قالي بافي از مهمترين صنايع دستي به شمار مي آيد كه در مناطق مختلف استان لرستان حرفه اصلي بسياري از زنان ودختران است.طرح هاي شكسته كه از خطوط عمودي يا افقي يا كج تا 45 درجه تشكيل شده و يا خطوط هندسي به همراه بهره گيري از رنگهاي قرمز،مشكي و سفيد و بطور كلي رنگهاي تيره و تند كه روح جنگ آوري و حماسي قوم لر را منعكس مي كند ،از جمله ويژگي بافتهاي مناطق مختلف اين استان است.همچنين مي توان از دوپوهه،كله گلي،عشونه، فراشي و باراني تايي ويسيان و چشمك،فرش پايي ،چهاربره و علمدار بروجرد به عنوان مهمترين گونه هاي تاريخي فرش لرستان نام برد.از میان بافته های لری، قالی، گبه، گلیم چاکدار، بی چاک (رند)، گلیم بند، و ریس ، سوماخ (گلیم دو پود) شش درمه، جاجیم و پلاس معروفتراز همه بوده كه در تهيه انواع خورجین، خور نمکدان، تاچه، گاله و امثال آن استفاده مي شود.مهمترين ويژگي فرشهاي لرستان، بافت ضخيم و پشمالو و رنگهاي تيره در مايه‌هاي آبي، قهوه‌اي، قرمز، ارغواني و خاكستري است كه براي تهيه آن از روناس، اسپرک، پوست و گل انار و سایر مواد رنگدار طبیعی استفاده مي شود. همچنين در سالهاي اخير با منسوخ شدن طرح هاي مختلف قالي بافي تنها گبه برجاي مانده است.با تمام اين توصيف ها ، امروزه فرشهایی که در لرستان بافته می شود، از رایج ترين انواع درکشور بوده كه اکثرا نقشه، مواد و ابزار آن از شهرستانهای همجوار به خصوص اراک، اصفهان و کاشان تهیه می شود. با اين وجود هنوز دربرخي از مناطق استان، ازجمله اطراف بروجرد و الشتر و بعضی روستاهای شمال لرستان، گاهی فرشهای بومی بافته می شود كه تعداد آنها بسیار کم و انگشت شماراست.
استان لرستان از ديرباز در زمينه نقشه قالي صاحب سبك بوده اما به مرور زمان از طرح هاي خود فاصله گرفته است .چند سال قبل حجت الله بيرانوند رئیس سابق سازمان صنعت معدن و تجارت لرستان از صاحب نقشه شدن قاليبافان لرستاني صاحب خبرداده و گفته بود: پس از ماه‌ها بررسی و کار کارشناسی، نقشه فرش لری با عنوان لچک ترنج 12 برجی طراحی و تهیه شده است .وي افزود: بافندگان لرستانی تا امروز بافنده نقشه‌های دیگر استانها بودند و به رغم سابقه دیرینه فرش بافی دراستان، نقشه اختصاصی فرش وجود ندارد.بيرانوند گفت: دراین نقشه از نمادهای طبیعی، تاریخی و فرهنگی لرستان از جمله آبشارها، طبیعت بکر، بلوط، لاله واژگون، گندم، انار، سوارکاری، نقوش بزکوهی، گوزن، گل آفتاب و ورزش کمانداری نقوش آیینی و مفرغ استان نيز استفاده شده و کارشناسان مرکز ملی فرش از نقشه تهیه شده فرش لری دیدن کرده و بزودی این نقشه ثبت خواهد شد.با تمام اين قولها ودر حالي كه سالانه حدود 12 هزار مترمربع فرش در استان تولید می شود ،اما هنوز اين موضوع به علت نبود بودجه مورد نياز اتفاق نيفتاده است كه جاي دارد اين موضوع هرچه سريعتر اتفاق افتاده تا زحمات قاليبافان استان مانند ديگر صنايع لرستان به نام ديگران ثبت نشود.
به نام لرستان به كام ديگران
باآنكه لرستان از قدمت 150ساله در بافت انواع فرش برخوردار است اما برخي كاستي ها سبب شده تا فرش اين منطقه پس از تهيه وصادر شدن به نام توليدات مناطق ديگر به فروش برسد كه دراين ميان مي توان از گبه لرستان كه به نام توليدات فارس عرضه وبه فروش مي رسد نام برد.رضا صفی خوانی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان با تاييد اين موضوع مي گويد:متاسفانه نه تنها فرش استان با اين مشكل دست به گريبان است بلكه ساير صنايع لرستان نيز اين مشكل را دارند.وي مي افزايد: یکی از بحث هایی که در لرستان مغفول مانده بحث برند سازی محصولات استان است.هم اكنون بسیاری از صنایع لرستان قابلیت برندسازی را دارند ولی تا کنون به دلايل مختلف نتوانسته ایم این محصولات را معرفی کنیم به طوریکه در حال حاضر حتی یک برند معتبر جهانی در لرستان وجود ندارد. صفي خواني ادامه مي دهد:به عنوان مثال مي توان از سنگ گوهره و سنگ چینی ازنا و فرش لری نام برد. هم اکنون فرش لرستان به شیراز فرستاده شده و با عنوان فرش گبه شیراز صادر می شود. وي در خصوص اقدامات صورت گرفته برای برند سازی فرش لری مي گويد: دراين خصوص دو برنامه داريم، در گام اول در حال شناسایی و ثبت نقشه های اصیل لری هستیم و در گام بعدی کارگاه های رنگرزی گیاهی شکل خواهند گرفت. وي اظهار اميدواري مي كند تا پايان امسال بتوانند يك يا دوصنعت استان را به صورت يك برند به جهان معرفي كنند.
