مهدی بازرگان، نهضت آزادی و خوانشی از یک تضاد نظری و عملی
آیت‌الله طالقانی صریحاً اظهار می‌دارد که جزو هسته اولیه تشکیل نهضت آزادی نبوده است و «دعوت به همکاری» را قبول نموده است. بدین ترتیب، فکر تأسیس نهضت‌آزادی با مرامنامه کذایی از ایشان نبوده است، اما به هر حال، ایشان از فعالان نهضت به شمار می‌روند. برای ایشان اصل مبارزه در راه خدا موضوعیت داشته است و هر جا، فضا را برای حضور مناسب می‌دیدند، فعالانه مبارزه می‌نمود
