شبح جنگ بر شبه جزيره كريمه يك بار ديگر سايه افكنده است. در اكتبر ۱۸۵۳ ميلادي، نبردي دو ساله ميان امپراتوري روسيه تزاري با فرانسه، انگليس، پادشاهي ساردينيا و امپراتوري عثماني در اين منطقه رخ داد كه در نهايت به شكست روسها منجر شد. حالا 161 سال بعد، روسها يك بار ديگر با اروپا و ناتو در آستانه يك رويارويي جدي قرار گرفتهاند. ارتش روسيه روز شنبه تنها ساعاتي بعد از مجوز پارلمان به ولاديمير پوتين براي اعزام نيروي نظامي اوكراين، با 15 هزار نظامي، جمهوري خودمختار كريمه اوكراين را تحت كنترل گرفت. ناتو، اروپا و امريكا از اين اقدام روسها ابراز نگراني كردهاند، ولي مسكو گفته كه اين اقدام را براي دفاع از شهروندان روس كه جان آنها بعد از سقوط دولت شرقگراي اوكراين به خطر افتاده، حق خود ميداند. نخستوزير اوكراين اقدام روسها را اعلام جنگ عليه اوكراين قلمداد كرد، نيروهاي ذخيره ارتش را فراخواند و هشدار داد كه اقدام روسيه، اوكراين را در آستانه فاجعه قرار داده است. غروب ديروز اعلام شد كه در اوكراين فرمان بسيج كامل نيروها صادر شده است.
به گزارش «جوان»، سربازان بدون نشان ارتش روسيه سحرگاه روز گذشته با فاصلهاي كمتر از 12ساعت بعد از موافقت پارلمان روسيه با درخواست ولاديمير پويتن براي اعزام نيرو به اوكراين، بدون حتي شليك يك گلوله توانستند كنترل منطقه استراتژيك كريمه را در دست بگيرند. جمهوري خودمختار كريمه تحت حاكميت اوكراين است، ولي روسها در آن پايگاه نظامي دارند. نماينده اوكراين در سازمان ملل متحد گفته كه حدود 15 هزار سرباز روسي در شبه جزيره «كريمه» پياده شدهاند و هر ساعت بر شمار آنها افزوده ميشود. آسوشيتدپرس نيز از اعزام گروهي متشكل از صدها نظامي روس به مركز كريمه خبر داد. ديروز همچنين اعلام شد نيروهاي روس نه تنها بيشتر مراكز دولتي شبه جزيره كريمه را تحت كنترل گرفتهاند بلكه با محاصره سه پايگاه زميني ارتش اوكراين در شبه جزيره كريمه، از سربازان اوكرايني خواستهاند كه سلاحهاي خود را تحويل بدهند، ولي هيچ رويارويي بين طرفين رخ نداده است. نيروهاي اوكرايني ميگويند روسيه دو كشتي ضدزيردريايي به سواحل كريمه فرستاده و گتمان ساگايداچني رزمناو فرماندهي ناوگان اوكراين در درياي سياه نيز با روسيه اعلام همبستگي كرده است. برخي منابع هم گفتند كه ارتش روسيه سامانه «اس ۴۰۰» خود را وارد كريمه كرده است.
آرسني ياتسنيوك نخستوزير اوكراين كنترل نظامي شبه جزيره كريمه از سوي روسها را اعلان جنگ خواند و گفت كه اوكراين در آستانه يك فاجعه قرار دارد. وي با اعلام اينكه حريم هوايي كشورش بر روي هواپيماهاي غيرنظامي بسته شده است، خطاب به پوتين گفت: « هيچ دليلي وجود ندارد كه فدراسيون روسيه به اوكراين حمله كند. » او گفت: «اگر آقاي پوتين ميخواهد رئيسجمهوري باشد كه دو كشور دوست و همسايه را به جنگ كشانده است، با هدف خود چند سانتيمتر بيشتر فاصله ندارد. ما در آستانه يك فاجعه قرار داريم. » ارتش اوكراين نيز تمامي نيروهاي ذخيره ارتش را به خدمت فرا خواند.
90 دقيقه گفت و گوي تلفني بينتيجهاقدام نظامي عليه منطقه خودمختار كريمه در حالي انجام شد كه باراك اوباما و ديگر رهبران غربي، روز شنبه با تماسهاي تلفني مكرر از پوتين خواستند كه از اقدام نظامي عليه اوكراين خودداري كند. اوباما شخصاً 90 دقيقه تلفني با پوتين صحبت كرد. كاخ سفيد در بيانيهاي اعلام كرد: « اوباما ( در تماس با پوتين) نگراني عميق خود را از نقض فاحش حاكميت و يكپارچگي ارضي اوكراين ابراز كرد.» فرانسوا اولاند رئيسجمهوري فرانسه و دبيركل سازمان ملل نيز با پوتين تماس تلفني گرفته و سعي كردند او رااز اقدام نظامي عليه اوكراين منصرف كنند، ولي پوتين توجه آنها را به در خطر بودن جان اتباع روسي در اين كشور جلب كرده است. منابع روس ميگويند: ظرف دو ماه ژانويه و فوريه دست كم ۷۰۰ هزار تبعه روسي خاك اوكراين را به مقصد روسيه ترك كردهاند.
هشدارهاي زنجيرههايبا بينتيجه ماندن هشدارهاي اروپا و امريكا به پوتين و كنترل نظامي منطقه كريمه به دست نظاميان روس، امريكا، اروپا و ناتو از ديروز لحن هشدارهاي خود عليه دولت روسيه را تشديد كردند، ولي هنوز معلوم نيست كه آيا اقدام عملي هم در واكنش به روسها نشان خواهند داد يا نه. عصر ديروز اعلام شد كه نشست گروه هشت كشور صنعتي به حال تعليق در آمده است. انگليس و فرانسه اعلام كردند كه حضور خود در نشست مقدماتي هشت كشور صنعتي جهان را لغو كردهاند و جان كري وزير خارجه امريكا هم با محكوم كردن اقدام روسيه، آن را «اقدام تهاجمي نامشروع» دانست و با لحني هشدارآميز گفت كه ظاهراً آقاي پوتين نميخواهد اجلاس گروه هشت در سوچي برگزار شود. آندري دشچيتسيا وزير امور خارجه اوكراين از انگليس و امريكا براي حفظ امنيت كمك خواست و در گفت و گو با بيبيسي گفت كه در سه روز گذشته سعي كرده با سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه گفتوگو كند، اما تمام تلفنهايش بيجواب مانده است. او گفت وقت آن است كه غرب مانع از پيشروي روسيه شود.
«آندرس فوگ راسموسن» دبير كل سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) نيز روز يكشنبه اعلام كرد روسيه، صلح در اروپا را به واسطه اقدامات نظامي خود در اوكراين تهديد ميكند و از مقامات روسيه درخواست كرد تا هر چه سريعتر، تنشهاي به وجود آمده در خصوص اوكراين را كاهش دهند. «راسموسن» در اين باره گفت: « آنچه كه روسيه هم اكنون در قبال اوكراين انجام ميدهد، ناقض اصول منشور سازمان ملل متحد است. روسيه، صلح و امنيت را در اروپا تهديد ميكند. » وزارت امور خارجه انگليس اعلام كرد كه ويليام هيگ وزير امور خارجه اين كشور روز يكشنبه براي گفتوگو با مقامات جديد اوكراين به كييف ميرود. فرانك والتر اشتاينماير، وزير امور خارجه آلمان نيز وضعيت اوكراين را «بياندازه خطرناك» توصيف كرده و از طرفهاي درگير خواسته كه از هر اقدامي كه ممكن است تحريكآميز تلقي شود، خودداري كنند. اين در حالي است كه وزارت خارجه چين در بيانيهاي درباره بحران سياسي اوكراين، ضمن ابراز نگراني عميق از حوادث اين كشور خواستار گفتوگو براي يافتن راهحلي مسالمتآميز براي پايان دادن به بحران شد.
اقدام نظامي به كريمه محدود نميشودهنوز معلوم نيست كه اقدام نظامي روسيه عليه منطقه خودمختار كريمه كه بخشي از اوكراين محسوب ميشود، به منطقه كريمه محدود خواهد ماند يا اينكه روسها قصد دارند عمليات نظامي را به به ساير نقاط اوكراين نيز گسترش بدهند. حكومت روسگراي ويكتور يانوكوويچ 10 روز قبل با تشديد اعتراضات غربگرايان مجبور به ترك اين كشور شد. روسها كه در جريان اعتراضات درگير المپيك سوچي بودند، واكنشي محتاطانه نشان دادند، ولي از روز شنبه، با صدور مجوز اقدام نظامي در كريمه، پوتين اقدامات خود را گسترش داد. ناظران ميگويند كه اقدام نظامي پوتين عليه كريمه، با هدف ارزيابي واكنش امريكا و اروپا بوده و احتمالاً روسها طي روزهاي آتي اقدام نظامي خود را به ساير مناطق اوكراين نيز گسترش ميدهد. منابع ميگويند كه اقدام روسها چيزي شبيه رفتار نظامي كرملين در سال 2008 بر سر منطقه جداييطلب آبخازيا و اوستياي جنوبي نيروهايش در مقابل اوكراين است. با اين حال، هنوز مشخص نيست كه در صورت گسترش اقدام مسكو در اوكراين، بحران در سطح كنوني خواهد ماند يا نه؟ يك مقام دولت امريكا ديروز در گفتوگو با سيانان از آمادهباش نيروهاي نظامي و اطلاعاتي اين كشور براي بررسي تحركات روسيه در اوكراين و واكنش احتمالي به آن خبر داد.