کد خبر: 689877
تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۳۹۳ - ۱۵:۴۱
روابط بين‌الملل در اسلام(6)
تنظيم كننده: محمد زند

در اين سلسله نوشتار، برآنيم تا با تكيه بر آيات و روايات ديني، به ابعاد مختلف مسئله روابط بين‌الملل در نگرش اسلامي پرداخته و نيز حدود و قصور اين ارتباطات را مشخص نماييم. تا‌كنون پنج شماره از اين سلسله را از نظر گذرانده‌ايم و در اين شماره به عنوان ششمين نوشتار از اين مجموعه، به محدوديت روابط بين‌المللي از منظر اسلامي مي‌پردازيم. مباحث اين سير برگزيده از كتاب «روابط بين‌الملل در اسلام» نوشته استاد آيت‌الله جوادي آملي است.

ممنوعيت رابطه ولايي با كفار

هرچند اسلام رابطه با كافران و ملحدان غيرمعاند را امضا مي‏كند، محدوديت‏هايي در اين روابط دارد كه در اين قسمت به بيان آنها مي‏پردازيم. مؤمنان نه تنها نبايد ولايت كافران را بپذيرند، بلكه نبايد به آنان مودت نيز داشته باشند؛ يعني حق داشتن هيچ ‏يك از مراحل سه‏گانه «مودت»، «تولي» و «اتخاذ ولي» را نسبت به كافران ندارند. حتي اصل مودت كه پايين‏ترين مرحله است چه رسد به «تولي» يا «اتخاذ ولي» كه مستحكم‏ترين رابطه است.

كافران، مشركان و منافقان دوستان يكديگرند. قرآن كريم در آياتي اصل رابطه ولايي مؤمنان با «كافران» را ممنوع مي‏داند: (ياَيهَا الذينَ ءامَنوا لاتَتخِذوا الكفِرينَ اَولِياءَ مِن دونِ المُؤمِنينَ اَتُريدونَ اَن تَجعَلوا لِلهِ عَلَيكُم سُلطنًا مُبينا) و ارتباط ولايي با كافران (ولاي آنان را در دل جاي دادن) را مطلقاً ممنوع كرده است: (ياَايهَا الذينَ ءامَنوا لاتَتَوَلوا قَومًا غَضِبَ اللهُ عَلَيهِم قَد يَئِسوا مِنَ الاءخِرَة كَما يَئِسَ الكُفارُ مِن اَصحبِ القُبور)، زيرا كافران غضب شدگان‏اند: (المَغضوبِ عَلَيهِم) و اهل ايمان كه مي‏گويند: (صِراطَ الذينَ اَنعَمتَ عَلَيهِم غَيرِ المَغضوبِ عَلَيهِم ولاَالضالين) نمي‏توانند با كساني كه مورد غضب الهي‏اند دوست باشند.

قرآن كريم راز ممنوعيت پيوند ولايي با كافران و منافقان را چنين بيان مي‏كند: (وَدوا لَو تَكفُرونَ كَما كَفَروا فَتَكونونَ سَواءً فَلا تَتخِذوا مِنهُم اَولِياء)؛ يعني منحرفان از دين خدا دوست دارند كه شما كافر شويد و همسان آنها باشيد. البته اين دوستي در سيره و سنت سيئه آنان ظهور دارد و مايه تأثير منفي خواهد بود.

انگيزه‌هاي مختلف ارتباط با كافران

رابطه با كافران، با انگيزه‌هاي گوناگون صورت مي‏گيرد، از اين ‏رو براي شناخت سازگار بودن يا نبودن آن با ايمان، بايد گونه‌هاي مختلف اين ارتباط را بررسي كرد:

1- رابطه با كافر به جهت خرسندي از كفرش: دوستدار كافر نمي‏تواند مؤمن باشد، زيرا رضايت به كفر هرگز با ايمان سازگار نيست به ويژه اگر با كوشش‏هاي عملي براي تأمين رضايت كافران يا با تلاش‏هاي فرهنگي براي ترويج فكر آنان يا با فعاليت‏هاي سياسي براي تثبيت حاكميت آنها همراه باشد.

2- دوستي با كافران براي رسيدن به مطامع دنيوي نه تثبيت كفر: اين دوستي گناه كبير و فسق بزرگ است؛ مثل اينكه كسي براي به دست آوردن مال دنيا به نفع كافران فقط در محور امور دنيايي آنها جاسوسي كند. چنين كسي كافر نيست ولي مصداق (فَلَيسَ مِنَ اللهِ في شي) است؛ يعني بر اثر تثبيت نظام كفر كه در حد خود از گناهان بزرگ است از مزايايي كه مؤمن عادل برخوردار است، محروم خواهد بود.

3- ارتباط با كافران براي كسب قدرت يا سركوب باطلي ديگر: اين پيوند ممنوع است، زيرا با باطل نمي‏توان باطل را كوبيد ولي اين رابطه كفرآور نيست.

4- پيوند با كافران به انگيزه استفاده از قدرت آنان براي احيا و احقاق حق: اين رابطه نيز ممنوع است، چون حق را با باطل نمي‏توان تثبيت كرد ولي مايه كفر نخواهد بود.

5- ارتباط با كافران براي دفع شر آنان كه جايز است و كفرآور نيز نيست. رسول اكرم‏(ص) براي سركوب اشرار (نه براي ترويج اسلام يا ازهاق باطل) با برخي مشركان پيمان نظامي بسته بودند. چنين ارتباطي تولي نيست، ولاء و محبت را نيز به همراه ندارد و اگر هم از مقوله دوستي باشد، به جهت كفر آنان نيست، بلكه براي آن است كه انسان هستند و با قدرتشان شري دفع مي‏شود. خلاصه آنكه افراط و تفريط نارواست: همان‏گونه كه ارتباط مهار نشده با كافران خطاست، ترك مراوده بي‏حساب نيز نادرست است. اسلام در عين امضاي روابط با كافران فرمود كه اين رابطه را در محدوده جان راه ندهيد كه به آنها علاقه‏مند شويد ولي درباره مسلمان‏ها ضمن حفظ روابط تجاري، صنعتي و سياسي و مانند آن مي‏توانيد در قلب يكديگر راه پيدا كنيد، چون هر دو مسلمان و مؤمن‏ايد، ولي با كافران رابطه نهاني نداشته باشيد و آنها را بطانه و امين راز خود قرار ندهيد.

ممنوعيت رابطه نصرت

رابطه نصرت و كمك با كافران ممنوع است و مؤمن نبايد كاري كند كه به تأييد آنان بينجامد. البته نقل و انتقال كالاها نصرت دوجانبه است نه يك‏جانبه ولي اگر آن هم مايه تأييد مكتب آنها شود، ممنوع است، پس هر مبادله‏اي كه مايه تأييد مكتب باطل كافران نيست و نيز مايه گسترش ظلم آنها نسبت به انسان ديگر نيست، حرجي ندارد.

همزيستي مسالمت‌آميز با كفار

ارتباطِ بدون ولاء با كافراني كه پيشينه سوء ندارند يا گرچه سابقه سوء دارند ولي درباره آينده آنان نگراني نيست و هرگز درصدد نابودي و محو اسلام و مسلمانان نيستند، بلكه خواهان زندگي انساني مسالمت‏آميز متقابل با مسلمانان‏اند و در كنار آن پيوند ولايي با برادران ايماني رواست: (لايَنهكُمُ اللهُ عَنِ الذينَ لَم يُقتِلوكُم فِي الدينِ... اِنما يَنهكُمُ اللهُ عَنِ الذينَ قتَلوكُم فِي الدين) و چنان‏كه در شماره گذشته اشاره شد، حضرت اميرمؤمنان(ع) نيز در نامه‏اي به مالك اشتر او را از ظلم به مردم باز مي‏دارد و مردم را يا برادران ايماني او يا انساني همنوع وي مي‏خواند: (و لا تكونن عليهم سبعاً ضارياً تغتنم أكلهم فإنهم صنفان: إما أخ لك في الدين أو نظير لك في الخلق).

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر