محمد صادقي
برخي شهرهاي كشورمان چند روزي است كه حوادث تلخي را تجربه ميكنند. اتفاقي كه بازتابهاي داخلي و خارجي بسياري داشته است و رسانههاي بينالمللي آن را با آب و تاب و عمدتاً با تحريف وقايع بازتاب ميدهند. پوشش لحظه به لحظه اين حوادث، ضمن آنكه با هدف فشار سياسي به حاكميت ايران است، وسيلهاي براي ترساندن توريستهاي خارجي شده كه ايران را براي سفر خود انتخاب كردهاند. كاهش ورود توريست برابر است با كاستن از ميزان درآمد ايران از صنعت گردشگري آن هم در روزهايي كه تعطيلات سال نوي مسيحي فرصت طلايي براي گردشگران است. توريسم در سالهايي كه بهاي نفت از روزهاي اوج خود فاصله گرفته، قرار بود تكيهگاهي برای درآمد ملي كشورمان باشد.
سازمان ميراث فرهنگي ميانگين درآمد ورود هر گردشگر خارجي را هزار و 200 دلار اعلام كرده بود. دولت هم به دنبال ورود سالانه بيش از 5 ميليون گردشگر خارجي بود تا با درآمد ناشي از آن ضمن توسعه و ايجاد اشتغال، از ميزان وابستگي كشور به درآمدهاي ناشي بكاهد. در افق 1404 ايران بايد به درآمد 30 ميليارد دلاري از گردشگر خارجي برسد و سالانه ميزبان 20 ميليون گردشگر باشد، رقمي كه صرفاً با روند تصاعدي ورود گردشگر به ايران در سالهاي كنوني به دست خواهد آمد، اما با روند فعلي رسيدن به درآمد مذكور تقريباً غيرممكن خواهد بود.
از نظر سياسي، تسهيل در ورود گردشگر خارجي از جمله ثمرات برجام بر شمرده شده و اين گونه تبليغ ميشد كه برجام كليد موفقيت در گردشگري هم است. رئيسجمهور نيز در سخنرانياش در جمع تور ليدرها ميگويد: «ما با برجام سفرهمان را براي ميهمانان و گردشگران خارجي باز كرديم». همه چيز قرار است خوب پيش برود، اما دولتهاي غربي چندان راضي نيستند كه ايران در زمينه توريسم موفق شود. در كنار سنگاندازيهاي سياسي دولت امريكا براي جلوگيري از افزايش درآمد ايران از صنعت توريسم، انتشار اخبار ناآراميها از ايران نيز دستاويزي ميشود براي آنكه خارجيهايي كه ميخواهند به ايران سفر كنند، منصرف شوند.
عليپور، مدير فني يكي از شركتهاي گردشگري كه در زمينه تورهاي ورودي به كشورمان فعال است در گفتوگو با «جوان» ميگويد: هرجاي دنيا كه ناامني شود يا تصويري از ناامني از آن كشور در دنيا منتشر شود، مسافران و گردشگران براي سفر به آن منطقه مكث ميكنند يا در تصميمشان تجديدنظر ميكنند. مشابه چنين اتفاقي را در سال 89 داشتيم يعني يك سال بعد از اتفاقات سال 88 كه شاهد كاهش ورود گردشگر به ايران بوديم و مدتها طول كشيد تا توريستهاي خارجي به اين نتيجه برسند كه دوباره ميتوان به ايران سفر كرد.
اين فعال صنعت توريسم ميافزايد: توريستهاي خارجي روي مسئله امنيت خيلي حساس هستند و حتي وقتي در مناطقي از ايران زلزله آمد شاهد لغو تورها به ايران بوديم، جالب است كه مقاصد اين سفرها اصلاً در زمره شهرهاي زلزلهزده هم نبود. «روي مانوئل» تور ليدر پرتغالي كه قرار بود براي ماههاي ابتدايي سال 2018 ميلادي يك گروه 20 نفره را براي سفر و گردشگري به ايران بياورد، در گفت و گو با «جوان» ميگويد: به خاطر اتفاقاتي كه اين روزها رخ داده است، توريستها ترجيح دادهاند فعلاً سفرشان را به ايران به تعويق بيندازند. اين تعويق در حالي رخ ميدهد كه قرار بود «مانوئل» اين گروه را به شهرهاي كاشان، اصفهان، يزد و شيراز ببرد و به خصوص در شهر كاشان برنامه مفصلي براي گردشگري در نظر گرفته بود.
«سينا» يك كارگزار گردشگري در ايران كه با فعالان توريسم در جمهوري چك كار ميكند نيز در گفتوگو با «جوان» ميگويد: همكارانش در جمهوري چك از اخباري كه از ايران در شبكههاي تلويزيوني يا شبكههاي اجتماعي ميخوانند، بسيار نگران شدهاند و در اين روزها بارها تلاش كردهام آنها را متقاعد كنم كه ناآراميها موقتي و محدود است و هيچ دليلي براي نگراني از سفر به ايران وجود ندارد، با اين وجود آنها تصميم دارند سفرشان را به زمان ديگري موكول كنند.
ديروز همچنين اعلام شد كه در پي مذاكره تلفني رؤساي جمهور ايران و فرانسه توافق شد تا سفر وزير امور خارجه فرانسه كه قرار بود همين روزها به ايران بيايد، هم به زمان ديگري موكول شود. نيامدن «ژان ايو لودريان» چه به درخواست ايران بوده باشد و چه فرانسه، گويا عواقب ديگري نيز داشته است. از جمله اينكه در شبكههاي اجتماعي ادعا شده توريستهاي فرانسوي فعلاً به ايران نميآيند. در همين زمينه نقل قولي از رئيس «آژانس توريستي كليو» فرانسه منتشر شده كه گفته است مشتريان اين آژانس كه قرار بود در 2018 به ايران سفر كنند، سفرشان را به تعويق انداختهاند.
شايد اين اتفاق براي همه آژانسهاي مسافرتي رخ ندهد، همانطور كه برخي از شركتهاي گردشگري فعال در زمينه گردشگر ورودي به كشور، به «جوان» اعلام كردهاند كه برنامههاي ورود توريستهاي خارجيشان تاكنون تغييري نداشته است و طبق برنامه قبلي كارشان را پيش ميبرند، ولي هيچ تضميني وجود ندارد كه در آينده مشتريان اين شركتها هم مانند فرانسويها احتياط نكنند و به جاي سفر به ايران، به يك مقصد گردشگري ديگر بروند.
شهر تبريز از ابتداي سال 2018 ميلادي به مدت يك سال پايتخت گردشگري جهان اسلام خواهد بود. شهر يزد هم برنامههاي مفصلي براي رونق گردشگري به مناسبت ثبت در فهرست ميراث جهاني دارد.
سال گذشته ميلادي ايران يكي از مقاصد برتر گردشگري جهاني معرفي شد و بارها روي اينكه كشورمان ارزانترين مقصد گردشگري است، اطلاعرساني شد. آيا صرفاً ارزان بودن ميتواند آثار سوء ناشي از انتشار اخبار حوادث اخير را خنثي كند؟ مسلماً ادامه يافتن اين حوادث باعث ميشود كه همه مزاياي سفر به ايران از بكر بودن مناظر طبيعي و تنوع و پراكندگي آثار تمدني در برابر احساس عدم امنيت ناشي از انتشار اخبار راست و دروغ رنگ ببازد و دود اين آتش در چشم صنعت گردشگري كشور برود كه قرار بود درآمد ارزي بيشتري نصيب كشور كند.