در ميان اقشار بسيج، بسيج اساتيد را بايد يكي از مهمترين و تأثيرگذارترين اقشار آن دانست؛ سازماني كه مسئول تربيت و انتقال علم و آگاهي به يكي از مهمترين بخشهاي جامعه يعني دانشجويان را بر عهده دارد. بسيج اساتيد بنا به مسئوليتهايي كه در جامعه و در دانشگاهها دارد مسئوليتهاي خطير و مهمي مثل مبارزه با جنگ نرم و توليد علم را عهده دار است. دكتر عليرضا چناري در گفتوگو با «جوان» بر اين مسئوليت سنگين بسيج اساتيد صحه ميگذارد و معتقد است استادان به غير از دانشگاه با دانشآموزان و مدارس ارتباط غيرمستقيم دارند. اين عضو هيئت علمي و استاديار دانشگاه از سال 1382 عضو بسيج اساتيد است و تجربيات و اندوختههايش در طول اين سالها را با ما در ميان ميگذارد.
رهبر انقلاب از استادان دانشگاه به عنوان فرماندهان جنگ نرم در مباحث فرهنگي نام بردهاند. بسيج اساتيد در اين زمينه چگونه ميتواند عمل كند؟
ما در حال حاضر در دوران دفاع مطهر به سر ميبريم. اگر دوران بعد از انقلاب اسلامي را به سه قسمت تقسيمبندي كنيم شامل چند بخش ميشود؛ يكي دوران پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي را داشتيم كه در سال 57 به وقوع پيوست. بعد از آن هشت سال جنگ نابرابر در دوران دفاع مقدس را سپري كرديم كه براي كشور گنجينهاي گرانبهاست و طبق فرموده مقاممعظم رهبري هرچه بيشتر به اين گنجينه پرداخته شود ارزش، موقعيت و اعتبار آن بيشتر براي مردم مشخص و تداعي ميشود. بعد از جنگ تحميلي هم بحث تهاجم فرهنگي را داريم كه در آن دشمن از طريق مبارزه فرهنگي وارد ميشود كه من آن را دفاع مطهر نامگذاري ميكنم.
دفاع مطهر هم مراحلي دارد؛ از تهاجم فرهنگي شروع ميشود بعد به شبيخون فرهنگي، ناتوي فرهنگي و در نهايت به جنگ نرمي ميرسد كه امروز عرصههاي مختلف سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي را شامل ميشود. امروز دشمن جنگ نابرابري را شروع كرده كه تمام مردم كشور براي مبارزه با اين جنگ وظايف خود را دارند. در تمام اين نبردها و عرصهها مردم شريف ايران موفق نشان دادهاند و سربلند بيرون آمدهاند. آخرين نمونه آن را در حماسه 24 خرداد مشاهده كرديم كه مردم توانستند حماسه سياسي را محقق كنند. مردم نشان دادند كه در صحنه هستند و ولايتمداريشان را ثابت كردند.
در ميان اين مردم، بخشي از نخبگان و گروهي مرجع از جامعه استادان و اعضاي هيئت علمي دانشگاهها هستند كه رهبر انقلاب اين مجموعه را فرماندهان جنگ نرم معرفي كردند. وقتي به فرمايشات امام بزرگوارمان برميگرديم به گفته او ميرسيم كه فرموده بود دانشگاهها مبدأ تمام تحولات هستند، دانشگاهها كارخانه آدمسازي هستند. در واقع دانشگاه مبدأ پرورش انسانهايي است كه براي آينده و پيشرفت كشور مؤثر هستند. راهبر و ناخداي اين حركت به دست استادان دانشگاه به ويژه استادان انقلابي، متعهد و ولايتمداري است كه نيروهايي را تربيت كنند تا در مقابل هجمههاي نابرابر دشمن جانانه و محكم بايستند. اين افسران جنگ نرم بايد بتوانند جامعه را براي مبارزه با شبيخون دشمن در عرصههاي مختلف راهبري كنند. با توجه به تنوع رشتههايي كه در دانشگاه وجود دارد ميتوان گفت امكان تربيت چنين نيروهايي در دانشگاه ميتواند محقق شود. استادان نقش بسيارپررنگ و مهمي به عهده دارند كه در اين عرصه ميتوانند نقش محوري داشته باشند.
مقام معظم رهبري با بصيرت و نگاه دورانديشانه خود به استادان يك وظيفه خطير را محول كرده است. وظيفهاي كه تا الان در آن آبرومندانه عمل كردهاند. اميدواريم در آينده هم پرونده كساني كه مورد بررسي نسلهاي آينده قرار ميگيرد مانند دوران افتخارآميز دفاع مقدس پروندهاي زرين داشته باشند.
راههاي مبارزه با جنگ نرم در حيطه استادان شامل چه مواردي ميشود؟
استادان در دو مقوله در دانشگاهها نقشآفرين هستند؛ اول در بحث برنامههاي درسي آشكار و دوم در برنامههاي درسي پنهان. برنامه درسي آشكار در بحث تجديدنظر و به روز رساني سرفصل كتابهاي درسي مبتني بر آرمانهاي ايراني- اسلامي ماست. يعني آشناسازي با فرهنگ اصيل اسلامي و سابقه طولاني تمدني ايران. اين اولويتي است كه بايد در تنظيم و تدوين كتابهاي درسي صورت بگيرد و يك رنسانس معنوي در حوزه برنامهريزي كتابهاي درسي به وجود بيايد. كتابهاي درسي بايد با رويكرد جهانيانديشيدن و منطقهاي عمل كردن نوشته شود. يعني ما تمام تغيير و تحولات دنيا را رصد كنيم و مورد بررسي قرار بدهيم و از فيلتر اسلامي- ايراني خودمان رد كنيم. در دانشگاهها و مدارس بايد از منابع درسي استفاده كنيم كه حول محور اسلام و فرهنگ بومي سرزمينمان باشد، غربزدگي، سكولاريسم، ماترياليستم و ماديگرايي را ترويج نكند.
حوزه برنامه درسي پنهان هم معطوف به روابطي كه يك استاد در دانشگاه و در حوزه ارتباطي با همكاران و دانشجويان دارد مثل كرسيهاي آزادانديشي و شركت در فعاليتهاي سياسي ميشود. رهبري هم به اين موضوع اعتقاد دارند و فرمودهاند كه دانشگاهها بايد سياسي باشند اما به دور از سياستزدگي. اين ميتواند حول محور برنامه درسي پنهان باشد. دانشجوي ما در حين اينكه مشغول تحصيل علم است حول مسائل اجتماعي و ارتباطات هم وارد شود و بتواند مسائل آن را درك كند. استادان امروز دنبال ايجاد حلقههاي علمي هستند كه استاد و دانشجو تعامل بيشتري با هم داشته باشند و اين ارتباط باعث شود تا دانشجويان در خط انقلاب، امام و رهبري اين راه را براي سرافرازي ايران اسلامي ادامه دهند.
تدريس پنهان كتاب از دوران ابتدايي شروع ميشود؟
اگر بخواهيم به چشمانداز اصلي و حركت عميق و تبيين ارزشهاي والاي اسلامي و ايراني برسيم بايد از دوران مدرسه شروع كنيم. بهروز رساني بايد از دوران دبيرستان شروع شود و در دانشگاهها بيشتر جنبه پيرايش كردن پيدا كند. دانشآموزان و دانشجويان ما شكل و شمايل سياسي و اعتقادي را از طريق رسانههاي ديداري و شنيداري داخل كشور ميآموزند و در دانشگاهها بايد آنها را به علم عالي تجهيز كنيم تا بتوانند در خط مقدم نقشآفريني كنند.
مانند دوران دفاع مقدس كه اگر كسي ميخواست وارد شود از قبل دورههاي آموزشي را طي ميكرد، آرامآرام حركت خود را آغاز ميكرد و بعد دورههاي تكميلي را ميآموخت و در آخر در خط مقدم آن افتخارات را ميآفريد. امروز جنگ ما هم در اين عرصه است. بايد در دوران آموزش و يادگيري حركت خود را به خوبي انجام دهيم.
پس بخشي از فعاليت استادان خارج از فضاي دانشگاه، معطوف به مدارس است؟
مؤلفان اصلي بيشتر كتابهاي درسي استادان دانشگاهها هستند. امروز در تأليف كتابهاي درسي استادان دانشگاه و حوزه مستقيم نقش ايفا ميكنند يا غيرمستقيم مشاوره ميدهند. در واقع سياستهاي كلي را تبيين ميكنند. نكته مهم اين است كه چندين سال قبل وقتي كتابهاي درسي تأليف ميشد از ماهواره و اينترنت خبري نبود اما امروز كتابهاي درسي بايد بنا به شرايط روز جهان و كشور نوشته شوند.
در كنار اينها چه فعاليتهاي ديگري را دنبال ميكنيد؟
در كنار اينها ما بايد در فضاي مجازي هم فعاليت داشته باشيم. استادان بايد در اين عرصه هم وارد شوند و دانشآموزان و دانشجويان را در اين زمينه تجهيز و آگاه كنيم. بايد براي جوانان در فضاي مجازي خوراك جايگزين آماده كنيم و اگر چنين چيزي محقق نشود به زيان جوانان و كشور خواهد بود. استادان بايد در فضاي مجازي هم نقش محوري و مهم خود را فراموش نكنند. به لطف خدا امروز چنين موضوعي در بسيج اساتيد اتفاق افتاده و در سه، چهار سال اخير گروهها و كارگروههاي خوبي شكل گرفتهاند و اين حركت را به وجود ميآورند.
بيشتر در كدام بخش فضاي مجازي فعال هستند؟
ريزشدن در اين مسئله را بايد از معاونت فناوري اطلاعاتي سازمان بسيج اساتيد پرسيد. تا آنجايي كه من اطلاع دارم فعاليتها در حول محورهاي مختلف مقتضيات آن محور را در نظر ميگيرند و بر اساس آن وارد عرصهاي ميشود كه هم بتوانند نقش آگاهسازي داشته باشند و هم به بحث اقناعسازي بپردازند. رويكرد مقابله با جنگ نرم هدف اصلي اين معاونت است و تمام حوزههاي فضاي مجازي را شامل ميشود.
در رابطه با بحث توليد علم و جهش علمي بسيج اساتيد چه كارهايي را انجام داده است؟
ما در دهه عدالت، پيشرفت و توسعه هستيم. يكي از نكاتي كه بايد در اين دهه به آن پرداخته شود توليد علم و جنبش نرمافزاري است. البته ما در تمام بحثهاي قبلي كه شامل مبارزه با جنگ نرم، تدوين و تأليف كتابهاي درسي و فضاي مجازي است بحث پيشرفت و جهش علمي را در نظر گرفتهايم. در توليد علم و جنبش نرمافزاري به توفيقات خوبي دستپيدا كردهايم. انرژيصلحآميز هستهاي، سلولهاي بنيادي، پرتاب سفينه، نانو و پيشرفتهاي علم پزشكي نشان از اين ميدهد كه در ساليان گذشته حركتهاي خوبي صورت گرفته است و پشتوانهسازي شده كه امروز محصولش را برداشت ميكنيم. بايد با سرعت به جلو حركت كرد. ميخواهيم در سال 1404 كشور اول منطقه بشويم. در بسياري از شاخصها از كشورهاي منطقه جلوتر هستيم و در برخي شاخصهاي ديگر بايد خودمان را برسانيم. فرمان اين حركت اصلي به دست نخبگان دانشگاهي است. اين نخبگان بايد سرعت حركت را تندتر و سريعتر كنند تا زودتر بتوانيم به توفيقات مهمي در كشور دست پيدا كنيم.
بسيج اساتيد در رابطه با مسائل سياسي چگونه بايد عمل كند؟
بهترين راهكار سياست در دانشگاهها اين است كه بايد مبتني بر قانون اساسي عمل كنيم. با در نظر گرفتن كرسيهاي آزادانديشي بياييم فضاي دانشگاهها را پويا كنيم. قسمتي از فعاليتهاي ما مربوط به فعاليتهاي سياسي ميشود. بياييم نيروهاي دانشجويي را اقناع كنيم. كرسيها و مناظرههاي آزادانديشي مانند چيزي كه تلويزيون دنبال ميكند را بايد دنبال كرد. فعاليتهاي سياسي در حول فعاليت جامعه دانشگاهي باشد. بايد حول محور ساختار قانون اساسي و ارزشها و باورهاي ديني و ملي بياييم و عمل كنيم تا دانشگاههايمان را به دور از هر افراط و تفريط و به دور از عبور از خط قرمزها سياسي كنيم. بياييم به دور از سياهنمايي به سربلندي ايران اسلامي فكر كنيم. هدف خشنودي امام عصر(عج) و رهبري است.
امروز تشكلهاي دانشجويي نسبت به فضاي بسته دانشگاه تهران انتقاد ميكنند. پس شما مخالف چنين فضايي در دانشگاهها هستيد؟
من چنين چيزي را قبول ندارم. دانشگاه تهران امروز دانشگاه فعالي است كه تشكلهاي مختلف در آن فعاليت ميكنند و نشريه دارند. من ميگويم كه دانشگاه تهران از لحاظ سياسي خيلي پويا و فعال است. در مهر و آبان ميتوان شاهد شادابي فضاي دانشگاههاي كشور بود. نمونهآن را در خلق حماسه سياسي ديديم. محور بسياري از فعاليتهاي انتخاباتي دانشجويان و استادان دانشگاه بودند. دانشگاهيان در پوياتر كردن فضاي سياسي كشور نقش مهم و پررنگي داشتند.
خيليها دلبسته به اين بودند كه چنين اتفاقي در كشور نيفتد. محور و مرجع اين حركت اصلي دانشجويان و استادان دانشگاه بودند. كساني كه منتظر اين هستند تا از دانشگاههاي ما كورسوي نوري به نفع منافع دول غربي و ضد ايراني ببينند نميخواهند اين حماسهسازي و پويايي را ببينند. اعتقاد من اين است كه دانشگاههاي ما فعال و پويا هستند.