عباس گودرزي طراح، كاريكاتوريست و نقاش اهل بروجرد از دانشگاه شهيد باهنر كرمان فارغالتحصيل شده است. وي از سال 77 رسماً كاريكاتور را شروع كرد و تاكنون حدود 15نمايشگاه انفرادي برگزار كرده است. گودرزي ميگويد تا سال 88 به صورت پراكنده با نشريات مختلف همكاري ميكرده اما نقطه عطف رشد و بلوغ كارياش بعد از فتنه 88 بوده كه باعث شده هدفمند و با برنامه كار كند. فرصتي دست داد تا با اين هنرمند جوان و انقلابي گپ وگفتي داشته باشيم.
وقتي نگاه ميكنيم ميبينيم فتنه 88 با وجود تلخيهايي كه داشت براي هنرمندان در حوزههاي مختلف به نوعي رنسانس بود و افرادي به بلوغ كاري خوبي رسيدند. به نظرتان به غير از هنرمندان، مديران فرهنگي و هنري ما هم همراه اين موج ايجاد شده قرار گرفتند؟
اين قضيه مثل دفاع مقدس است كه گنجينهاي بود و باعث تحولات زيادي شد. هشت ماه فتنه هم بركت داشت و يك عده احساس تكليف كردند. بهنظر من حضور و بروز هنرمندان خيلي بهتر و بيشتر از مسئولان بود؛ وقتي به مسئولان ميگفتيم، فتنه قبول نداشتند ميگفتند كدام فتنه تنها جنبشي اعتراضي است كه كم كم هم فروكش ميكند اما اين هنرمندان بودند كه وارد ميدان شدند. به صراحت ميتوان گفت هنرمندان پيشتاز مسئولان بودند.
از ميان آثاري كه داريد كدام كارتان را بيشتر دوست داريد؟
اصولاً هنرمند همه كارهايش را دوست دارد اما كاري كه تأثيرگذارتر باشد برايم عزيزتراست. چند كارم اثرگذارتر بوده و حتي در راهپيمايي عربستان استفاده كردند. همين شارژم كرد و بيشتر به كار راغب شدم. آثاري هم مربوط به زمان فتنه دارم كه در رسانهها ديده و نقد شدند. مثلاً كاريكاتوري دارم كه سبزيها كل ديوارهاي شهر را نوشته بودند. بعد كه ديگر جا كم آمده بود نشسته و پايين ديوار مينوشتند كه من درا ين كاريكاتور نوشتم ديدار به قيامت يعني هيچ غلطي نتوانستيم بكنيم. آنجا همديگر را ميبينيم و بادكنك كه نماد سبز بود هم بادش تمام شده بود. بازخورد خوبي داشت و خيلي هم به آنها برخورده بهنظرم كار جالبي شد. براي بيداري اسلامي هم طرحهايي كشيدم مانند دفاع از مردم بحرين مشت مبارزي با انگشتر عقيق كه نماد شيعيان است و با اينكه ازهمه طرف به او حمله كردند باز هم مشت محكم بود. اين اثر خيلي خوب ديده شد و تأثير زيادي برمقاومت ملت بحرين داشت.
بازخوردهاي آثارتان در فضاي مجازي چگونه است؟
خوبي فضاي وب اين است كه كار سريع منتشر و ديده ميشود. مانند چهره ملك عبدالله عربستان كه پارچه روي سرش يك طرف پرچم اسرائيل و طرف ديگرش پرچم امريكا بود. اين طرح را خانمي در عربستان روي بنر يك در يك ونيم در راهپيمايي استفاده كرده بود يا چهره شيخ نمر كه شيعيان يمن و بحرين حتي كانادا در راهپيمايي استفاده كردند. از اين نمونه كارها زياد بود. درمصر، پاكستان و ليبي كارهايم بوده است. البته در كامنتها از طرف خارجيها حضور ذهن ندارم كه چگونه بوده ولي كامنت داخلي خيلي زياد داشتم چون در فضاي سياسي داخلي هستم كامنتهاي زيادي از تهديد هم داشتم؛ البته من نه به تعريفها دلخوشم و نه از تهديدها نگران كه بخواهم كار را رها كنم.
كاريكاتور يكي از هنرهاي انقلابي است كه نمود بارزش ناجي علي است چرا او اينقدر براي اسرائيل خطر داشت؟
زيرا قلم و هنر ناجي علي اثر داشت. او قلمي انقلابي و دغدغهمند داشت همين تأثيرگذار بود مخصوصاً در كاريكاتور كه نيش دارد و نيشش مخاطب را اذيت ميكند به صورتيكه مجبور ميشود عكسالعمل نشان دهد. اينقدر كارش اثرگذار بود كه اسرائيل را به تنگ آورد.
مقام معظم رهبري در بحث كاريكاتور انقلابي نظر خاصي را دادهاند كه اين براي شما هنرمندان قوت قلب است.
بله، حضرت آقا نظرشان مثبت بوده همان زمان كه نشريه طنز گل آقا بود ايشان نظر مثبت داشتند. در سخنراني اخير با دانشجويان هم كه بحث مبارزه با استكبار و روشنگري داشتند فرمودند به قالبهاي جديد روي بياوريد كه يكي از آن كاريكاتور است. حتماً استفاده كنيد، زيرا خيلي تاثيرگذاراست.
آثار كدام يك از كاريكاتوريستها را بيشتر ميپسنديد؟
از بعد از فتنه خيلي از هنرمندان كاريكاتوريست را شناختم كه خيلي خوب فعاليت داشتند مانند سجاد جعفري كه خيلي قوي وارد شد يا محمدعلي رجبي، محمد كارگر و مازيار بيژني زماني كه با كيهان كار ميكرد آثار خيلي خوبي داشت.
به نظر ميرسد در حوزه مجازي به نسبت سايرين فعالتر هستيد؟
بله، اعتقاد دارم اگر كاري توليد شود ولي ديده نشود ارزش ندارد به خاطر همين خيلي روي انتشار كارهايم در فضاي مجازي كار ميكنم درحاليكه خيلي از دوستان حتي بيشتر از من كار ميكنند اما چون در فضاي مجازي چندان حضور ندارند كارهاي خوبشان درحد همان نشريهاي است كه در آن مشغول هستند.
دكتر سلام مجموعهاي نيشدار و گزنده است نگران تبعات كار نيستيد؟
به قول شاعر ما گر زسر بريده ميترسيديم در محفل عاشقان نميرقصيديم. اهالي كاريكاتور به غير از توانايي دركار بايد جسور و نترس باشند. اگر ملاحظهكار باشند و بترسند هيچ وقت در كارشان موفق نخواهند بود و كارهايشان تأثيرگذار نخواهد بود. البته گاهي منتظر تبعات كارهستم كه به كجا ميكشد مثلاً يكبار كاريكاتور آقاي نجفي وزير وقت علوم را كشيدم. جالب بود از پليس فتاي مازندران با من تماس گرفتند كه از شما شكايت شده به دليل اينكه كاريكاتور آقاي نجفي را كشيديد. گفتم چه ارتباطي به مازندران دارد؟ گفتند اصالتاً مازندراني است. گفتم اينقدر جدي است؟! گفتند بله. گفتم اين كاريكاتور حدود پنج تا شش ماه قبل كار شده و خواستند از سايت برداريم. ما هم مجبور شديم برداريم. ولي خدا را شكر هنوز در حد فيلتر و بستن سايت نرسيديم.
اتفاقات مشابهي نداشتيد؟
نه، البته كاريكارتورهاي تأثيرگذار كه بازخورد زيادي داشتهاند گاهي خود افراد يا هواداران و اطرافيانشان تهديدهايي دركامنتها ميكنند كه بالاخره ما تو را گير ميآوريم، ولي جدي نگرفتم.
آيا كاريكاتوري را در «دكترسلام» كار كرديد كه بعد در بازبيني نهايي جابهجا يا حذف شده باشد؟
بله، چند ناظر در مجموعه «دكترسلام» هستند كه تأييديه نهايي را ميدهند. يكبار كاريكاتور يكي از شخصيتهاي سياسي را كشيدم. جالب بود خودشان تأييد كرده بودند و رفت براي انتشار. در دقيقه 90 جلوي كار را گرفتند و گفتند بايد حذف شود. علت را پرسيدم گفتند يكي از مسئولان كه جزو مشاوران «دكترسلام» است گفته صلاح نيست كاريكاتور چاپ شود وحذف كنيد. از اين دست اتفاقات هم داشتهايم.
تا به حال بعد از كشيدن و انتشار كاريكاتوري ناراحت هم شديد كه من چرا اين كار را كردم؟
نه، اينطور نيست كه كار كنيم و بعد بنشينيم درباره كار فكر كنيم، بلكه قبل از كار فكر ميكنم كه آيا اين كار انجام شود يا نه و به خاطر اينكه به هيچوجه نيت مسخره كردن چهره وعيوب ظاهري صورت فرد مطرح نيست و تنها به عملكرد او نگاه ميكنم تا حالا پيش نيامده بعد از كار ناراحت باشم.