اين روزها تنها تصوري كه از بحران آب و خشكسالي در بين اقشار مختلف مردم به وجود آمده، اين است كه تداوم پديده خشكسالي در چند سال اخير و مصرف بي‌رويه و خارج از اصول آب در بخش كشاورزي، حفر چاه‌ها و قنات‌ها و مصارف آب در حوزه شهري سبب تقليل آب سفره‌هاي زيرزميني و تخريب آبخوان‌ها شده است. اما واقع امر اين است كه بحران آب تنها به چنين تصورات و دريافت‌هايي محدود نمي‌شود، بلكه سلسله تبعات مخرب ديگري را در پي دارد كه با گذشت زمان يك به يك رخ مي‌نمايند و به منصه ظهور و بروز مي‌رسند. نمونه چنين تبعاتي پديده نوظهور «فرونشست زمين» يا «فروچاله‌ها» هستند؛ پديده‌هایي كه به تنهايي سايه بر جميع بحران‌ها مي‌اندازند، چراكه با تداوم خشكسالي و برداشت‌هایي بي‌رويه از منابع آب و همچنين بي‌تدبيري و اهمال‌كاري مسئولان و متوليان امر، اين پديده، ويراني و ازهم‌گسيختگي بافت شهري و نابودي ساير عرصه‌هاي طبيعي را در پي خواهد داشت.
براي نخستين بار در چند ماه گذشته بود كه رسانه‌ها به نقل از مسئولان و كارشناسان از نشست 36سانتيمتري زمين در شهر تهران خبر دادند؛ خبري كه با به راه انداختن موجي نو چند صباحي خوراك رسانه‌اي اكثر رسانه‌ها را تأمين كرد اما با فرونشست اين موج و سرد شدن تنور داغ اين جريان خبري، گويا اين جريان هم از دستور كار نهاد‌هاي موظف و متولي خارج و موج نسيان بر آن غالب شد. با اين وجود از روز سه‌شنبه گذشته برخي از رسانه‌ها بحث فرونشست زمين را دوباره مطرح و منتشر كرده‌اند كه خود اين اتفاق مي‌تواند حاكي از اتفاقات ناخوشايندي باشد كه هنوز به سمع و نظر مردم نرسيده است، چراكه نهاد‌هاي متولي هيچ‌گاه طرفدار امر پيشگيري نبوده‌اند و با به اوج رسيدن بحران‌ها درصدد يافتن راه چاره بر مي‌آيند!
خشكسالي تا سال 2030 ميلادي تمام ايران را در بر ميگيردچندي پيش مركز پژوهش‌هاي مجلس گزارشي با عنوان « فرونشست ۷۵۰ كيلومتري زمين در تهران» منتشر كرد. در اين گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس با اشاره به بروز پديده فرونشست زمين در بخش‌هاي وسيعي از كشور، اعلام كرد كه ۷۵۰ كيلومتر از زمين در تهران دچار فرونشست شده است كه در بازه سال‌هاي 2000تا2009 (كه اشاره به وضعيت كنوني دارد) نيمي از پهنه سرزمين ايران در وضعيت خشكسالي قرار دارد ولي در افق 2030 ميلادي اين وضعيت تمام پهنه ايران را در بر مي‌گيرد. در بخشي از اين گزارش آمده است: فرونشست زمين، پديده‌اي است خزنده و آرام كه كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد اما امنيت تمام زيرساخت‌هاي كشور مانند راه، راه آهن، شريان‌هاي حياتي، پل‌ها، فرودگاه‌ها، ساختمان‌ها، پالايشگاه‌ها و نيروگاه‌ها را تهديد مي‌كند. از طرفي بارش در ايران يك‌سوم ميانگين جهاني است اما تبخير، ۱۰ درصد از ميانگين تبخير جهاني بيشتر است، در واقع باران كمتر و تبخير بيشتر است. اما پديده‌اي خطرناك‌تر از پديده «فرونشست»، پديده «فروچاله» مي‌باشد كه بنا به استشهاد آمار به صورت غير‌قابل‌باوري در حال تكثير است!
افزايش تصاعدي فروچاله‌هاي كشورسازمان زمين‌شناسي از سال ۱۳۸۴ مطالعاتي را در خصوص بررسي پديده فرونشست آغاز كرد. پديده «فروچاله» يكي از پديده‌هاي زير‌مجموعه «فرونشست» است كه به طور نقطه‌اي، محلي، لحظه‌اي و بسيار پُرخطر رخ مي‌دهد، مثل فروچاله‌هاي كبودرآهنگ در استان همدان، يا اختيارآباد در استان كرمان. يكي از فروچاله‌هاي مهم كشور، فروچاله نيروگاه شهيد مفتح همدان مي‌باشد. همگي فروچاله‌ها در زمين‌هاي كشاورزي و طي يك‌سال اخير شكل گرفته است. تعداد اين فروچاله‌ها طي ۲۰ سال گذشته ۱۲ عدد بود، ولي طي يك‌سال اخير اين تعداد به ۴۳ عدد رسيده است و همچنان در حال افزايش است. در تهران فرونشست در مناطق جنوبي ۱۷، ۱۸ و ۱۹ تهران در سال ۱۳۸۴ كه تا فرودگاه قلعه‌مرغي رسيده بود، ۱۷ سانتيمتر در سال اندازه‌گيري شده بود. وسعت اين فرونشست ۷۵۰ كيلومتر مربع است. اين وضعيت در دشت قزوين با حداكثر فرونشست ۲۴ سانتيمتر در سال مشاهده شده است. پيش از اين، مديرعامل آب منطقه‌اي تهران ميزان فرونشست در دشت ورامين را ۱۳ سانتيمتر، دشت ري ۲۵ سانتيمتر، دشت تهران ۱۴ سانتيمتر و دشت شهريار را نيز ۳۶سانتيمتر در سال اعلام كرده بود. آمار فرونشست در سال ۱۳۸۵ براي دشت‌هاي كاشمر ۲۷ سانتيمتر، زرند ۲۵ سانتيمتر، كرمان ۲۲ سانتيمتر، رفسنجان ۳۰ سانتيمتر، اردكان، ميبد و يزد 5/9 سانتيمتر و دشت گلپايگان ۱۲ سانتيمتر بوده است. اين آمار براي دشت تهران در سال ۱۳۹۴ يك ميليمتر در روز يعني ۳۶ سانتيمتر در سال است. حال آنكه بزرگترين فرونشست در جهان ۳۲ سانتيمتر در سال متعلق به مكزيكوسيتي بوده است. البته براي دشت رفسنجان در حدود ۶۸ سانتيمتر در سال برآورد مي‌شود كه يك فاجعه به شمار مي‌رود. در مجموع از ۶۰۹ دشت كشور، نيمي از آنها ممنوعه است و مابقي يا فاقد آب هستند يا داراي آب شورند. در واقع آن چيزي كه از منابع آب در اختيار بوده، به شكل نامناسبي از بين رفته است. ميزان تغذيه آبخوان‌ها با ميزان برداشت هيچ‌گونه سنخيتي ندارد.
فرونشست در تهران ۹۰ برابر شرايط بحرانياما مهندس محمد درويش، مديركل دفتر آموزش و مشاركت‌هاي مردمي سازمان محيط زيست كه به واسطه تحقيقات ميداني و انجام پژوهش‌هاي شخصي شهره است و همواره استناد به آمار و ارقام وي خالي از شك و شبهه بوده، نظرات جالبي را در خصوص پديده فرونشست‌ها عنوان كرده است. وي با بيان اينكه ميزان فرونشست در تهران ۳۶ سانتيمتر عنوان شده و اين رقم تقريباً ۹۰ برابر شرايط بحراني است، گفته است در اتحاديه اروپا براي نشست سالانه چهار ميليمتري كميته بحران تشكيل مي‌دهند اما در جنوب تهران در دشت معين آباد ورامين سالانه 36 سانتيمتر پديده فرونشست زمين رخ مي‌دهد اما آب از آب تكان نمي‌خورد. به گفته وي، از حدود ۱۰ سال پيش بر اساس گزارش‌هاي مؤسسه تحقيقات سازمان جنگل‌ها و مراتع در غرب تهران از فاصله درياچه استاديوم آزادي تا وردآورد بين هفت تا ۱۷ متر سطح آب زيرزميني افت كرده كه بر همين اساس دو حلقه از چاه‌هاي باغ گياه‌شناسي ملي ايران خشك شده‌اند. اين پژوهشگر در ادامه مي‌افزايد: در برخي از اين شكاف‌ها و فروچاله‌ها مانند فروچاله‌هاي ميناب آنقدر عمق فرونشست زياد است كه شترها و گاوهاي محلي در آنها ناپديد مي‌شوند، به گونه‌اي كه در حال حاضر شغل جديدي در ميناب باب شده است كه افراد بيكار شترها، گاوها و ديگر دام‌هايي كه در فروچاله‌ها ناپديد شده‌اند را يافته، ذبح شرعي مي‌كنند و گوشت آن را به فروش مي‌رسانند. همچنين در دشت كبودرآهنگ بر اساس آمار سازمان زمين‌شناسي، فروچاله‌هايي با عمق بيش از ۱۵ متر ثبت شده است. بنابراين جاي تعجب است كه برخي مسئولان حداكثر ميزان فرونشست در كشور را ۳۵ سانتيمتر عنوان مي‌كنند و چنين نمونه‌هاي آشكار و ثبت شده‌اي را ناديده مي‌گيرند.
اگر جهاد کشاورزی الگوهای کشت را بسرعت تغییر ندهد وبرای کشت در خارج از کشور زمین اجاره نکند ودر اخییار کشاورزان قرار ندهد هم محیط زیست وهم امنیت غذایی کشور تهدید میگردد. 
