر آنها با تكنولوژي غربي ساخته شده، از كار بيفتند.
