دكترين جديد نظامي روسيه كه به امضاي رئيس‌جمهور اين كشور رسيد، ضمن اعلام ناتو به عنوان دشمن كليدي، استفاده از سلاح هسته‌اي را براي دفاع از خود مشروع دانسته است. اين سند همچنين تروريسم، گسترش سپر موشكي امريكا، استقرار سلاح در فضا و فعاليت برخي شركت‌هاي خارجي را تهديد ناميده است.
با تشديد تنش‌ها بين روسيه و غرب بر سر بحران اوكراين كه پس از جنگ سرد بي‌سابقه بود و همچنين توسعه نفوذ نظامي غرب در شرق اروپا سبب شده تا روسيه در دكترين نظامي خود تغييراتي ايجاد كند. تنش بين غرب و مسكو در يك سال گذشته پس از شروع بحران اوكراين، دو طرف را در آستانه جنگ سرد جديدي قرار داده است كه در صورت شروع جنگ احتمالي مي‌تواند پيامدهاي ناگواري براي جهان داشته باشد.
هفته گذشته پس از آنكه پارلمان اوكراين طرح پايان جايگاه غيرمتعهد با سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) و آمادگي اين كشور براي عضويت در اين سازمان نظامي را تصويب كرد به نظر مي‌رسيد كه در سياست‌هاي نظامي روسيه نيز تغييراتي ايجاد شود. اقدام پارلمان اوكراين با خشم روس‌ها مواجه شد و آنها نگراني خود را نسبت به عضويت اوكراين در ناتو ابراز داشتند. زيرا عضويت كشورهاي هم مرز روسيه در ناتو تهديد اصلي براي منافع روسيه به شمار مي‌رود. نسخه جديد «دكترين نظامي» روسيه جمعه شب به امضاي «ولاديمير پوتين» رئيس‌جمهور روسيه رسيد. بر اساس نسخه جديد دكترين نظامي، احتمال حمله گسترده نظامي به خاك فدراسيون روسيه كاهش يافته است، ولي در برخي جهت گيري‌ها، تهديدات نظامي عليه روسيه افزايش يافته است كه از جمله اصلي‌ترين خطرات، تروريسم و اقدامات برخي افراد و سازمان‌ها ذكر شده است كه هدف آنها به صورت آشكار يا پنهان، به سمت آسيب رساندن به استقلال، تماميت ارضي و نقض وحدت ملي در روسيه جهت‌گيري شده است. از اوايل سال 2014، و پس از تشديد درگيري‌ها در شرق اوكراين، مقامات روسيه اعلام كردند كه به دنبال ايجاد تغييراتي در دكترين نظامي خود هستند. دكترين نظامي 29 صفحه‌اي روسيه تهديدات اصلي عليه امنيت روسيه و واكنش‌هاي احتمالي را ذكر كرده است.
به گزارش راشا تودي، در سند دكترين جديد، اساسا استفاده از سلاح‌هاي هسته‌اي براي بازداشتن دشمنان از حمله به خاك روسيه است ولي زماني كه موجوديت اين كشور چه با استفاده از سلاح متعارف و چه در صورت استفاده از سلاح اتمي مورد تهديد قرار گيرد، روسيه مي‌تواند براي دفاع از خود از اين سلاح‌ها استفاده كند.
در اين سند، گسترش ناتو و افزايش حضور نظامي اين سازمان در اروپاي شرقي به عنوان تهديد جديد روسيه مطرح شده است. همچنين اين دكترين ايجاد و استقرار سيستم موشكي ضد بالستيك جهاني را به عنوان يك تهديد به حساب مي‌آورد. از طرفي، يكي از عناصر جديد روسيه حمايت از منافع ملي در منطقه قطب است. اين نخستين بار است كه در دكترين نظامي روسيه مسئله تأمين منافع روسيه در قطب شمال مطرح شده است كه منطقه‌اي داراي اهميت راهبردي زياد و سرشار از منابع انرژي ارزيابي شده است. طبق دكترين نظامي جديد، به رغم كاهش احتمال بروز حمله گسترده نظامي به روسيه، برخي تهديدات نظامي عليه اين كشور افزايش يافته است كه شامل استقرار سامانه‌هاي دفاع ضد موشكي امريكا، تحقق دكترين «حمله جهاني» و طرح‌هاي مربوط به استقرار سلاح در فضا مي‌شود.
حمايت از متحدان در سند جديد همچنين اين سند، بي‌ثبات‌سازي كشورهاي هم‌مرز و متحد روسيه و استقرار نيروهاي خارجي در اين كشورها را تهديد امنيتي ملي خودش مي‌داند. اين اولين باري است كه روسيه حمايت از كشورهاي متحد خود را در دكترين نظامي وارد كرده است.
زيرا هميشه تهديد كشورهاي خارج نزديك روسيه، به عنوان تهديد اصلي براي اين كشور به شمار مي‌رفت. گنجاندن متحدان در سند جديد بيانگر اين است كه روسيه در شرايط كنوني كه درگير رقابت جهاني با غرب است سعي دارد تا با مطمئن كردن متحدان منطقه‌اي و جهاني خود روابط خود با اين كشورها را گسترش دهد. بر اساس اين سند، در داخل هم اقداماتي را كه با هدف تغييرات خشونت آميز براي تغيير نظم قانوني روسيه و بي‌ثبات‌سازي محيط سياسي و اجتماعي، ناكارآمدسازي نهادهاي دولتي، تاسيسات اصلي غير نظامي و نظامي و زيربناهاي اطلاعاتي روسيه را به عنوان تهديد اعلام كرده است.
به نوشته بلومبرگ، روسيه با اين اقدام دكترين نظامي خود را به خاطر بحران اوكراين سخت‌تر كرده است. از زمان روي كار آمدن پوتين براي اولين بار در سال 2000، اين سومين بار است كه دكترين نظامي روسيه اصلاح مي‌شود. دكترين نظامي روسيه براي آخرين بار در سال 2010 بازبيني شد و به تصويب رسيد. از ديدگاه كارشناسان و تحليلگران روسي، از آن زمان تاكنون روندهاي نظامي، سياسي در جهان تغيير كرده و تهديدات خارجي جديدي عليه روسيه مطرح شده است. از سوي ديگر اين دكترين در حالي آماده و به امضاي پوتين رسيده كه كشورهاي غربي از جمله امريكا تحريم‌هاي جديدي را عليه روسيه و شبه جزيره كريمه اعمال كرده‌اند.
گسترش همكاري با بريكس دكترين نظامي روسيه همچنين افزايش توان بالقوه نظامي ناتو و بي‌ثباتي اوضاع در برخي مناطق جهان را يك تهديد نظامي براي اين كشور ارزيابي كرده است و در عين حال به عنوان اقدامات بازدارنده و حفاظت كننده از منافع ملي روسيه به گسترش همكاري‌ها با كشورهاي دوست، از جمله در چارچوب گروه بريكس (برزيل، روسيه، هند، چين و افريقاي جنوبي)، سازمان پيمان امنيت جمعي، جامعه كشورهاي متحدالمنافع، سازمان همكاري‌هاي شانگهاي و سازمان امنيت و همكاري اروپا و همچنين مشاركت راهبردي با دو جمهوري آبخازيا و اوستياي جنوبي اشاره شده است. با پيوستن كشورهاي اروپاي شرقي به ناتو، اين سازمان اكنون هر سال بيشتر از گذشته مرزها و سرزمين‌هاي روسيه را احاطه مي‌كند و اين موضوع روس‌ها را بسيار نگران كرده است. اكنون نيز كه اوكراين از حالت جايگاه غير متعهد با ناتو خارج شده است نگراني روسيه به مراتب بيشتر شده است. چون اوكراين با روسيه مرز مشترك دارد و به نوعي دروازه ورود روسيه به اروپاست. پس از فروپاشي شوروي، اصلي‌ترين تهديد روسيه از جانب غرب، گسترش ناتو تا مرزهاي اين كشور بوده كه مقامات اين كشور همواره درباره پيامدهاي آن هشدار داده‌اند. در شرايط كنوني كه ناتو بر ايجاد يك منطقه حائل در اطراف روسيه با مشاركت دادن كشورهايي مانند لهستان، روماني، كشورهاي حوزه بالتيك تأكيد مي‌كند، روسيه نيز موضعي دفاعي در اين باره اتخاذ كرده است. در واقع روسيه به اين نتيجه رسيده است كه غرب به اين كشور به عنوان شريك خود نگاه نمي‌كند، بلكه سعي در جلوگيري از تبديل روسيه به يك قدت مهم بين‌المللي دارد و افزايش قابل توجه روابط ناتو با با دولت غربگراي اوكراين به‌عنوان بخشي از محيط خارج نزديك روسيه آشكارا اقدامي خصمانه عليه روسيه است.
ناتو: دشمن روسيه نيستيم امضاي سند دكترين جديد نظامي روسيه واكنش مقامات ناتو را در پي داشت. سخنگوي ناتو جمعه شب ضمن اعلام اينكه ناتو دشمن روسيه نيست، مسكو را به تمايل براي برهم زدن امنيت اروپا متهم كرد. به گزارش ايسنا، به نقل از شبكه خبري روسيا اليوم، اوانا لانگسكو، سخنگوي ناتو گفت:«تمامي گام‌هايي كه ناتو اتخاذ كرده براي تضمين امنيت كشورهاي عضو بوده و با قوانين بين‌المللي همخواني كامل دارد اما اقدامات كنوني روسيه در اوكراين، نقض قوانين بين‌المللي و تضعيف امنيت اروپاست». سخنگوي ناتو اعلام كرد كه ائتلاف هيچ تهديدي عليه روسيه يا هر كشور ديگري نيست.
