تماشا: راما قویدل، تجربه ساخت سریال‌های پرمخاطبی را در کارنامه اش دارد. این کارگردان از امشب با «رویای گنجشک‌ها» به شبکه دو می آید. باید دید آیا این سریال میتواند یخ این شبکه را بشکند؟! در گفت‌وگو با راما قویدل، ابعاد مختلف این سریال را بررسی می‌کنیم.
شبکه دو، بالاخره تصمیم گرفته بعد از حدود دو سال، با سریال پربازیگر به میدان بیاید. این شبکه حتی در مناسبت‌هایی مثل ماه رمضان و نوروز هم نتوانسته بود قدم روبه جلویی بردارد و سریال‌های «چمدان» و «سیر و سرکه» رمضان و نوروزش، در پایین‌ترین جایگاه ممکن جدول نظرسنجی قرار گرفتند. از آنجایی که قویدل، تا به حال سریال‌های پرمخاطبی در کارنامه کاریاش دارد، باید ببينیم این سریال با بازی بازیگران نام‌آشنایی مثل علی نصیریان، آزیتا حاجیان، کوروش تهامی، سام درخشانی، گلاره عباسی و... میتواند مخاطبان از دست رفته شبکه دو را به آن باز گرداند؟! ابعاد مختلف این سریال را به همراه راما قویدل، کارگردان آن بررسی می‌کنیم.
شکل‌گیری قصه در پرورشگاه
از تعریفهای مختلف درباره «رویای گنجشک‌ها»، به نظر میرسد که قصه اصلی این سریال در فضای پرورشگاه و در ارتباط با چند کودک یتیم، اتفاق میافتد. گرچه آنطور که مسلم است اتفاقهای دیگری هم پیرامون قصه اصلی در جریان است. قویدل، درباره فضای اصلی سریال توضیح میدهد: «بنای قصه اصلی داستان، داخل پرورشگاهی در شمال کشور طرح‌ریزی مي‌شود. بچههای پرورشگاه، در شرایطی قرار میگیرند که پیش از این هیچ وقت تجربهاش نکرده بودند و باید با مسائلِ جدیدی دست و پنجه نرم کنند. البته تمام سریال، براساس داستان بچه ها پیش نمیرود، قصه آنها بهانهای می‌شود برای شکل‌گیری یک سری قصه‌های اجتماعی یا به عبارتی داستان‌های دیگر که در طول کار به قصه اصلی پیوند میخورند.»
قرار نگرفتن در ژانر کودک و نوجوان
از آنجایی که فضای اصلی سریال داخل پرورشگاه و در ارتباط با چند کودک یتیم پیش میرود، این سوال پیش میآید که آیا «رویای گنجشک‌ها» قرار است مخاطبان کودک را درگیر کند و ساعت ۲۱:۳۰، آنها را پای تلویزیون بکشاند یا فقط مضمون آن مرتبط با مقوله کودک است. کارگردان کار پاسخ میدهد: «سریال، درباره بچه‌ها است و در واقع، بچه‌ها بهانه روایت بقیه قصه‌های ما هستند. «رویای گنجشک‌ها» لزوما در ژانر کودک و نوجوان قرار نمیگیرد اما فکر مي‌کنم بزرگسالان را به فکر درباره مسائلی مرتبط با این گروه سنی ترغیب می‌کند.»
لزوم تصویربرداری کنار دریا
براساس اطلاعات منتشر شده در سایتهای مختلف خبری راجع به «رویای گنجشک‌ها»، این سریال در شهرهای شمالی مثل کیاشهر، لاهیجان و رشت تصویربرداری شده. قویدل درباره اینکه چرا با وجود تمرکز داستان روی فضای پرورشگاه، شهرهای شمالی را برای تصویربرداری آن انتخاب کرده میگوید: «طبق فیلمنامه اولیه، داستان اصلی سریال و اتفاقهای پیرامونی آن، همگی در فضای نواحی شمالی کشور رخ مي‌دهد. قصه «رویای گنجشک‌ها» به بخشهایی میرسد که حتما باید کنار دریا یا داخل جنگل روایت شوند و براساس داستان اصلی، هیچ جای دیگری جز شمالِ کشور، برای ساختن سریال مناسب نبود.»
بازیگران نام آشنا در ارتباط با پرورشگاه
یکی از نکات قابل توجه «رویای گنجشک‌ها» استفاده از حضور بازیگران نام آشنایی مثل علی نصیریان، آزیتا حاجیان، کوروش تهامی، سام درخشانی، مهسا کرامتی، گلاره عباسی و... است. از آنجایی که انتخاب بازیگران سریال، توسط مهسا کرامتی، همسر راما قویدل انجام شده، او ترجیح میدهد به لحاظ حرفه‌ای درباره دلایل این انتخاب‌ها، اظهار‌نظری تخصصی نداشته باشد و هر‌گونه توضیحی درباره جزئیات این موضوع را به خود کرامتی واگذار کند. قویدل نقش شخصیتهای اصلی داستان را اینطور معرفی می‌کند: «آزیتا حاجیان و کوروش تهامی، نقش دو مددکار اجتماعی پرورشگاه را دارند. آنها در جایی از قصه با شخصیتی با نام «دوستعلی» با بازی علی نصیریان مواجه می‌شوند و به دلایلی در ارتباط با او قرار میگیرند. شخصیتهای مهم دیگر سریال، زوجی به نام کیا و روجا با بازی سام درخشانی و مهسا کرامتی هستند که قصه مجزایی دارند اما زندگیشان در جایی با بچههای پرورشگاه گره میخورد. گلاره عباسی هم نقش دختری به نام قُمری را دارد که خواهر یکی از پسرهای پرورشگاه است که او هم در ارتباط با داستان اصلی قرار میگیرد.»
حذف از باکس رمضان به خاطر کمدی نبودن!
«رویای گنجشک‌ها»، یکی از گزینه های اصلی شبکه دو برای ماه رمضان بود که درست در روزهای آخر، به دلایلی از پخش بیرون آمد و «چمدان» خسرو ملکان، جایگزین آن شد. در همان زمان شنیده می‌شد که شبکه دو، به خاطر تلخ بودن سریال، تصمیم گرفته پخش آن را به زمان دیگری جز ماه رمضان موکول کند. این مسئله را با قویدل در میان میگذاریم اما او نظری کاملا مخالف این دارد: «ماجرا اصلا اینطوری نیست. واقعیت این است که «رویای گنجشک‌ها» اصلا سریال تلخی نیست. ما از همان ابتدا برای پخش در ماه رمضان، کد تولید گرفتیم و قرار هم بود که ماه رمضان امسال، روی آنتن باشیم. فقط در آخرین مرحله، مدیران سازمان براساس یک‌سری صلاحدید، تصمیم گرفتند شب‌های رمضان را به کاری کمدی اختصاص دهند. اگرنه بیرون آمدن «رویای گنجشک‌ها» از باکس رمضان، ابدا به دلیل تلخی کار نبود. از آنجایی که کار ما در گروه کارهای کمدی قرار نداشت و از طرف دیگر، گزینهای مثل «چمدان» در اختیار مدیران بود، تصمیم گرفتند آن را جایگزین کنند.»
بی‌تاثیر بودن فرصت چندماهه در کیفیت سریال
یکی از مشکلات عمده کارهای مناسبتی، عجله زیاد عوامل برای رساندن آن است. حتی خیلی از کارگردان‌های سریال‌های مناسبتی، از کنار ضعفهای مختلف کارشان به همین بهانه رد می‌شوند. از آنجایی که زمان پخش سریال «رویای گنجشک‌ها» در میانه راه، تغییر کرد، طبیعتا عوامل، زمان بیشتری برای کار روی آن داشتند. درباره اینکه این فرصت چند ماهه، چقدر توانسته در بالا رفتن کیفیت کار، موثر باشد از قویدل میپرسیم. او میگوید: «تصویربرداری سریال، بیست و یکم ماه رمضان به پایان رسید. ما دقیقا روز اول ماه رمضان، ۲۰ قسمت از سریال را آماده کرده بودیم. بنابراین، این تاخیر چند ماهه در پخش، فرق چندانی برای ما نداشت. البته درست است عجله ای که معمولا در ساخت کارهای مناسبتی وجود دارد تا حدی کیفیت کار را تحت تاثیر قرار میدهد اما به نظر من آنقدر به اصل کار ضربه وارد نمیکند و به لحاظ کیفی، تغییرات اساسی به وجود نمیآورد.» او حتی معتقد است که اگر از روز اول میدانسته کارش در ماه رمضان روی آنتن نمیرود و چند ماه بیشتر برای کار فرصت دارد، باز هم نتیجهاش با چیزی که الان شاهدش هستیم تفاوتی زیربنایی نمیکرده: «درباره بقیه کارگردان‌ها قضاوتی نمیکنم اما شیوه کاری من و همکارانم، طوری است که در کوتاه‌ترین زمان هم کار عجلهای با مفهوم سراسیمگی نمیسازیم و فکر مي‌کنم کیفیت کارمان در مناسبتیها چندان با غیرمناسبتیها فرقی نداشته باشد. با این حال بهتر است قضاوت نهایی را به مخاطبان واگذار کنیم.»
رضایت از پخش نشدن سریال در ماه رمضان
با اینکه تصور می‌شود سریال‌های ماه رمضان، اصولا کارهای پرمخاطبی هستند و بیشتر دیده می‌شوند اما قویدل، از اینکه پخش سریالش به زمان دیگری جز رمضان موکول شده، بیشتر احساس رضایت می‌کند: «الخیر فی ما وقع». با توجه به اینکه شبکه دو، باکس ساعت ۱۲ نیمه شب را برای پخش سریال رمضانیاش در اختیار داشت، فکر میکنم اگر «رویای گنجشک‌ها» با توجه به بخش کودک و نوجوانش، آن زمان روی آنتن میرفت، شاید خیلی امکان دیده شدن پیدا نمیکرد. »
عوامل سریال «رویای گنجشک‌ها»
اين سريال به کارگردانی راما قویدل و تهیه‌کنندگی رضا جودی براساس فيلمنامه‌اي از فرهاد پورسعيدي و بازنویسی مهسا کرامتی ساخته شده و علی نصیریان، آزیتا حاجیان، کوروش تهامی، سام درخشانی، مهسا کرامتی، گلاره عباسی، کریم قربانی، فرهاد بشارتي، روح‌الله كماني، مونا احمدي و ساقي زينتي در اين سريال نقش‌آفريني كرده‌اند و نیز داریوش مودبیان، حسن جوهرچی، مریم بوبانی و اليزابت امینی هم به عنوان بازیگر میهمان در این سریال حضور دارند.
ساير عواملي كه با تهيه‌كننده و کارگردان همكاري داشته‌اند عبارتند از مدير تصويربرداري: آرش خلاق‌دوست، مديرتوليد: شهاب علي‌بخشي، طراح صحنه و لباس: رضا شاپورزاده، تدوين: مهدي جودي، موسیقی متن: بهنود یخچالی، طراح چهره‌پردازي: سهند ترابي، صدابردار: سعيد بجنوردي، مدیر برنامه‌ریزی: سهیل بیرقی، دستيار اول كارگردان: امين قوامي، منشي صحنه: سميرا شكوري، مديرتداركات: وحيد مرادي و انتخاب بازیگر و مشاور كارگردان: مهسا كرامتي.
