علیرضا سزاوار
با توجه به اينكه در نيمه دوم سال حجم آلايندهها زياد است، اقدامات بيشتري براي كاهش آلايندگي توسط ادارات محيطزيست صورت ميگيرد. از آنجايي كه پديده وارونگي دما هم وجود دارد، برنامه كنترل و پايش منابع توليد آلايندگي در استانهاي بزرگ كشور به جريان ميافتد. در راستاي كنترل آلايندگي واحدهاي فعال در تهران بيش از هزار و 500 واحد خدماتي، صنعتي و بيمارستاني در نقاط مختلف شهر شناسايي و پايش اين واحدها از اول مهر در طرح جديد پايش آغاز شده است. در طرح پايش واحدهاي آلاينده علاوه بر پايش واحدهاي صنعتي، زبالهسوزها، پايانههاي مسافري و كارگاههاي شن و ماسه نيز در اين طرح مورد بررسي قرار ميگيرند.
در همين رابطه معاون پايش و نظارت اداره كل محيطزيست استان تهران درباره آخرين برنامههاي در حال اجرا براي كاهش آلودگي هواي تهران گفت: «برخورد با كاميونها و خودروهاي سنگين فرسوده و فاقد معاينه فني يكي از مهمترين راهكارها است كه اين مهم دستكم تا 15 بهمن ماه ادامه مييابد. طي دستورالعمل تعيين شده پليس و دستاندركاران ذيربط با اين خودروها در صورت تردد در شهر برخورد خواهند كرد.»
هدف ما رفع آلودگي است
محمد رستگاري درباره برخورد با صنايع آلاينده در سطح استان توضيح داد: «بحث پايش از واحدهاي كوچك و بزرگ صنعتي در سطح استان همه روزه و ابزارهاي قانوني براي برخورد با واحدهاي متخلف انجام ميگيرد. تعدادي از واحدها داراي مجوز و تعدادي از واحدها فاقد مجوز هستند كه در صورت انتشار آلودگي از سوي واحدها برخوردهاي لازم همانند معرفي به مرجع ذيصلاح قضايي و حتي پلمب نيز وجود دارد.»
وي افزود: «واحدهاي فاقد پروانه و شناسنامه در صورت پلمب، ديگر بازگشايي نميشوند، اما براي واحدهاي داراي پروانه و شناسنامه راهكارهاي ديگري وجود دارد؛ اخطار پيش از پلمب، معرفي به مراجع قضايي و حتي گرفتن تعهد براي جلوگيري از انتشار آلايندگي بخشي از اين راهكارها است.»
معاون پايش و نظارت اداره كل محيطزيست استان تهران تأكيد كرد: «هدف ما جلوگيري از ادامه فعاليت واحدهاي صنعتي نيست و ما با فعاليت بدون آلايندگي مشكلي نداريم، بلكه با واحدهاي آلاينده طبق قانون برخورد ميكنيم. هدف ما رفع آلودگي است و در اين رابطه با كسي تعارف نداريم و در صورت بروز آلودگي از سوي واحدها، با آنها برخورد خواهيم كرد و اين پايش و نظارت همه روزه از سوي متوليان امر ادامه دارد.»
وي تصريح كرد: «اينكه واحد صنعتي كوچك يا بزرگ تعطيل شود، هنر نيست، بلكه هنر از بين بردن آلودگي واحدهاي آلاينده است و اين پايش مستمر با جديت ادامه دارد.»
جريمهها چه ميشود؟
اين واحدهاي صنعتي آلاينده اگر در صورت دريافت اخطار به اصلاح مشكلات خويش بابت رفع آلايندگي نپردازند، به سازمان امور مالياتي معرفي ميشوند كه مشمول يكدرصد عوارض آلودگي به شهرداريها خواهند شد. شهرداريها هم موظف هستند اين مبلغ دريافتي را صرف كارهاي زيستمحيطي كنند.
دوره مالياتي براي واحدهاي صنعتي آلاينده كه بايد عوارض يكدرصدي آلودگي را پرداخت كنند، سه ماهه است و در صورت پايش آن واحد صنعتي و اصلاح امور آلايندگي، ديگر مشمول پرداخت عوارض نخواهد بود.
پايشهاي واحدهاي صنعتي آلاينده و غيرآلاينده به دو صورت خوداظهاري و پايش مستقيم انجام ميگيرد و رويكرد اخطار و معرفي به امور مالياتي شامل حال واحدهاي صنعتي آلاينده خواهد شد. واحدهاي صنعتي غيرفلزي همانند آسفالت و سيمان در رتبه نخست صنايع آلاينده قرار دارند.
تهران هميشه ركورددار
بر اساس فهرست جديد منتشر شده در سال گذشته، استانهاي تهران با 306، آذربايجان شرقي با 131، فارس 129 و خراسان رضوي 123 صنعت ركورددار صنايع آلاينده كشور شدهاند و پس از آنها به ترتيب استانهاي اصفهان، همدان، زنجان و خوزستان قراردارند.
در استان تهران نيز نام صنايعي همچون داروسازي پاكدارو و دكتر عبيدي، شير پاستوريزه پاك، داروسازي تهران شيمي، توليد دارو، شهرك صنعتي هشتگرد، شهرك نفت بهران و پالايشگاه تهران به عنوان صنايع آلاينده به چشم ميخورد.
اين در حالياست كه به نظر ميرسد تعداد گشتهاي پايش صنايع در كشور بسيار پايين است؛ به طور مثال در پايتخت كه بايد بيشتر از ساير استانها امكانات داشته باشد، تنها پنج گشت پايش زيستمحيطي فعال است.
در واقع با احتساب پايش روزانه سه واحد توسط هر يك از اين گشتها بايد گفت كه براي 46 هزار واحد صنعتي شناسايي شده توسط اداره كل محيطزيست استان تهران شايد حدود 10 سال طول بكشد تا اين واحدها يكبار مورد پايش قرار گيرند.
اين در حالياست كه با حدود 175 هزار واحد كارگاهي، توليدي در استان شايد پايش هر يك از آنها با امكانات كنوني حتي در صورت شناسايي، حدود نيم قرن زمان لازم باشد و بدين ترتيب براي پايش مجدد نيم قرن ديگر نوبت به آنها ميرسد! در اصل به همين دليل است كه محيطزيست استان به پايش هزار و 500 واحد خدماتي براي پايش بسنده كرده است.