هادي محمدي
در بياني ساده از رويكردهاي ترامپ در قبال ايران كه برجام را «توافقي بد» مي‌داند و عزم خود را از قبل براي بر هم زدن آن بيان كرده و نشان داده، اغلب نخبگان امريكايي به او توصيه مي‌كنند امكان تحقق شعار خود را ندارد و زيان امريكا در اين شعار است. با اينكه در 9 ماه گذشته ترامپ چندين بار در تحريم‌هاي جديد مفاد برجام و به ويژه بند 26 آن را زير پا گذاشته، ولي يك نگاه هوشمند به ترامپ توصيه كرده كه يك برجام با شاخص‌هاي ترامپ از طريق قانون جديد كنگره امكانپذير است كه هم امتياز‌هاي امريكايي را براي فشار و تحريم بيشتر بر ايران محقق كند و هم از دستاوردهاي حداقلي براي ايران بكاهد. بدين منظور ترامپ در مدت 90 روزه خود براي مجبور كردن ايران به تبصره‌هايي كه ترامپ براي بازرسي بيشتر و شديدتر از مراكز نظامي ايران مي‌خواهد يا قواعد شبكه‌اي جديد در قانون مادر تحريم‌ها كه در كنگره مصوب شده، مي‌تواند گستره شديد، همه‌جانبه، نامحدود و بدون سقف زماني را از تحريم‌ها در مورد ايران به اجرا بگذارد و همه مواردي كه با عنوان هسته‌اي و روي كاغذ «تعليق» شده‌اند را مجدداً احيا كند.
اين مجموعه هوشمند از نگاه مقامات امريكايي، امكان برجام‌هاي جديدي براي توان دفاعي - موشكي و قدرت و نفوذ منطقه‌اي ايران را فراهم مي‌كند و اهرم‌هاي فشار امريكا روي ايران را نه تنها حفظ مي‌كند بلكه با تضمين بيشتري استمرار و تعميق مي‌بخشد.
براي اينكه جمهوري اسلامي واكنشي مؤثر در قبال نظام جديد تحريم‌هاي امريكايي نداشته باشد و آن را بپذيرد، چماقي كه قانون جديد تحريم‌هاي كنگره در اختيار ترامپ قرار داده اين است كه به جاي خروج از برجام، ايران را متهم به نقض برجام مي‌كند و محتواي معيوب برجام هم اين فرصت را به ترامپ خواهد داد تا در كميته بررسي شكايات برجام از پاسخ‌هاي ايران راضي نشود و بتواند همه تحريم‌هاي هسته‌اي را نيز بازگرداند و سيستم و نظام هوشمند تحريم‌هاي جديد هم كه يكپارچه‌سازي و شبكه‌اي و هوشمند شده‌اند، با شتاب بيشتري بر ايران جاري شوند.
نكته جالب اين است كه مقامات اصلي مرتبط با برجام در ايران فقط بر ضرورت حفظ برجام تكيه كرده و استدلال مي‌كنند كه ترامپ امكان خروج از برجام را ندارد، غافل از اينكه ترامپ قصد پذيرش اتهام خروج از برجام را ندارد و مي‌خواهد به سادگي ايران را متهم و بدهكار كند. با اين حال دكتر صالحي در آخرين مصاحبه‌اش موضع مشكوكي ابراز كرده كه جاي تأمل دارد. وي معتقد است حتي اگر امريكا از برجام خارج شود، ايران به برجام پايبند خواهد ماند، يعني امريكا مي‌تواند تحريم‌هاي خود را استمرار بخشد و ايران هم تمامي محدوديت‌ها و تعهدات خود را طبق برجام به اجرا مي‌گذارد. حتي برنامه واكنش به اقدامات ضدبرجامي و تحريم‌هاي جديد ترامپ آنقدر بي‌رمق است كه شايد شبيه همين موضع دكتر صالحي باشد، يعني با اينكه 402 بازرسي روزانه و 25 بازرسي سرزده از مراكز ايراني در سال از سوي آژانس در ايران اجرا شده ولي اكنون آمانو خود را مكلف مي‌داند كه هر مركز جديدي كه امريكا بخواهد را در دستور بازرسي‌هاي خود قرار دهد كه آغازي براي برجام‌هاي جديد است. برجام به لحاظ محتوا و مدل و كاركرد آنقدر براي امريكايي‌ها جذاب است كه راه‌حل بحران با كره‌شمالي را در اجراي برجام با آن كشور مي‌داند. نكته جالب و حائز اهميت اين است كه تحريم‌هاي كره‌شمالي از سوي امريكا پس از شش تست هسته‌اي، هنوز بخش كوچكي از تحريم‌هاي ايران است كه نه تنها بمب هسته‌اي نداريم و آن را دنبال نمي‌كنيم بلكه با نرمش‌هاي فوق‌قهرمانانه، وارد مذاكره شده‌ايم و بسياري از محدوديت‌ها و تحقيرها را در كنار بزرگ‌ترين تحريم‌ها پذيرفته‌ايم.
