اين بنياد به منظور بررسي مسائل جاري و برون‌رفت از مشكلات هر منطقه طرح‌هاي هادي روستاها را با هدف توسعه، عمران و آباداني و شناخت كمبودها تهيه و با ابلاغ بودجه مصوب دولت، اجرايي مي‌كند.
همچنين در طرح هادي، افزايش و توسعه بافت روستاها هم با توجه به اينكه اين طرح‌ها ۱۰ ساله تهيه مي‌شود پيش‌بيني مي‌شود. به اين معني كه در صورتي كه روستايي از طرح هادي برخوردار شد محدوده ساخت و ساز و اراضي كه مجاز به دريافت مجوز ساخت و ساز هستند و گستره‌اي كه با صدور مجوز به بافت افزوده مي‌شود معين مي‌شود و امكانات لازم مثل آب، برق، گاز و. . . اختصاص مي‌يابد و ساخت و ساز خارج از بافت قانوناً ممنوع است.
معاون عمران روستايي بنياد مسكن درباره خدمات طرح هادي مي‌گويد: اجراي طرح هادي شامل عملياتي كردن اهداف طرح در قالب اصلاح هندسي شبكه معابر، هدايت صحيح و دفع آب‌هاي سطحي، بهسازي معبر از طريق احداث جوي و جدول، آسفالت معابر و پياده راه‌سازي، تقويت مراكز محله و فضاي جمعي روستا با هدف ارتقاي بهداشت محيط، تسهيل در عبور و مرور ساكنان روستا، تبديل فضاهاي فرسوده به يك فضاي باز براي ايجاد انگيزه سكونت و تثبيت جمعي روستا به عنوان خاستگاه توليد است. علي خوئيني همچنين از اجراي ۸۱۷ طرح هادي روستايي تا پايان سال در سطح روستاهاي تهران خبر داده است و از همين جاست كه بايد گفت زنگ خطر تبديل بافت‌هاي روستايي به شهري در اين مناطق به صدا در مي‌آيد هر چند اين زنگ خيلي وقت است كه صدايش شنيده مي‌شود اما گوش شنوايي نيست.
تخريب باغ‌ها، گسترش ويلاسازي
توسعه بافت طبيعتاً توسعه ساخت و ساز و افزايش مجوز تخريب و احداث را در پي دارد. بخشي از روستاهايي كه به اذعان اين مسئول قرار است طرح هادي در آنها اجرا شوند روستاهايي هستند كه جزو مناطق ييلاقي به شمار مي‌روند و غالباً داراي پوشش سبز درختي از نوع مثمر هستند. البته در برخي از اين روستاها اين طرح قبلاً اجرا و مجدداً در بازه زماني ۱۰ ساله دوباره اجرا مي‌شود. فرض مثال غالباً روستاهاي شمال تهران اعم از شميرانات و بخش كن داراي چنين وضعيتي هستند. اين روستاها بعضاً مثل سنگان كه اخيراً جزو ۱۱۰ روستاي برگزيده هدف گردشگري كشور معرفي شد و سولقان و... داراي طرح هادي هستند كه در دوره جديد طرح هادي باز تعريف مي‌شود و بافت توسعه مي‌يابد. در واقع يكي از خروجي‌هاي غالب طرح‌هاي هادي، افزايش سطح اراضي قلمرو بافت است و افزايش بافت هم به معني صدور مجوز ساخت است. با صدور اين مجوزها، حمله بساز بفروش‌ها، برج‌سازها و سرمايه‌داران ويلانشين آغاز و به تدريج باغ‌ها و اراضي مشجر خريداري و در كمترين زمان ممكن برج‌ها و ويلاها از دل آنها سر بر مي‌آورد.
اين افراد البته چندان دل خوشي هم از طبيعت ندارند و در اولين قدم مبادرت به قطع يا خشكاندن درختان مي‌كنند البته ناگفته نماند اين مطلب بدان معني نيست كه تا قبل از توسعه بافت آنها قادر به ساخت و ساز نبوده‌اند چراكه به بركت پول‌هاي بي‌كشش همواره از عنايات ويژه و نعمت خدماتي مثل آب و برق و تلفن برخوردار شده‌اند اما با توسعه بافت و فعاليت آنها هم رسمي و قانوني مي‌شود.
با توسعه ساخت و ساز مدرن و گسترش آپارتمان و برج‌سازي در روستاها، به تدريج بافت سنتي روستاها حذف و زمينه توليد محصولات دامي و لبني و كشاورزي از بين مي‌رود. در غالب روستاهاي اطراف تهران و مناطق شمالي كه زماني دامداري و كشاورزي رونق داشت اين وضعيت رخ داده است و ديگر غالب روستاييان راضي به انجام كارهاي اينچنيني نيستند. روستاييان باغ‌ها، زمين‌‌ها و دام‌ها را به فروش رسانده و با ساخت و ساز آپارتمان يا مهاجرت به شهرها به جمع مصرف‌كنندگان شهري مي‌پيوندند يا پيوسته‌اند.
عدم اجراي دقيق طرح هادي در حوزه ساخت و ساز براساس اعلام دهياري‌ها و بخشداري‌ها ساخت و ساز در روستاها نبايد بيش از ۴ طبقه باشد. اما بررسي‌هاي ميداني نشان مي‌دهد اين قانون در بسياري از موارد توسط بساز بفروش‌ها، انبوه‌سازان و تخريب‌كننده اراضي باغي نقض و برج‌ها و آسمانخراش‌هاي چندين طبقه از دل آن بيرون آمده است.
علاوه بر اين بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه يكي از اهداف طرح هادي كه اصلاح معابر به منظور دفع آب‌هاي سطحي، رعايت محدوده قانوني پياده‌روها و كوچه‌ها و ايجاد پاركينگ است رعايت نشده است. همچنين نصب «سپتيك» براي تصفيه فاضلاب‌ها از جمله لوازم اجراي طرح هادي است كه در اين زمينه حداقل مشاهدات ما غير از اين را نشان مي‌دهد.
توسعه مطلوب روستايي يا گسترش شهرنشيني! آمارها حكايت از گسترش فضاي شهرنشيني در سطح روستاها در سال‌هاي اخير دارد. در توضيح بيشتر بايد گفت وقتي ساخت و ساز مدرن در روستاها گسترش مي‌يابد (البته اين به معني مخالفت با عدم تغيير بافت فرسوده نيست) و خدمات و امكانات از قبيل برق، تلفن، تلويزيون، موبايل و اتومبيل وارد روستا مي‌شود، راحت‌خوري و راحت‌نشيني به روستانشينان هم سرايت مي‌كند و جوانان روستايي ترجيح مي‌دهند به جاي كار كشاورزي به دنبال مشاغل دم دستي مثل مسافركشي بروند كه هم راحت‌تر است هم دست به نقدتر. واضح است كه وجود امكانات در روستاها ضروري است اما عوارض اينچنيني را هم به دنبال خواهد داشت. تغيير چهره سريع برخي از روستاهاي ييلاقي حاشيه‌تهران نمونه بارز اين نوع توسعه است.
به هر حال گسترش روحيه شهرنشيني در روستاها يكي از تهديداتي است كه بايد براي آن چاره انديشي كرد. يكي از اين چاره‌انديشي‌ها مي‌تواند ارائه تسهيلات و امكانات به كشاورزان و دامداران براي تداوم كار در محدود بيروني روستا باشد.
